Spomen-medalje JNA

Spomen-medalje JNA bile su jubilarne spomen-medalje koje su dodeljivane povodom obeležavanja desetogodišnjica Jugoslovenske narodne armije (JNA) — desete (1951), dvadesete (1961), tridesete (1971), četrdesete (1981) i pedesete (1991). Dodeljivane su svim aktivnim oficirima i podoficirima JNA na svečanostima povodom Dana armije, 22. decembra. Medalje nisu nastale putem zakonskih odredbi, odluka ili rešenja, nego kao propratna dekoracija. Sve medalje su izrađivane u Industrija i kovnicI (IKOM) iz Zagreba.

Jubilarne spomen medalje JNA

Pored ovih medalja, povodom Dana pobede nad fašizmom, ustanovljena je 1975. spomen-medalja za 30 godina pobede nad fašizmom.

Spomen-medalje su kao i druga odlikovanja SFR Jugoslavije imala zamenske trake, koja su se prilikom postavljanja na uniformu stavljale iza zamenskih traka odlikovanja. Poput ostalih odlikovanja na vrpcu, nosila su se na levoj strani grudi.

10 godina JA

Medalja je iskovana od legure i pozlaćena. Na licu medalje prikazana su poprsja dva vojnika u levom profilu. Jedan od vojnika ima partizansku kapu na glavi, a pušku je položio vodoravno preko desnog ramena. Drugi vojnik, koji je u prvom planu, nosi šljem na glavi, a pušku nosi propisno o desnom ramenu. Ovaj prikaz je izgleda, pokušavao istaknuti razliku između partizanskog borca iz 1941. i savremenog vojnika iz posleratnog vremena. Levo od vojnika je grančica lovora. U pozadini se vijore dve zastave, prednja s petokrakom zvezdom i godinama 1941—1951, a zadnja sa srpom i čekićem.

Na naličju medalje, u sredini je latinični natpis u četiri reda: DESETO/ GODIŠNjICA / JUGOSLOVENSKE/ ARMIJE. U donjoj polovici medalje uz ivicu je poluvenac od dve lovorove grančice. Medalja visi na trouglastoj traki crvene boje. Medalja je promera 37mm. Traka je široka 40 mm.

Minijatura Spomen-medalje 10. godišnjice JNA. Izrađena je od tombaka i pozlaćena. Kao Spomen-medalja, ali znatno umanjena. Visi o četverougloj umanjenoj traci koja je pričvršćena na metalnu pločicu sa iglom na poleđini. Traka je crvene boje sa šest uskih plavih pruga. Minijatura je promjera 18.5 mm a traka 10.5x21.5 mm.

• 
  Spomen-medalja 10 godina JA
• 
  Prednja strana
• 
  Zadnja strana

20 godina JNA

Medalja je iskovana od legure i posrebrena. Na licu medalje prikazan je vojnik sa šlemom na glavi i automatskom puškom u rukama. Desnom rukom pridržava kundak, a levom rukom šaržer sa municijom. U pozadini su prikazani tenk, brod na talasima i avion u letu. Uz ivicu medalje, do vojnikove leve noge su godine 1941—1961. Na natpis se nadovezuje stilizovana lovorova grančica. Uz ivicu medalje, do vojnikove desne noge nalazi se druga lovorova grančica. Na naličju medalje je natpis u pet redova: DVADESETO / GODIŠNjICA / JUGOSLOVENSKE / NARODNE / ARMIJE. U donjoj polovini medalje uz ivicu je poluvenac od dve lovorove grančice. Medalja visi na trouglastoj traci plave boje. Medalja je promera 36mm, a traka je široka 40 mm.

Minijatura Spomen-medalje 20. godišnjice JNA (1986) izrađena je od tombaka i pozlaćena. Izgled je identičan kao i kod Spomen-medalje, ali znatno umanjen. Visi o četvorougoj umanjenoj traci, pričvršćenoj na metalnu pločicu sa iglom na poleđini. Traka je plave boje, sa šest uskih crvenih pruga. Minijatura je promera 18,5 mm, a traka 11x22 mm.

• 
  Spomen-medalja 20 godina JNA
• 
  Prednja strana
• 
  Zadnja strana

30 godina JNA

Medalja je iskovana od tombaka i pozlaćena. Na licu medalje je štit u kojem je u dva reda prikazano sedam potpuno stiliziranih poprsja nalik na siluete. U donjem redu tri poprsja označavaju osnovne rodove vojske — vazduhoplovstvo, kopnenu vojsku i mornaricu (s leva na desno), a u gornjem redu su četiri siluete vojnika. Iznad štita su godine 1941—1971. Uz ivicu medalje levo i desno od štita nalaze se stilizovane lovorove grančice. Na naličju medalje je uspravno položena stilizovana lovorova grančica, preko koje je napisan broj 30. Desno od brojke je natpis u 11 redova napisan na srpskohrvatskom, makedonskom i slovenačkom jeziku: GODINA / JUGOSLOVENSKE / NARODNE / ARMIJE /GODINI NA / JUGOSLOVENSKATA / NARODNA/ ARMIJA / LET / JUGOSLOVANSKE / LjUDSKE / ARMADE. Medalja visi na trouglastoj traki ljubičaste boje. Medalja je promera 35,5 mm. Traka je široka 41 mm.

Mijatura je izrađena je od tombaka i pozlaćena. Identična je Spomen-medalji, ali znatno umanjena. Visi o četvorouglastoj umanjenoj traki, pričvršćenoj na metalnu pločicu s iglom na poleđini. Traka je ljubičaste boje sa šest uskih žutih pruga. Minijatura je promera 18,5 mm, a traka 10h21 mm.

• 
  Spomen-medalja 30 godina JNA
• 
  Prednja strana
• 
  Zadnja strana

40 godina JNA

Medalja je iskovana od tombaka i pozlaćena. Na licu medalje prikazano je poprsje Josipa Broza Tita u maršalskoj uniformi, u levom profilu. Uz levu i desnu ivicu medalje nalazi se stilizovana lovorova grančica. Na naličju medalje je stilizovana petokraka zvezda otvorenih završetaka krakova. Između krakova zvezde su zraci u obliku latiničnog slova V. U zvezdi je latinični natpis u pet redova: 40. / GODINA / JUGOSLOVENSKE / NARODNE /ARMIJE. Medalja visi na trouglastoj traci crvene boje sa dva para plavih uskih pruga sa strane. Medalja je promera 36 mm, a traka je široka 35mm.

Minijatura Spomen-medalje (1986) izrađena je od tombaka i pozlaćena. Izgled je identičan kao i kod Spomen-medalje ali znatno umanjen. Visi o četvorouglastoj umanjenoj traki, pričvršćenoj na metalnu pločicu s iglom na poleđini. Traka je crvene boje, sa dva para uskih plavih pruga sa strane. Minijatura je promera 18,5 mm, a traka 11h21.5 mm.

• 
  Spomen-medalja 40 godina JNA
• 
  Prednja strana
• 
  Zadnja strana

50 godina JNA

• 
  Spomen-medalja 50 godina JNA
• 
  Prednja strana
• 
  Zadnja strana

30 godina pobede nad fašizmom

Povodom obeležavanja jubileja trideset godina pobede nad fašizmom, Vrhovni komandant oružanih snaga SFRJ maršal Josip Broz Tito izdao je 27. novembra 1975. Naredbu o ustanovljenju spomen-medalje tridesetogodišnjice pobede nad fašizmom, koja je dodeljivana povodom Dana armije 22. decembra iste godine.

Medalja je izrađena od bakarne legure (tombak-lima), prečnika 35 mm, pozlaćena i matirana. Traka medalje izrađena je od maorirane višebojne svile, u bojama jugoslovenske zastave (plavo, belo i crveno), uzastopno poređanih u sedam redova, složena u trougao dimenzije 4h48h48mm i postavljena na aluminijsku pločicu koja čini sa medaljonom celinu. Na reversu trake nalazi se kopča, izrađena od polutvrde žice. Prednja strana medaljona prikazuje u centralnom delu ruku sa puškom, kao simbolom pobede i buktinju, kao simbol slobode. Ove simbole u krugu oivičava lovorov venac oko koga su kružno postavljene zastave šest jugoslovenskih republika, simbolizujući njihovo jedinstvo. Na poleđini medalje ispisan je tekst u šest redova — 30 godina pobede nad fašizmom 1945—1975.

• 
  Spomen-medalja 30 godina pobede nad fašizmom
• 
  Prednja strana
• 
  Zadnja strana

Trake spomen-medalja

Trake spomen-medalja JNA
10 godina JA	20 godina JNA	30 godina JNA	40 godina JNA	50 godina JNA	30 godina pobede nad fašizmom

Literatura

• Vojna enciklopedija tom V. Beograd. 1973.  COBISS.SR 72960519
• Vojni leksikon. Beograd: Vojnoizdavački zavod. 1981.  COBISS.SR 41164039
• Beštak, Branko (1982). „Spomen medalja JNA”. Numizmatičke vijesti. Zagreb: Hrvatsko numizmatičko društvo (36): 44—49.  COBISS.SR 103662599
• Beštak, Branko (1993). „Spomen medalja JNA, 1941-1991”. Numizmatičke vijesti. Zagreb: Hrvatsko numizmatičko društvo (46): 164—166.  COBISS.SR 103662599
• Prister, Boris; Malinar, Veljko (2000). Odlikovanja: iz zbirke dr. Veljka Malinara. Dio 3: Crne Gore, Srbije, Kraljevine SHS (Kraljevine Jugoslavije) i Socijalističke Jugoslavije. Katalog muzejskih sbirki / Hrvatski Povijesni Muzej. Zagreb: Hrvatski Povijesni Muzej. ISBN 978-953-6046-20-1.