Slavka Atanasijević

Slavka (Alojzija) Atanasijević (Osijek, 2. novembar 1850. — Beč, decembar 1897) bila je srpska pijanistkinja i kompozitorka.

Slavka Atanasijević
Lični podaci
Datum rođenja	(1850-11-02)2. novembar 1850.
Mesto rođenja	Osijek, Austrougarska
Datum smrti	decembar 1897.(1897-12-00) (47 god.)
Mesto smrti	Beč, Austrougarska

Biografija

Porodica Atanasijević je cincarskog porekla i bila je u srodstvu s porodicom Karamata iz Zemuna. Slavka je kćerka osječkog lekara i kulturnog radnika Vasilija Atanasijevića (Bešenovo, Srem, 1795 – Osijek, 1877), saradnika i prijatelja Vuka Karadžića. Majka Persida pl. Duka bila je iz Arada. Sestra Marija (Osijek, 1842 – Sombor, 1891), udata Veselinović, bila je slikarka. Slavka i Marija su imale još tri brata i dve sestre. Svi su bili obrazovani.

Od detinjstva je sticala opšte i muzičko obrazovanje pod očevim nadzorom. Učila je uglavnom privatno, kod cenjenih osječkih pedagoga: prirodne nauke kod dr Živka Vukasovića (1829–1874), zoologa i entomologa, redovnog člana Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti, crtanje kod slikara Huga Konrada fon Hecendorfa (1807–1869) i dr. Pored maternjeg, govorila je nemački, francuski i mađarski jezik.

Muziku je učila privatno u Osijeku: solo pevanje kod Ivana Nepomuka Humla (1820–1896), violinu kod Teodora Mahulke (1848–1920), horovođe Hrvatskog pevačkog društva Lipa, a klavir kod Đure Trišlera. Usavršavanje u klaviru produžila je samostalno i na studijama u Beču. Bila je izvanredan autodidakt, te je kompoziciju savladala preko poznatog udžbenika Adolfa Bernharda Marksa (1795–1866), Nauka o muzičkoj kompoziciji: praksa i teorija (Die Lehre von der musikalischen Komposition praktisch-theoretisch, I–IV, 1837–1847).

Počela je da koncertira 1874. godine, na društvenim i dobrotvornim priredbama. Izvodila je tuđa, popularna, kao i svoja dela. Nastupala je u Somboru, Osijeku (s Hrvatskim pevačkim društvom Lipa), Novom Sadu, Subotici, Zagrebu, Pešti, Gracu i Beču. Svirala je i u austrijskim banjama (Bad Ause, Bad Glajhenberg, Karlzbad, Marijenbad, Bad Išl). Iz javnog života povukla se 1882, posle nesrećne udaje za poljskog slikara Andžeja Eugenjuša Kvajtkovskog, katastarskog pristava i geometra u Bosni.

Kao pijanistkinja i kompozitorka doživela je priznanja onovremenih pedagoga, umetnika i kritičara (Franjo Kuhač, Antun Švarc i dr). Počela je da komponuje još u najranijoj mladosti. Poznate su samo tri njene klavirske kompozicije. To su varijacije i fantazije na narodne i gradske melodije. Muzička kritika i istoriografija zapazile su u njenim delima uticaj briljantnog, virtuoznog salonskog stila Aleksandra Drajšoka i Franca Lista.

Njena muzička zaostavština nije sačuvana u celosti, a nalazi se u arhivu Hrvatskog pevačkog društva Lipa u Osijeku. U Arhivu Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu pohranjena je biografska građa koju je Franjo Kuhač prikupio za svoj neobjavljeni Biografski i muzikografski slovnik.

Značajna dela

Klavirske kompozicije

• Na te mislim. Fantasie de Concert, pour Piano-Forte, op. 1. Lith. Anst. V. Engelmann & Mühlberg, Leipzig s. a. стр. 3–15, 40; drugo izdanje: Naklada Kralj. Sveuč. Knjižare Fr. Župana (St. Kugli), knjižare L. Hartmana, Zagreb b. g.
• Ustaj, ustaj, mili rode, i duboki san svoj stresi. Chansonette Slave. Variée pour le piano, op. 2. Lith. de Engelmann et Mühlberg, Leipzig s. a., str. 3–13, 40.
• Reflets du printemps. Polka Caprice pour Piano, op. 6. Lith. de Engelmann & Mühlberg, Leipzig s. a., str. 2–9, 40.

Notna izdanja

• Iz novosadskih salona. Album salonskih igara za klavir. Priredila Marijana Kokanović. Matica srpska, Novi Sad 2010: „Odsjaji proleća“ / „Reflets du printemps“ (Polka Caprice), op. 6, pp. 34–42, komentari priređivača na pp. 7, 10–11, 13, 14, 17–18, 20. i 33.

Diskografija

• Odblesci proleća, Polka caprice, op. 6; Na te mislim. Koncertna fantazija na temu srpske popularne pesme, op. 1, na kompakt-disku: Srpska klavirska muzika. U čast dama romantične epohe, Jasmina Janković, klavir. Izdavač: Kolo srpskih sestara, Beograd 2008; drugo izdanje: 2011.

Literatura

• St. Ma. (Stanislav Marijanović), Atanasijević, Slavka (Aloysia), u Hrvatski biografski leksikon, knj. 1 (A – Bi), gl. ur. Nikica Kolumbić, Jugoslavenski leksikografski zavod, Zagreb (1983). str. 261; (Nepotpisano),
• Atanasijević, Slavka (Aloysia), u Leksikon jugoslavenske muzike, knj. I (A – Ma), gl. ur. Krešimir Kovačević, Jugoslavenski leksikografski zavod Miroslav Krleža, Zagreb (1984). str. 23;
• Miroslava Hadžihusejnović-Valašek, Srpski muzičari u Kuhačevom Biografskom slovniku, u Kornelije Stanković i njegovo doba, zbornik radova, ur. Dimitrije Stefanović, Srpska akademija nauka i umetnosti (Naučni skupovi, knj. XXIV, Odeljenje likovne i muzičke umetnosti, knj. 1) – Muzikološki institut SANU, Beograd 1985, pp. 259–286;
• Đorđe Perić, Žene kompozitori u srpskoj muzičkoj bibliografiji, Zbornik Matice srpske za scenske umetnosti i muziku, Novi Sad 1994, br. 14, pp. 183–188;
• Aleksandar Vasić, Atanasijević, Slavka Alojzija, u Srpski biografski rečnik, knj. I (A – B), gl. ur. Mladen Leskovac, Aleksandar Forišković i Čedomir Popov, Matica srpska, Novi Sad 2004, pp. 298–299;
• Dragana Jeremić-Molnar, Srpska klavirska muzika u doba romantizma (1841–1914), Matica srpska, Novi Sad 2006;
• Marijana Kokanović, Igre i marševi u srpskoj klavirskoj muzici XIX veka. Kulturna povezanost u javnom i privatnom životu (neobjavljena magistarska teza odbranjena 2008. na Katedri za muzikologiju i etnomuzikologiju Akademije umetnosti Univerziteta u Novom Sadu, mentor: dr Danica Petrović; primerak teze u Biblioteci Akademije umetnosti u Novom Sadu), pp. 42, 43, 132. i 135;
• Marijana Kokanović, Društvena uloga salonske muzike u životu i sistemu vrednosti srpskog građanstva u XIX veku (neobjavljena doktorska disertacija predata 2011. Akademiji umetnosti Univerziteta u Novom Sadu, Katedra za muzikologiju i etnomuzikologiju, mentor: dr Danica Petrović; primerak disertacije u Biblioteci Akademije umetnosti u Novom Sadu), pp. 49, 50, 71, 72, 73, 95, 138, 139, 146. i 147.