Sava Lozanić
Sava Lozanić (Melenci, 1882 — Celje, 1952) bio je srpski industrijalac i dobrotvor.[1]
Sava Lozanić | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1882 |
| Mesto rođenja | Melenci, Austrougarska |
| Datum smrti | 29. jul 1952. (69/70 god.) |
| Mesto smrti | Celje, NR Slovenija, FNR Jugoslavija |
| Religija | pravoslavni hrišćanin |
| Zanimanje | industrijalac |
| Delovanje | Livnica „Merkur“ u Beogradu, crkvena zvona širom Jugoslavije, dobrotvorni rad |
| Supružnik | Jelena (dev. Rajković) |
| Deca | Cveta, Radmila, Ružica i Milica |
| Roditelji | Drago i Marija Lozanić |
Njegova livnica „Merkur“ u Beogradu je napravila mnoga crkvena zvona u Kraljevini Jugoslaviji, uključujući i ona u staroj crkvi u Jasenovcu (srušile je ustaše 1941), Dečanima, Mileševi itd.
Biografija uredi
Lozanić je rođen u naselju Melenci u Banatu, kao jedino dete oca Draga i majke Marije. Ostao je siroče još u detinjstvu. Egzistencija ga je u mladićkom dobu dovela u Beograd gde je radio kao majstor u fabrikama.
Venčava se 1906. sa Jelenom Rajković, devojkom iz bolje stojeće kuće, sa kojom će imati četiri kćeri: Cveta, Radmila (kasnije supruga slikara Koste Hakmana), Ružica i Milica. Tokom Prvog svetskog rata cela porodica je učestvovala u odbrani zemlje.
Lozanić je imao nadimak „Majka Srbija“ jer je, osim svojih radnika, materijalno pomagao siromašne i bolesne građane, štićenike Doma slepih u Zemunu, horske pevače KUD „Abrašević“, fudbalske igrače BSK, umetnike, esnafske kolege-zanatlije i druge.
Livnica „Merkur“ je uništena 6. aprila 1941. u nemačkom bombardovanju Beograda. Posle Drugog svetskog rata Lozanićeva imovina je nacionalizovana od strane nove vlasti. Takođe je pokušano da se Lozanić nepravedno optuži za ratno profiterstvo pod okupacijom, ali su radnici „Merkura“ odbranili svog bivšeg gazdu od ove optužbe, te je Lozanić pošteđen kazne streljanjem ili robijom.[2]
Radio-televizija Srbije je 2017. snimila dokumentarni film Zvona Save Lozanića (2017),[3] [4] , u režiji Dragana M. Ćirjanića, premijerno emitovan na Božić, 7. januara 2018.
Reference uredi
- ^ Petrović, Ljiljana. „Ostala su pisma i sećanja“ (članak), Politika, umetak „Magazin“ br. 984, Beograd, 7. avgust 2016, pp. 27.
- ^ „Veliki dobrotvor Sava Lozanić iz Melenaca dobio nadimak "Majka Srbija"”. Zrenjaninski (na jeziku: srpski). 2020-01-20. Pristupljeno 2023-01-28.
- ^ Petrović, Ljiljana. „Zvona dobrotvora Save”, Politika (e-izdanje), Beograd, 9. januar 2018.
- ^ Zvona Save Lozanića, najava televizijske premijere 7. januara 2018, sajt RTS
Vidi još uredi
- Članak o filmu: Zvona Save Lozanića
Spoljašnje veze uredi
- Dosije Sava Lozanić - vlasnik „Merkura“, zvonolivac crkvenih zvona i „Majka Srbija“ (1882—1952), uredila Milica Hakman, „Projekat Rastko”, 5. septembar 2016.
- Beogradske priče: Čuju li se još „nebeska” zvona? („Večernje novosti”, 7. septembar 2016)
- Sava Lozanić: Industrijalac koji je zbog svoje humanosti prozvan Majka Srbija (6. mart 2017)
- Zvona Save Lozanića (2017), RTS Obrazovno–naučni program — zvanični kanal na Jutjubu.
- MAJKA SRBIJA: Njegova zvona još odjekuju sa crkava (Nportal, 20. decembar 2022)
