Sarajevsko srpsko pozorište

Sarajevsko srpsko pozorište je bilo pozorišna kuća i jedina institucija čiji cilj je trebalo da bude isključivo bavljenje pozorišnom umjetnošću na teritoriji ratnog Srpskog Sarajeva. Pozorište je formalno postojalo nekoliko dana, a osnovano je 21. novembra 1995. godiine, a sve aktivnosti oko daljeg rada pozorišta prekinulo je potpisvanje Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini. Sarajevsko srpsko pozorište je bilo smješteno u Vogošći, u prostorijama bivšeg opštinskog Kulturnog centra. Pozorišna umjetnost se u Srpskom Sarajevu odvijala u sklopu kulturnih centara, a okosnica osnivanja Sarajevskog srpskog pozorišta je predstavljalo organizovawe prvog Festiivala monodrame Srpske. Značaj Festivala monodrame u to vrijeme bio je nesaglediv u Republici Srpskoj a njegovo održavanje motivisalo je gotovo sve opštine u Srpskom Sarajevu kad je kultura u pitanju.

Sarajevsko srpsko pozorište

Zgrada budućeg pozorišta u Istočnom Sarajevu
Lokacija	Vogošća, Republika Srpska
Konstrukcija
Otvoreno	21. novembar 1995.
Period aktivnosti	1995 (de jure) 1995 - danas (de fakto)
Renovirano/obnovljeno	2018.

Istorijat

Opština Vogošća, u saradnji sa Gradom Srpsko Sarajevo, inicirala je nakon održavanja prvog Festivala monodrame Srpske u Hadžićima rekonstrukciju svog Kulturnog centra u Sarajevsko srpsko pozorište. Sarajevsko srpsko pozorište u Vogošći je otvoreno, pa odmah zatvoreno, noć nakon što su objavljeni rezultati dejtonskih pregovora, 21. novembra na datum koji je odabran kao krsna slava pozorišta Sveti Arhanđel Gavrilo. Za razliku od Festivala monodrame ovo pozorište trajalo je samo jedan dan a izvedena je samo jedna predstava, „Seme” Narodnog pozorišta Republike Srpske koje je pomagalo cijelu akciju i o svom trošku uspjelo da doputuje i izvede prvu srpsku predstavu u Vogošći zahvaljujući, prije svih, nesebičnom zalaganju tadašnje direktorke pozorišta Ljiljane Labović. Nažalost, egzodus Monodrame Srpske podstakao je i egzodus Sarajevskog srpskog pozorišta.

Jedan od glavnih inicijatora formiranja i otvaranja Sarajevskog srpskog pozorišta bio je i Srna fest, koji je dobio veliku političku podršku Skupštine grada Srpsko Sarajevo i materijalnu pomoć Opštine Vogošća, koja je u kratkom periodu od šest mjeseci trpeći muslimanske ofanzive i nato bombardovanja bivši Dom kulture pretvorila u pozorište sa svjetskim standardima i normativima. Tadašnja Vlada Republike Srpske, u nizu prioriteta koji su je objektivno pritiskali tokom egzodusa sarajevskih Srba u februaru 2006. godine, nije poslala odgovor gdje treba graditi i organizovati kulturni kutak za narod sa ovih prostora, ali se zato Grad Srpsko Sarajevo pobrinuo za smještaj evakuisanih biblioteka sa Ilidže i Novog Sarajeva i Festival Monodrama Srpske iz Hadžića, i sve je preseljeno u Lukavicu, u nekadašnji Vojnički klub, kao budući nukleus kulturnog života Srpskog Sarajeva. U njemu je Festival monodrame nastavio da živi, a sa njim paralelno i ideja o rekonstrukciji zgrade Vojničkog kluba u Sarajevsko srpsko pozorište, prvu profesionalnu i do kraja opremljenu instituciju tog tipa u Istočnom Novom Sarajevu. Ratna ideja iz Hadžića, a potom Vogošće, ni nakon dvije decenije nije realizovana u cjelosti.

Pozorišna djelatnost

Sarajevsko srpsko pozoršte organizovalo je tokom svog kratkog formalnog postojanja igranje samo jedne predstave. Predstava „Seme” Narodnog pozorišta Republike Srpske je izvedena, a kao poseban kuriozitet ove predstave je da je njenim izvođenjem 23. novembra 1995. otvorena ali istovremeno i zatvorena nova pozorišna scena u Vogošći, to jeste Sarajevsko srpsko pozorište. Bilo je to samo dva dana nakon potpisivanja mirovnog sporazuma i prekida rata 21. novembra u Dejtonu.

Jedanaesti Festival Monodrama Srpske obilježio je napor novog selektora, da u organizaciji domaćina manifestacije realizuje i prvu profesionalnu predstavu. Izbor je pao na tekst Miloša Radovića „Čorba od kanarinca”, režija je povjerena Nenadu Gvozdenoviću, dok su uloge odigrali Snežana Marković i Ljubo Božović. San o vlastitoj pozorišnoj produkciji i vlastitoj profesionalnoj predstavi, nošen još iz ratnih Hadžića i Vogošće konačno je ostvaren. Ako ne u punom, institucionalnom kapacitetu, onda u programskom svakako. Nakon ove predstave, kao rezultat domaće pozorišne aktivnosti u Istočnom Sarajevu su izvedeni još monodramama Nedeljka Zelenovića „Slušaj ovamo” u režiji Luke Kecmana i „Sve svoje nosim sa sobom”, u režiji i izvođenju Siniše Maksimovića.

Izgradnja pozorišta

Nukleus kulturnih dešavanja u posljeratnom Srpskom Sarajevu, danas Istočnom Sarajevu postao je Vojnički dom u Lukavici, gdje su smještene novoformirana Matična biblioteka, a kasnije i novoosnovani Kulturni centar. Jedan dio ovog rekonstruisanog i nadograđenog zdanja rezervisan je i za potrebe Sarajevskog srpskog pozorišta. U 2004. godini konačno su otpočeli i u kratkom vremenu finalizovani građevinski radovi u vezi sa rekonstrukcijom zgrade Vojničkog doma, izgrađena je kamerna scena i poboljšani uslovi za razvoj pozorišne djelatnosti. Obnova ove zgrade davno je počela. Zgrada je samo pokrivena i otvorena je kamerna scena, dok Velika scena i obnova Sarajevskog srpskog pozorišta su ostale posljednje karike u izgradnji kulturnih institucija u Istočnom Novom Sarajevu. Tokom 2018. godine, Vlada Republike Srpske, zajedno sa Gradom Istočno Sarajevo i Opštinom Istočno Novo Sarajevu, a uz pomoć Predsjednika Republike Srbije, obezbijedila je neophodna novčana sredstva za završetak zgrade pozorišta.

Vidi još

• Međunarodni festival malih scena i monodrame
• Grad Istočno Sarajevo

Literatura

• Dr Rade G. Simović (2015). „Stručno-naučni skup: kakva je budućnost teatra?- Produkcija savremenog teatra”. Produkcija Festivala monodrama Srpske - Festival malih scena (1995-2015): 89.