Rimski most u Kumanici
Rimski most u Kumanici, naseljenom mestu na teritoriji opštine Ivanjica, nalazi se na 16-tom kilometru jugozapadno od Ivanjice, u pravcu prema planini Goliji u blizini stare zapuštene vodenice potočare. Stari kameni most preko gornjeg toka reke Moravice, nalazi se na starom, zapuštenom putu prohodnom isključivo za pešake i tovarne konje, koji je iz Ivanjice, preko Međurečja, vodio preko sela Bratljeva, za Sandžak. Ispred i iza mosta, trasa ovog starog puta, oštrim krivinama i velikim usponima, penje se na obale Moravice.[1][2]
| Rimski most u Kumanici | |
|---|---|
 Rimski most u Kumanici | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Kumanica |
| Opština | Ivanjica |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 15. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo |
| www | |
U tradiciji ovog kraja most postoji pod nazivom „Rimski most”, premda u njemu nema ničeg rimskog. Opet, s obzirom na stari put, koji je najkraća spona Sandžaka i Srbije, moguće je da u narodu živi pamćenje na ostatke nekog puta iz rimskog vremena, pa se može pretpostaviti da je na ovom istom mestu bio i most.
Ovim mostom su prema Sandžaku i dalje išli trgovački karavani. U sredini u kojoj postoji, most je kao građevina nenametljiv. Utisak koji pruža veoma je prijatan i predstavlja osveženje u ovom skoro nenastanjenom kraju. Sa svih strana okružen je zelenilom, koje ga prosto stapa sa prirodom, tako da ne deluje kao nametnuta građevina, sastavni je deo pejzaža.
Opis mosta
urediUsko korito planinske reke Moravice premošćeno je jednim svodom polukružnog oblika, koji se svojim oporcima, upornjacima, preko ne baš izraženih obalnih stubova oslanja na stenovite obale reke. Obale reke Moravice su uglavnom od glinenih škriljaca, tamnih po svojim površinama škriljavosti, koji su jednim delom upotrebljeni u konstrukciji mosta. Manji deo čeonog zida, uz čela svodova, ozidan je krupnim lomljenim kamenom, dobro izčivijanim uz čelo svoda. Mestimično ima nepravilnih komada oblutaka. Ostali, mnogo veći deo, konstruisan je od pločasto lomljenog kamena, od krupnih pločastih komada škriljaste stene koje ima praktično u neograničenim količinama u okolini. Zbog različitih materijala, pretpostavlja se da je most pravljen u više perioda.
Na uzvodnoj strani mosta, na desnom obalnom stubu, postoje ostaci nepravilno izvedenog kljuna, ostaci neke vrste zaštitnog zida, koji je imao zadatak da velike vode Moravice usmeri ispod svoda i na taj način zaštiti vertikalni krilni zid mosta. Oporci svoda zajedno sa paralelnim krilnim zidovima čine obalne stubove mosta.
Širina mosta je 2,40m i to je istovremeno i širina kolovoza. Ukupna dužina mosta sa stubovima je oko 14m, veličina lučnog otvora je 6,72m, a visina oko 4m. Danas ovaj most koriste samo pešaci, a oko njega se granaju brdski putići od kojih jedan vodi za selo Erčege.
Nemoguće je utvrditi ko je i kada podigao ovaj most u selu Kumanici, ali je nesumnjivo to vešto tvorena i lepa građevina, neobično vitkih i skladnih linija. Pripada tipu lepših turskih mostova. Otvor ovog mosta sličan je jedinom očuvanom otvoru na mostu preko reke Uvac. Sudeći po njegovoj tehnici, on bi mogao biti građen u isto vreme kad i mostovi u Prizrenu, što znači u 15. veku.
Restauraciju je izvršio Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva osamdesetih godina 20. veka.
Vidi još
urediIzvori
uredi- ^ „Spomenici kulture”. Ivanjica-Internet portal. Arhivirano iz originala 13. 11. 2017. g. Pristupljeno 13. 11. 2017.
- ^ „Nepokretna kulturna dobra na tlu Ivanjice”. Info liga. Pristupljeno 13. 11. 2017.
