Udrežnje
Udrežnje je naseljeno mjesto u opštini Nevesinje, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 1991. u naselju je živjelo 309 stanovnika.
Udrežnje | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Nevesinje |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 309 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 12′ 28″ S; 18° 05′ 20″ I / 43.2078° S; 18.0889° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Udrežnje Udrežnje na karti Bosne i Hercegovine | |
Geografija uredi
Udrežnje je selo smešteno u Udrežanjskom polju, izdignutom delu terena na jugozapadnom dijelu Nevesinjskog polja. Centar sela je udaljen vazdušnom linijom od Nevesinja oko 5 km, a postojećim putem oko 8 km. Udrežanjsko polje je dugo 2 km, a široko 1,5 km i pruža se u pravcu istok-zapad. Nadmorska visina polja je 920 do 950 m.
Oko polja su brda koja ga odvajaju od susednih sela. Prema Nevesinjskom polju je Bukvica, od Biograda ga dijeli Tanjevo, južni deo sela se naslanja na planinu Sniježnicu i brdo Dubine, zapadna granica prema selu Rabina je na Straži, severozapadno je uzvišenje Viljenak. Ispod Sniježnice je uvala sa malim kotlinama Dugi Do, Kruševo i Komarevci. U Komarevcima je i najniža tačka sela na 760 m.
Klima je kao u Nevesinjskom polju kontinentalna. Prodor toplijeg vazduha sa juga sprečava izdignuto bilo Sniježnice.
Udrežnje je oskudno vodom pogotovo ljeti kada je ona najpotrebnija. Broj izvora nije mali (Totin, Knežak, Ljeljenci, Zminci, Grabovik, Radoš, Česma, Bukvica, Kamenice..) ali su oni siromašni vodom i uglavnom nepristupačni. Vode sa Udrežnja otiču Zminačkim i Ljeskovačkim potokom.
Na području Udrežnja se nalaze komercijalne količine rudnog blaga i to boksita i mrkog uglja. Ležišta boksita su na prevlakama krečnjaka preko starijih stijena i dosad su eksplatisana na više mesta površinskim kopom. Ispitane najviše zalihe boksita su rasedu kotline Kruševo i do sada nisu eksplatisane. Ležište mrkog uglja je podzemno i pruža se od kotline Kruševo gdje se javlja na površini, ispod masiva Totin do zaseoka Rakova noga u selu Zovi Do.
Udrežnje je putevima povezano (na sever) sa Nevesinjem i (zapadno) preko Rabine sa putem Nevesinje-Mostar. Uz oskudicu sa vodom putevi predstavljaju najveći problem za stanovnike sela. Kuće u selu su grupisane po zaseocima (Mahala, Zaklopci, Sabljača, Zubače, Zamršten, Kula, Guberaš) uglavnom na obodu Udrežanjskog polja, a u kotlini ispod Sniježnice su Dugi Do i danas ne naseljeni Komarevci.
Porodice po zaseocima:
- Mahala: Vujadinović i Zurovac;
- Zaklopci: Šipovac, Gambelić i Škipina;
- Sabljača: Dragović, Vujadinović i Lizdek;
- Zubače: Dragović;
- Zamršten: Gambelić i Vukosav;
- Kula: Ivanović, Vukosav, Mićević, Bukvić, Tamindžija i Andrijić;
- Guberaš: Kljakić, Čupković i Baćina i
- Dugi Do: Kljakić i Dragović.
Istorija uredi
Udrežnje je kroz istoriju bilo naseljeno mjesto što potvrđuju ostaci utvrđenja na Cincilju (vrh na brdu Straža) i iskopine cigle u Zubačama. Preko Udrežnja je išao rimski put (uz Dubine-centrom sela — Kalufi na Bukvici i danje preko s. Zalužja na Ovči brod na rijeci Zalomci). U Dubinama postoje ostaci rimskog puta, izdubljeni u kamenu otisci konjaskih stopa i tragovi rimskih kola.
Pre današnjeg, našeg stanovništva zna se pouzdano da su Udrežnje naseljavali preci današnjih Bunjevaca u zapadnoj Bačkoj (Bač, Bajmok, Sombor..). To stanovništvo je bilo pelaško-dinarskog porekla (naši stari su ih zvali Grcima). Potvrda njihovog življenja na Udrežnju kao i na cijelom nevesinjskom prostoru su bogumilski spomenici. To staro stanovništvo Balkana pa i naših krajeva samo je deklarativno prihvatilo hrišćanstvo, a u osnovi je živjelo po pravilima svoje stare vjere bogumilstva. Danas se sa sigurnošću zna samo hrišćanska crkva to ne dozvoljava da je bogumilstvo starije od hrišćanstva i da je to vjera starih stanovnika Balkana i Male Azije. Nepostojanje hrišćanskih crkava (samo Drenovnik u Kifinom selu) i manastira do druge polovine 19. vijeka potvrđuje da stanovništvo nevesinjskog kraja do naseljavanja naših starih iz Crne Gore bilo u drugoj religiji koja nije podizala bogomolje. Gotovo da nema groblja na Udrežnju i u nevesinjskom kraju gdje pravoslavno groblje nije na bogumilskom. U Udežnju se nalaze veoma lijepo urađeni stećci na: u guberaškom groblju, na Maričin brijegu, u Ljeskovcu (zaklopačko staro groblje), stećak na grbnici (ispod Sabljače)...), stećak-Atlijin grob). Kamene ostatke kuća i staja naši stari kada su došli iz Crne gore su iskoristili za zidanje svojih objekta.
Pelaško-ilirsko stanovništvo napustilo je Udrežnje posle godine bez ljeta (1816) kada je kao posledica erupcije vulkana Tambora u Indoneziji 05. do 15. aprila 1815. godine cijela severna zemljina polulopta na visinama preko 400 m imala imala godinu 1816. bez roda. Izreka našeg naroda otišli ko Grci po površici je u svemu tačna osim po nazivu naroda koji je napustio Udrežnje. Jedina porodica od pre 1816. koja se zadržala na Udrežnju do posle hercegovačkog ustanka (1875/76) bila je porodica Čolak. Na njeno imanje su došli Vujadinovići iz Sabljače (do dolaska na Udrežnje Jankovići).
Današnje stanovništvo Udrežnja je naseljeno bez izuzetka iz Crne Gore u periodu od 1820. do 1882 godine. Neki su doselili direktno, a neki su se preseljavali više puta dok nisu stigli na sadašnje stanište. Prva porodica koja je doselila na Udrežnje iz Crne Gore posle godine bez ljeta bili su Čupkovići. Vujadinovići iz donje Mahale su došli 1836 iz Podvraća (Belopavlići) iznad doline Zete. Za ostale porodice tekst treba dopuniti.
Drugi svetski rat uredi
U selu Udrežnju u nevesinjskom srezu noću između 1. i 2. juna 1941. godine „u samoj crkvi ustaše su divljački izrezale noževima sve ikone, a ukrase na jevanđelju i nož kojim se seče nafora uzeli. Jevanđenje su bacali u vatru jedne kuće koja se zapalila u blizini crkve, a u crkvi ubili 9 ljudi“.[1]
Stanovništvo uredi
| Nacionalnost[2] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 307 | 399 | 581 | 625 |
| Jugosloveni | 2 | 6 | ||
| Hrvati | 1 | |||
| nepoznato | 1 | 1 | ||
| Ukupno | 309 | 405 | 583 | 626 |
| Demografija[2] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 626 | |
| 1971. | 583 | |
| 1981. | 405 | |
| 1991. | 309 | |
Reference uredi
- ^ Najveći zločini sadašnjice : (patnje i stradanje srpskog naroda u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj od 1941-1945), Dr. Dragoslav Stranjaković, Gornji Milanovac Dečje novine 1991. str. 168
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
