Simen Danciger
Simen Danciger (hol. Siemen Danziger; cca 1579 - cca 1615), poznatiji po svojim anglicizovanim imenima Zajmen Danseker (Zymen Danseker) i Simon de Danser (Simon de Danser), pa i The Danser („Plesač”), bio je nizozemski gusar i korsar iz 17. veka. Njegovo ime je takođe ponekad pisano Danziker (Danziker), Dansker (Dansker) ili Danser (Danser) .
| Simen Danciger Reis | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Nadimak | Danseker, Deli-Reis, Simon-Reis, Plesač (The Dancer) |
| Datum rođenja | 1579. |
| Mesto rođenja | Dordreht, Nizozemska |
| Datum smrti | 1615. |
| Mesto smrti | Alžir |
| Vojna karijera | |
| Služba | Nizozemska, Berberska Obala, Alžir, Francuska |
| Čin | Admiral, Reis |
Danseker i engleski gusar Džon Vord bili su dva najistaknutija odmetnika koja su operisala na berberskoj obali tokom ranog 17. veka. Rečeno je da su obojica komandovali eskadrama u Alžiru i Tunisu koje su mogle da pariraju svojim evropskim pandanima, i da su, kao saveznici, zajedno predstavljali pomorsku silu (slično kao što su to radili Oruč i Hajrudin Barbarosa u prethodnom veku). Kasnije je u svojoj berberskoj karijeri Danseker postao poznat pod turskim epitetom Simon-Reis (kapetan Simon) .
Danciger je zauzeo više od 40 brodova u dvogodišnjem periodu nakon što se „poturčio“ komandujući ogromnom eskadrom koju su sačinjavali Englezi i Turci dok je bio u službi Alžira, [1] i zaustavljen je tek kada je zarobljen i pogubljen 1611. godine.
Život
urediKao Nizozemac, Danseker je služio kao korsar u Osamdesetogodišnjem ratu. Nakon toga se naselio u francuskom gradu Marseju, oženivši se guvernerovom ćerkom. Godine 1607. ukrao je brod i otplovio za Alžir . [2] Našavši se u službi Redvana, alžirskog paše, vodio je kratku, ali ozloglašenu karijeru kao berberski gusar. Prema Ini B. Mekejb, on je uveo okrugli brod na severnoafričko područje. [3]
Nije jasno zašto se odmetnuo u gusare. U Berberiji je bio dobrodošao kao neprijatelj Španaca, te je u roku od godinu dana od dolaska postao jedan od vodećih kapetana taife reisi – berberskog kapetanskog saveta. Često je donosio španski plen i zatvorenike u Alžir i zbog svojih podviga postao je poznat pod imenima Simon Reis, Deli-Reis (ludi kapetan) i Deli Kapitan među ljudima na berberskoj obali i Turcima . U svoju flotu je uklapao zaposednute brodove, a Alžir ga je snabdevao ljudima i brodogradilištima. Takođe je bio prvi koji je izveo Alžir kroz Gibraltarski moreuz, na najveću daljinu koju je iko ikad uspešno prešao, doplovivši čak do Islanda. Island će kasnije napadnuti berberski gusari 1616. godine. Simon je zauzeo najmanje četrdeset brodova i potonuo mnoge od njih tokom tri iduće godine. Posle još tri godine gusarenja, postao je prilično bogat i živeo je u raskošnoj palati. Simon Plesač napadao je brodove bilo koje zemlje, čineći trgovinu u Sredozemnom moru sve težom za svaku državu. Mnoge su države stoga tražile načine da zaustave njegove napade (protivnapadom, mitom za siguran prolaz ili zapošljavajući ga kao korsara u svojoj mornarici).
Simon se ubrzo upoznao sa drugim otpadnicima, posebno sa engleskim gusarima Piterom Istonom i Džekom Vordom. Sa tim drugim je sklopio moćan savez. U jednom trenutku ga je francuska flota pod zapovedništvom De Bolje de Persaka sa podrškom od 8 španskih galija umalo uhvatila, ali je zbog iznenadne oluje uspeo da pobegne; plovio je duž obale sa svojim brodovima tamo gde ga njegovi progonitelji nisu mogli dostići. Još osam španskih bojnih brodova, pod komandom Don Luisa Faharda, i engleska eskadra, pod komandom ser Tomasa Šorlija, takođe su u to vreme pokušavali da uhvate Simona Plesača . Neki od podviga Simona Plesača pominju se u izveštaju koji je napisao Endru Barker 1609. godine.
1609. godine, dok je zauzimao španski galeon kodValensije, Danziger je iskoristio priliku da preko jezuitskih sveštenika na brodu doturi poruku Anriju IV i francuskom dvoru. Želeo je da se vrati u Marsej, pošto je odavno tamo ostavio suprugu i decu, i tražio je da bude pomilovan za svoje zločine. Kasnije te godine ponovo se susreo sa porodicom, nedugo po dolasku u Marsej sa četiri dobro naoružana ratna broda 17. novembra 1609. Pozdravljen od vojvode od Giza, Danseker mu je predao „neke Turke na poklon, koji su odmah poslati na galije da veslaju“, kao i znatnu sumu u španskom zlatu.
Danciger je boravio u Marseju godinu dana kada su ga francuske vlasti zamolile da povede ekspediciju protiv gusara. Uprkos glasinama o tome kako je zarobljen, kasnije iste godine vratio se u Francusku. 1615. godine Luj XIII ga je pozvao da pregovara o puštanju francuskih brodova koje je držao Jusuf-Dahija u Tunisu. Prema izveštaju Vilijama Litgaua, [4] [5] Danskera je Jusuf prevarom namamio na obalu, zarobili su ga janjičari i odsekli mu glavu. [6]
Reference
uredi- ^ Melbourne University Historical Society. Melbourne Historical Journal. Vol. I. (1961): 14.
- ^ Adrian Tinniswood, Pirates of Barbary: Corsairs, Conquests and Captivity in the Seventeenth, Penguin, Nov 11, 2010
- ^ Ina Baghdiantz McCabe, Orientalism in Early Modern France: Eurasian Trade, Exoticism and the Ancien Regime, Berg, Jul 15, 2008 p.88
- ^ Bosworth, Clifford Edmund. An Intrepid Scot: William Lithgow of Lanark's Travels in the Ottoman Lands, North Africa and Central Europe, 1609–21. Aldershot, UK: Ashgate Publishing Co., 2006. (pg. 119) ISBN 0-7546-5708-6
- ^ For discussion of Lithgow's dates and who Danseker parlayed with, see Tinneswood, Footnote 28
- ^ Tinniswood, p63
Dodatna literatura
uredi- Hebb, David Delison . Piratstvo i engleska vlada, 1616–1642 . Aldershot, UK: Scholar Press, 1994. ISBN 0-85967-949-7.
- Vilson, Peter Lamborn . Gusarske utopije: mavarski korzari i evropski obnovitelji . Autonomedia, 1996. ISBN 1-57027-158-5.