FAP 2026 BS/AV 6 x 6

FAP 2026
FAP 2026
	FAP 2026 BS/AV
Pregled
Proizvođač	FAP – „Fabrika automobila Priboj“
Proizvodnja	1978 – 1994
Modeli	FAP 2026 BS/AV ; FAP 2026 BDS/A; FAP 2026 BDS/AVG
Montaža	FAP Priboj, Srbija
Karoserija i šasija
Klasa	Vojni terenski kamion 6 × 6
Karoserija	Kabina iznad motora
Pogonski agregat
Motor	Mercedes-Benc OM 402, 12.76 cm³
Veličine
Međuosovinsko; rastojanje	3.450
Dužina	7.720
Širina	2.490
Visina	3.100
Masa	11.570
Hronologija
Prethodnik	FAP 2220 BDS/A 6 h 6
Naslednik	FAP 2228 BS/AV 6 h 6

FAP 2026 BS/AV je domaći vojni terenski kamion, zasnovan na modelima „Mercedes-Benc“ (nem. Mercedes-Benz) serije NG, koji je proizvodio Fabrika automobila Priboj tokom osamdesetih godina dvadesetog veka.

Nastanak i razvoj uredi

Prototip kamiona FAP 2026 BS/AV sa prednjom rešetkom na braniku koja je odbačena kod serijskih vozila.

Tokom 1965. godine pri Saobraćajnoj upravi Saveznog sekretarijata za narodnu odbranu oformljena je radna grupa sa ciljem da analizira stanje tadašnjeg voznog parka Jugoslovenske narodne armije. Kao rezultat rada te radne grupe tokom 1965. i 1966. godine nastala je Studija neborbenih motornih i priključnih vozila JNA koja je usvojena na sednici Glavnog vojno-tehničkog saveta. Studijom je konstatovano da vozni park čini 129 različite marke vozila i 320 tipova i određena je smernica za dalji razvoj, koji je podrazumevao pet osnovnih klasa: terenski automobil 0,75t 4X4, terenski automobil 1,5t 4X4, terenski automobil 3t 6X6, terenski automobil 6t 6X6 i terenski automobil 9t 8X8.^[1]

Iz ove studije tokom sedamdesetih realizovani su projekti terenskih automobila 1,5t 4 h 4 i 3t 6 h 6 od strane Mariborskog TAM-a (modeli TAM 110 T7 i TAM 150 T11) dok je projekat težeg terenskog automobila 6t 6 h 6 preuzeo pribojski FAP u saradnji sa Vojnotehničkim institutom. Prvobitno je početkom sedamdesetih godina razvijen model 6 h 6 FAP 2220 BDS/A za potrebu pontonskog mosta PM M-71 i prototipa Ognja. Model FAP 2026 BS/AV nastao je daljim razvojem modela FAP 2220 krajem sedamdesetih godina primenjivanjem nekoliko rešenja uzetih od Mercedes-Benca, pošto je FAP u to vreme proširio licencu sa Mercedesom na proizvodnju kamiona iz "Nove generacije" (Mercedes-Benz NG). Tako je na kamionu primenjen Mercedesov model kabine za razliku od prethodnog vojnog modela koji je imao FAP-ov model kabine, kao i motor OM 402.

Uveden je u upotrebu u Jugoslovensoj narodnoj armiji 1978. godine.^[2]Proizvodnja je trajala intenzivno tokom osamdesetih godina sve do raspada SFRJ, i tokom devedesetih manje serije su proizvedene za potrebe Vojske Jugoslavije.

Kao napredniji model razvijen je kamion FAP 2228 BS/AV 6 h 6.

Opis uredi

Ovaj automobil ima motor MERCEDES BENZ OM 402 , osmocilindrični, četvorotaktni, vodom hlađeni dizel-motor sa direktnim ubrizgavanjem ugrađen uzdužno ispod kabine. Transmisiju ovog vozila čine: frikciona spojnica, šestostepeni sinhronizovani mehanički menjač, dvostepeni diferencijalni razvodnik pogona, koji obezbeđuje stalni pogon na sve točkove, kruti pogonski mostovi sa gibnjevima, dopunskim gumenim oprugama i hidrauličkim teleskopskim amortizerima. Kočni sistem je pneumatski sa doboš kočnicama na svim točkovima. Upravljački mehanizam je hidraulički sa servo dejstvom. Ram je sa dva podužna i više poprečnih nosača, a kabina trambus. Vozilo ima mogućnost mehaničke blokade oba međuosna i sva tri osna diferencijala. Opremljeno je sistemom za centralnu regulaciju vazduha u pneumaticima.^[3]

Namena i varijante uredi

Osnovni model je FAP 2026 BS/AV i namenjen za prevoz ljudstva (20 + 2) sa kompletnom opremom, transport materijalnih sredstava mase do 10t i vuču oruđa i prevoz posade sa odgovarajućim borbenim kompletom za oruđe mase do 6,7t.

U svom nazivu oznake ima sledeće značenje:

- FAP - naziv proizvođača,
- 20 - ukupna masa osnovnog automobila u tonama,
- 26 - snaga motora u konjskim snagama (26h10=260 KS),
- B - oznaka po standardu FAP-a za trambus kabinu (kabina iznad motora),
- S - svetočkaš (pogon na sve točkove 6 h 6)
- AV - armijski tip s vitlom.^[4]

Osnovna verzija je upotrebljena i za nadgradnju bušača minskih bunara (BMB), cisternu za gorivo kapaciteta 8000L i prototip samohodne haubice 122mm SORA.^[5]

Pored osnovnog kamiona sandučara sa kratkom kabinom, postoje i posebni modeli sa dugom kabinom:

FAP 2026 BDS/AVG - sandučar s vitlom koji se koristi za vuču, spuštanje i izvlačenje remorkera RPP M-68 iz sastava kompleta pontonskog mosta PM M-71 i prevoz pontonira sa pratećom opremom.

- D je oznaka za dugu kabinu,
- AVG označava armijski tip s vitlom i uređajem za potiskivanje remorkera.

FAP 2026 BDS/A - kamion sa dugom kabionm za različite nadogradnje bez vitla. Ovaj model je iskorišćen za nadgradnju platforme za prevoz, postavljanje i izvlačenje plovnih članaka iz sastava kompleta pontonskog mosta PM M-71, za nadgradnju samohodnog višecevnog lansera raketa M-77 Oganj, mobilni radar M-85 Žirafa i protivpožarno vozilo.

- D je oznaka za dugu kabinu,
- A označava armijski tip.

FAP 2026 BS/AV u standardnoj verziji sandučara.
FAP 2026 BS/AV iz serije proizvedene 90ih sa Štajerovim motorom prepoznadljiv po dručačijoj masci.
Kamion FAP 2026 BSD/AVG namenjen za vuču, guranje i izvlačenje remorkera iz sastava pontonskog mosta PM M71.
Kamion FAP 2026 BSD/A namenjen za prevoženje pontonskih članaka mosta PM M71 pored remorkera RPP M-68.
Samohodni višecevni lanser raketa 128mm M77 Oganj na šasiji kamiona FAP 2026 BSD/A.
Samohodni top-haubica Sora na šasiji kamiona FAP 2026 BSD/A.
Vatrogasni kamion FAP 2026 BSD/A iz sastava 204. vazduhoplovne brigade.
FAP 2026 BS/AV cisterna za gorivo 8000L.
Vatrogasno navalno vozilo M-80 na šasiji kamiona FAP 2026 BSD/A.
Radar M-85 Žirafa na šasiji kamionaFAP 2026 BSD/A.
FAP 2026 BSD/AVG izvlači remorker RPP M-68.
Kamioni FAP 2026 BST/AV prepravljeni u tegljače vučnih vozova.
Kamion FAP 2026 BS/AV vuče top 130 mm M-46.

FAP 2026 sa Štajer motorom uredi

Kamion za vuču autobusa GSP Beograd.

Po raspadu Jugoslavije u manjoj meri nastavljena je proizvodnja ali ovaj put sa Štajer motorom od 260KS. Zbog sankcija prema SR Jugoslaviji nije bila moguća nabavka Mercedes motora pa se alternativa pronašla u austrijskom agregatu. Karakteristike samog vozila su bile skoro identične kao i izvorni modeli ali sa malo siromašnijom opremom. Osnovna estetska razlika u vozilima je bila originalni Mercedes dizajn kabine koji se našao na modelima sa Štajer motorima u odnosu na FAPov dizajn koji je bio na izvornim modelima.

Upotreba uredi

Nakon raspada Jugoslavije, najveći broj kamiona je završio u sastavu Vojske Srbije. Određeni broj vozila se nalazi i u voznim parkovima Vojske Crne Gore i Oružanih snaga BiH. Manji broj vozila koristi i Hrvatska Vojska dok je Slovenačka vojska izbacila mali broj kamiona FAP 2026 BS/AV nakon ulaska u NATO i modernizacije voznog parka.

FAP 2026 BS/AV se može naći i u civilnoj upotrebi, gde se uglavnom radi o starijim vozilima koja su izbačena iz vojne upotrebe te se koriste najčešće kao vozila za prevoz drva. Ređi su primerci civilnih vatrogasnih kamiona, dok GSP Beograd ima jedan FAP 2026 BS/AV koji koristi za vuču pokvarenih autobusa.

Zanimljivosti uredi

Za potrebe ekspedicije "Putevima sveta - Sibirjaki 2", 1994/95. godine adaptiran je kamion FAP 2026, čiju je safari kabinu izradio Ikarbus. Ekspedicija je trajala 193 dana i obuhvatala je trasu: Beograd - Moskva - Ulan Bator - Peking - Dalijan i nazad do Beograda. Pređeno je preko 38 000 kilometara u najtežim zimskim vanputnim uslovima. Snimeno je ukupno 9 polučasovnih epozoda koje su emitovane na RTS.