Википедија

HIMARS

M142 High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS) je laki višecevni bacač raketa razvijen kasnih 1990-ih za vojsku Sjedinjenih Američkih Država i montiran na standardnu osnovu kamiona M1140 u službi američke vojske.

M142 HIMARS

M142 lansira GMLRS raketu na poligonu Vajt Sends u januaru 2005.

Tip raketna artiljerija
taktička balistička raketa
Zemlja porekla  SAD
Istorija upotrebe
U upotrebi 2010–
Ratovi Rat u Avganistanu,
Sirijski građanski rat,[1]
Građanski rat u Iraku (2011–2017)[2], Ruska specijalna vojna operacija u Ukrajini
Istorija proizvodnje
Proizvođač Lokid Martin rakete i kontrola vatre
Cena po jedinici 3,5 miliona dolara po jednom lanseru + nosaču, 110.000 dolara po jednom M31 GMLRS (2014); [3]
3,8 miliona dolara (2020)[4] po jednom lanseru + nosaču
Proizvedeno 540[5]
Specifikacija
Masa 16.250 кг[6]
Dužina 7м
Širina 24,2 м
Visina 3,2 м
Posada
3 ljudi
Ugao oružja 360°
Efektivni domet paljbe
 92 km (57 mi), M30/31 GMLRS[7]
300 km (190 mi), ATACMS[8]
Oklop laki
Glavno naoružanje 6 × 227 mm rakete serije M30/M31
ili 1 × 610 mm raketa ATACMS
Motor Katerpilar 3115 ATAAC 6,6-litarski dizel 290 KS (konjskih snaga)[9]
Operativni domet 480 km
Maksimalna brzina 85 km/č

M142 na sebi nosi jedan lansirni kontejner sa šest GMLRS raketa ili jednim ATACMS projektilom na svom novom modelu kamiona američke vojske od pet tona sa oznakom (FMTV), i poseduje mogućnost lansiranja čitave palete različite municije konstruisane za višestruko lansiranje sa raketnih sistema (MFOM). Rakete za sistem M142 u slučaju potrebe mogu biti zamenjene i raketama koje koristi raketni sistem M270 MLRS jer su mu i one kompatibilne; međutim, ima mogućnost za nošenje samo jednog lansirnog kontejnera, umesto standardna dva koja su predviđena za raketni sistem M270 kao i njegove ostale varijante.

Lanser se može transportovati avionom Loked C-130 Herkules.[10] Šasiju je u početku proizvodila firma BAE Sistems Mobilni i zaštitni sistemi (ranije Armor Holding Aerosejs end Difens Grup Taktikal Venčil Sistems Divižn), kao originalni proizvođač opreme za FMTV. Proizvela ga je korporacija Oškoš od 2010. do 2017. godine.[11] I šasiju i sistem za lansiranje trenutno proizvodi kompanija Lokid Martin rakete i kontrola vatre u Kamdenu, Arkanzas.[12]

Dizajn uredi

Artiljerijski raketni sistem visoke pokretljivosti M142 (HIMARS) je verzija višecevnog raketnog sistema M270 (MLRS) sa pogonom na točkovima. M142 poseduje jedan kontejner sa raketama, koji je po svojoj konstrukciji identičan kontejnerima koje koristi sistem M270. Prozori lansera su napravljeni od stakla i određenog broja slojeva safira.[13]

M142 je takođe testiran i kao zajednički lanser kako za artiljerijske rakete tako iza varijantu raketa SLAMRAAM sa površinskim lansiranjem,koja predstavlja jednu ov varijanti AMRAAM protiv avionskih raketa.[14]

U oktobru 2017. godine, mornarički korpus višecevnih bacača M142 ispalio je raketu dok se nalazio na moru po kopnenoj meti,kao i po prvi put sa palube amfibijskog transportnog doka USS Enkoridž,čime je demonstrirao sposobnost sistema za funkcionisanje za vreme svog dežurstva na brodovima kao i sposobnost da otvara vrlo preciznu vatru sa veće udaljenosti po protvničkim snagama koje brane svoju obalu.[15] Softver za ciljanje sa vozila unapređen je tako da raketni sistem može bolje da gađa dok se nalazi na platformi za lansiranje koja se stalno kreće i manevriše.[16]

Istorija upotrebe uredi

Avganistan i Bliski istok uredi

 
Lanser HIMARS sa oklopljenom kabinom
 
HIMARS lanser koji se ukrcava u avion C-130 Herkules 2011. godine
 
Ponovno punjenje silosa raketnog sistema HIMARS sa 6 raketa.

Dana 14. februara 2010. godine, Međunarodne bezbednosne snage za pomoć (ISAF) za Avganistan navele su u svom saopštenju za štampu kao se veruje da su dve rakete ispaljene iz sistema M142 pale na 300 metara od svog ciljanog mesta, i pritom usmrtile 12 civila za vreme vojne operacije Moštarak. ISAF je tom prilikom obustavio upotrebu sistema M142 do okončanja potpune istrage vezane za uzroke ovog incidenta.[17] Jedan Britanski oficir je kasnije izjavio da su rakete pogodile zadatu metu, i da su spomenutu metu talibani koristili prilikom svojih dejstva i da je zbog tog razloga, ovaj sistem ponovo vraćen u upotrebu.[18] Izveštaji su ukazivali na to da je smrt civila nastala usled toga što su bili upotrebljeni kao živi štita od strane talibana; kao i da prisustvo civila na toj lokaciji nije bilo poznato snagama pod komandom ISAF-a.[19] Prema izveštaju iz Njujork tajmsa od 21. oktobra 2010. sistem M142 (HIMARS) uptrebljavan je i tokom NATO ofanzive u Kandaharu za gađanje skrovišta u kojima su se nalazili talibanskih komandanati, pri čemu su mnogi od njih bili primorani da pobegnu u Pakistan, makar na određeno vreme.[20]

U novembru 2015. godine, američka vojska je otkrila da je izvršila raspoređivanje svojih sistema M142 u Iraku, i tom prilikom ispalila najmanje 400 raketa na ciljeve Islamske države (ISIL) od početka tog leta.[21] Odredi opremljeni sistemima M142 (HIMARS) poslati su na borbeno dežurstvo u vazdušnu bazu El Asad i vazduhoplovnu bazu El Takadum u provinciji El Anbar. Tokom 4. marta 2016. godine, raketni sistem M142 (HIMARS) u sastavu američke vojske prvi put je počeo da ispaljuje rakete na teritoriju Sirije u znak podrške sirijskim pobunjenicima koji se prema njihovim navodima borili protiv ISIL-a, i to sa lansera koji su se u to vreme nalazili u susednom Jordanu.[22]

U januaru 2016, Lokid Martin je objavio da je M142 (HIMARS) ostvario 1 milion operativnih sati rada u satavu američkih oružanih snaga, pri čemu je prikazo zavidnu stopu operativne spremnosti od 99 odsto.[23]


Dana 26. aprila 2016, je objavljeno je kako će SAD rasporediti svoje sisteme M142(HIMARS) u Turskoj u blizini njene granice sa susednom Sirijom u okviru svoje borbe protiv ISIL-a.[24] Početkom septembra iste godine, strani mediji i američki Stejt department izvestili su da je nedavno raspoređeni M142 (HIMARS) izvršio gađnje meta ISIL-a, na teritoriji Siriji, u blizini turske granice.[25][26][27]

U oktobru 2016, raketni sistemi M142 (HIMARS) bili su raspoređeni na aerodromu Kajara Zapad, što je oko 65 km (40 mi) južno od Mosula, odakle su prilikom svog dejstvovanja uzeli svog učešća u bici za Mosul.[28]

Tokom 14. juna 2017, raketni sistem M142 (HIMARS) bio je raspoređen vojnoj bazi u El Tanfu u Siriji kako bi pružio vatrenu podršku pobunjenicima, koje su podržavale SAD na teritoriji te oblasti.[29][30]


Tokom 24. maja 2018, u napadu raketnim sistemima M142 (HIMARS) ubijeno je 50 talibanskih boraca i vođa u mestu Musa Kala,[31] na teritoriji Avganistana. U roku od 14 sekund tri rakete su pogodile zgradu,koja je bila označena za metu.[32]

U septembru 2018. godine, američke snage za podršku ostvarile su koordinaciiju svog delovanje sa Sirijskim demokratskim snagama koje su se navodno borile kako bi porazile ISIS u istočnoj Siriji u tokom vojnih dejstav u mestu Deir ez-Zor, pri čemu je ponekad izvršavala gađanje položaje ISIS-a raketama GMLRS po 30 puta na dan.[33][34][35][36][37] Sistemi M142 koji su korišćeni u ovoj operaciji podrške nalazili su se tokom gađanja na naftnim poljima Omar, nekih 25 km (16 mi) severno od ciljeva koje je kontrolisao ISIS.[38]

Ukrajina uredi

 
Ukrajinski HIMARS u Zaporoškoj oblasti, početkom jula 2022. godine

SAD su 31. maja 2022. god objavile da će isporučivati lansere M142 (HIMARS) Ukrajini sa GMLRS unitarnim raketama pod oznakom M31.[39][40][41] Sutradan je javljeno da će SAD-poslati četiri jedinice ovog sistema. Podsekretar ministarstva odbrane za politiku Kolin Hal izjavio je da će SAD biti u mogućnosti da pošalju još ovih raketnih sitema sistema u zavisnosti od toga kako se borbe dalje budu odvijale.[42] prvi HIMARS stigao je u Ukrajinu 23. juna, prema tvrdnjama ukrajinskog ministra odbrane Oleksija Reznikova.[43] Ukrajina je od 25. juna 2022. počela da primenjuje ovaj sistem protiv ruskih snaga tokom Specijalne ruske vojne operacije u Ukrajini 2022. Prema rečima načelnika ukrajinskog Generalštaba Valerija Zalužnjeg, „Artiljerci Oružanih snaga Ukrajine su pogodili ... vojne ciljeve neprijatelja na našoj, ukrajinskoj, teritoriji“.[44] Ukrajinska vojska je tvrdila da je u ovom svom prvom udaru,koji je prema njihovim navodima bio usmeren na rusku bazu u Izjumu, poginulo preko 40 vojnika. Isti sistem naoružanja je prema ne potvrđenim navodima neutralisao ruskog pukovnika Andreja Vasiljeva, komandanta elitnog padobranskog puka VDV.[45] Jedan dan ranije je najavljeno da će druga serija od četiri Himarisa biti isporučena sredinom jula.[46]

Rusija je u junu 2022. saopštila da su M270 MLRS i M142 HIMARS najopasnije i najsposobnije oružje koje je trenutno dostupno ukrajinskim oružanim snagama i da je od vitalnog značaja za ruske oružane snage i da je ruskim vojnicima imperativ da ih zbrišu odnosno unište odmah, na prvim tačkama njihovog prijema na teritoriji Ukrajine. Rezervni oficir raketnih i artiljerijskih trupa oružanih snaga Rusije u komentaru za ruske državne medije potvrdio je da su ovi sistemi sa ruske tačke gledišta najopasnije i najsposobnije oružje koje je dostupno ukrajinskim oružanim snagama, i rekao da se municija ispaljena ovih sistema može otkriti u njenom samom letu i uništiti,naprednim sistemima protivvazdušne odbrane kojima Rusija upravlja u Ukrajini (kao što su S-300, S-350, S-400, Buk, Tor-M2, Pancir-S i Tunguska), ako budu bili pravilno organizovani i razmešteni za doček potenijalnih raketnih udar i drugih projektila, i da se to može učiniti uz ozbiljnu obuku. On je rekao da je trenutno nerealno ometati rakete navođene GPS-om,[47] dok su neki drugi izvor izjavili da ove rakete lete prebrzo i prenisko da bi ih ruska PVO presrela, ali su se na kraju ovi navodi ispostavili netačnim usled efikasnog dejstva ruskih PVO sistema.[48]

Tokom 1. jula, jedan američki bezbednosni zvaničnik izjavio je pred novinarima, da je Ukrajina koristila sistem za uništavanje ruskih komandnih mesta: „odabirući mete, a zatim ih precizno gađajući... degradirajući ruske sposobnosti“, što je ruska strana demantomala učinkovitim dejstvom PVO odbrane.[49] Zalužnij je 18. jula izjavio: „Važan faktor koji doprinosi našem zadržavanju odbrambenih linija i položaja je blagovremeni dolazak raketnih sistema M142 HIMARS, koji nanose hirurške udare na neprijateljske kontrolne punktove, skladišta municije i goriva.[50]

Nedugo zatim bila je najavljena nova isporuka od još četri sistema 8. jula; pri čemu je višenedeljni proces obuke ukrajinskih trupa za korišćenje ovog borbenog sistema postao ograničavajući faktor, zbog čega se oni i isporučuju u serijama od po četiri jedinice. SAD su zabranile Ukrajini da ispaljuje rakete HIMARS na rusku teritoriju kako bi izbegla eskalaciju sukoba, ali su im rekli da su ruske snage u Ukrajini su legitimne mete..[51] Četvrta grupa od četiri sistema bila je najavljena 20. jula, čime je ukupan broj HIMARS-a upućenih Ukrajini porastao na 16. Ukrajinski ministar odbrane Reznikov je tvrdio da je njegovoj zemlji potrebno „najmanje 100“ ovih sistema i da je do tog momenta uz pomoć osam ovakvih sistema uništeno i do 30 komandnih stanica i skladišta municije, kao i da je time navodno postignuto smanjenje intenziteta ruskog granatiranja i usporeno njihovo napredovanje.[52]U tom saopštenju otkriveno je da je isporučeni broj sistema dostigao broj od 12 lansera.[53][54][55]

Serhi Bratčuk, glavni portparol Odeske regionalne državne administracije, napisao je na svom Telegram kanalu da je ukrajinska raketa HIMARS uništila ruski voz koji je tokom 30. jula sa Krima stigao na železničku stanicu Brilivka u Hersonskoj oblasti, uništivši tom prilikom 40 automobila, i usmrtivši 80 i ranivši 200 ruski vojnika. Pri tom je naveo da su poginuli i mašinovođe i inženjeri koji su se nalazili u samom u vozu, iako Ukrajici tvrde da je posada bila zaposlena u ruskim, a ne ukrajinskim železnicama.

Prema navodima nekih od zapadnih izvora moglo se zaključiti da je isporuka ovih raketnih sistema započela mnogo pre Specijalne ruske vojne intervencije u Ukrajini i da se samo čekao pogodan trenutak za objavljivanje informacija kako su oni upućeni Ukrajini u toku operacije, ali da su se zapravo celo vreme nalazili u skladištima Ukrajinske vojske.

Rakete i projektili uredi

Sistem M142 može da ispaljuje sledeće rakete i projektile:

MLRS uredi

Rakete M28 su varijanta nevođenih raketa M26 sistema M270.[56] Svaki kontejner za smeštanje raketa sadrži 6 identičnih raketa.

  • M28 vežbe rakete. Varijanta M26 sa tri teretna kontejnera i tri kontejnera za obeležavanje dimom umesto korisnog tereta podmunicije.
  • M28A1 raketa za vežbanje sa smanjenim dometom (RRPR) sa tupim nosom. Domet smanjen na 9 km (5,6 mi).
  • M28A2 Niskobudžetna raketa za vežbanje smanjenog dometa (LCRRPR) sa tupim nosom. Domet smanjen na 9 km (5,6 mi)

GMLRS uredi

GMLRS rakete imaju proširen domet i dopunjuju rad svog Inercijalnog navigacionog sistema, GPS preciznim satelitskim navođenjem. GMLRS rakete uvedene su u upotrebu 2005. godine pri čemu su rakete M30 i M31, uz izuzetak svojih bojevih glava,potpuno identične.[57]Od 1. decembra 2021. proizvedeno je 50.000 GMLRS raketa, sa godišnjom proizvodnjom [58] koja sada prevazilazi 9.000 raketa. Svaki kontejner za smeštaj bojevog tereta sadrži 6 identičnih raketa.

  • Rakete M30 u sebi nose 404 komada kasetne DPICM M101 podmunicije. Dometa: 15–92 km (9,3–57,2 milj). Proizvedeno je 3.936 komada ovih raketa između 2004. i 2009. godine, proizvodnja ove municije obustavljena je u korist M30A1. Preostale rakete M30 zamenjuju se modernizovanim verzijma sa bojevom glavom M30A1 ili M31A1.[56]
  • Rakete M30A1 sa alternativnom bojevom glavom (AV). Dometa: 15–92 km (9,3–57,2 milj). GMLRS raketa koja zamenjuje podmuniciju M30 sa približno 182.000 prethodno sačinjenih fragmenata volframa za izvođenje dejstava na područje bez neeksplodiranih ubojnih sredstava.[59] U serijsku proizvodnju je ušla 2015. god.[56]

[57] Ova bojeva glava je superiorna ne samo zato što ne koristi kasetnu municiju, već je u svom dejstvu superiornija i od normalnog visokoeksplozivnog projektila: „Visoka eksplozivnost projektila veoma je impresivna jer proizvodi veliku eksploziju i velike komade gelera, ali ovaj projektil sa dosta manjih udarnih delova pokriva mnogo veću površinu.“.[60]

  • Rakete M30A2 sa alternativnom bojevom glavom (AV). Dometa: 15–92 km (9,3–57,2 milj). Je poboljšani projektil M30A1 sa sistemom za pogon neosetljive municije (IMPS). Samo u varijanti M30 nalazi se u proizvodnji od 2019. god.[61]
  • M31 rakete sa 200 lb (91 kg)sa visokoeksplozivnom unitarnom bojevom glavom. Dometa: 15–92 km (9,3–57,2 milj). Ušla je u proizvodnju 2005. Bojevu glavu ove rakete proizvodi firma General Dynamics a u sebi sadrži 51 funtu (23 kg) visokog eksploziva PBKS-109 u svojoj čeličnoj kutiji za fragmentaciju.[62]
  • M31A1 su rakete sa 200 lb (91 kg) sa visokoeksplozivnom jedinstvenom bojevom glavom. Dometa: 15–92 km (9,3–57,2 mi). Unapređena kao M31.
  • M31A2 su rakete sa 200 lb (91 kg)sa visokoeksplozivnom unitarnom bojevom glavom. Dometa: 15–92 km (9,3–57,2 mi). Je poboljšani M31A1 sa sistemom za pogon neosetljive municije (IMPS). Samo varijanta M31 u proizvodnji od 2019.
  • ER GMLRS su rakete sa proširenim dometom do 150 km (93 mi).[63] Ove rakete koriste raketni motor malo uvećanih dimenzija, novodizajnirani trup i navođenje na repu, dok i dalje ovi raketni sistemi zadržavaju šest raketa po svakom kontejneru. U budućnosti će biti proivođena kako u unitarnoj tako i AV varijanti.[64] Prvi uspešan probni let ER GMLRS-a izvršen je u martu 2021. godine.[65] Loked Martin predviđa da će ER pridodati svojoj proizvodnoj liniji tokom eventualne dodele ugovora za fiskalnu 2023. godinu i pritom planira da organizuje proizvodnju nove rakete u svom postrojenju u Kamdenu. Puna operativna sposobnost planirana je za 2025. godinu.[66] Finska je 2022. godine postala prvi strani kupac koji je naručio rakete ER GMLRS za ovaj sistem.[67]

ATACMS uredi

Armijski taktički raketni sistem (ATACMS) je serija raketa zemlja-zemlja kalibra 610 mm (SSM) sa dometom do 300 km (190 mi). Svaka raketna jedinica sadrži jednu ATACMS raketu. Od 2022. u arsenalu američke vojske ostaće samo M48, M57 i M57E1.

  • M39 (ATACMS BLOK I) raketa iz ove porodice raketa sa inercijalnim navođenjem. Ova raketa u sebi nosi 950 protivpešadijskih i protivmaterijalnih (APAM) bombi M74. Dometa: 25–165 km (16–103 milje). Oko 1.650 komada raketa M39 proizvedeno je između 1990. i 1997. godine, nakon čega je proizvodnja prestala u korist M39A1. Tokom Pustinjske oluje na Iračke mete ispaljene su 32 rakete M39, a tokom operacije Iračka sloboda ispaljeno je još oko 379 raketa modela M39.[56][57] Preostale rakete M39 modernizuju su u rakete M57E1.[68][69]Raketa M39 je jedina iz porodice ATACMS varijanti raketa, koju mogu ispaljivati sve varijante raketnih sistema M270 i M142.
  • M39A1 (ATACMS BLOK IA) je projektil sa GPS-potpomognutim navođenjem na metu. Ova raketa nosi oko 300 komada M74 APAM bombi. Poseduje projektile dometa: 20–300 km (12–186 milja). 610 komada M39A1 proizvedeno je u periodu između 1997. i 2003. god. Tokom operacije Iračka sloboda 74 primeraka raketa sa oznakama M39A1 je ispaljeno na iračke vojne ciljeve. Preostale rakete M39A1 modernizuju se na standard rakete M57E1. Rakete M39A1 kao i svi naknadno uvedeni projektili ATACMS mogu se koristiti samo na lansrima raketa M270A1 (ili njihovim varijantama) i M142.
  • M48 (ATACMS Kvik Reakšn Junitari; KRJ) je projektil sa GPS-potpomognutim navođenjem. Ova raketa nosi 500 lb VDU-18/B penetrirajuću visokoeksplozivnu fragmentacionu bojevu glavu protivbrodske rakete Američke mornarice Harpun. Poseduje domet u rasponu: 70–300 km (43–186 milja). Oko 176 rakete M48 je proizvedeno u period između 2001. i 2004. godine, nakon čega je proizvodnja okončana u korist modela M57. Tokom Operacije Iračka sloboda [56][57] 16 komada raketa M48 je ispaljeno na iračke ciljeve; još 42 rakete M48 ispaljene su tokom operacije Trajna sloboda. Preostale rakete M48 ostale su do daljnjeg u arsenalu vojske SAD i američkog marinskog korpusa.
  • M57 (ATACMS TACMS 2000) je projektil sa GPS-potpomognutim navođenjem. Ova raketa nosi istu bojevu glavu VDU-18/B kao i M48. Ima domet: 70–300 km (43–186 milja). Oko 513 jedinica rakete M57 proizvedeno je u periodu između 2004. i 2013. godine.[56][57]
  • M57E1 (ATACMS modifikacija; MOD) je raketa sa GPS-potpomognutim navođenjem. M57E1 je oznaka za unapređene verzije raketa sa oznakama M39 i M39A1 sa unapređenim motorom, modernizovanim softverom i hardverom za navigaciju i navođenje, i VDU-18/B jedinstvenom bojevom glavom umesto M74 APAM bombi. Model M57E1 ATACMS MOD takođe poseduje senzor za procenu blizine cilju, koji omogućava pravovremenu eksploziju na određenoj visini.[68] Proizvodnja je počela 2017. godine sa početnom narudžbom za 220 jedinica nadograđenih projektila M57E1.[56][57] Planirano je da se ovaj program okonča 2024. godine uvođenjem novih Preciznih udarnih projektila (PUP), koji će biti zamnjene rakete iz porodice ATACMS u američkom vojnom arsenalu.

PUR uredi

Precizne udarne rakete (PUR)predstavljaju novu porodicu raketa navođenih GPS-om, koje će početi da zamenjuju rakete ATACMS 2024. god. PUR nosi novu dizajniranu bojevu glavu sa značajnim efektima na područja udar i poseduje domet od 60–499 km (37–310 milja). Rakete PUR mogu se lansirati sa raketnih sistema M270A2 i M142, sa raketnim kontejnerima koje sadrže 2 rakete. Od 2022. PUR je u fazi početne proizvodnje sa niskom stopom od 110 raketa koje su isporučene američkoj vojsci tokom tekuće godine. Rakete PUR će operativnu službu biti uvedene od 2023. godine.[70][57][71]

Specifikacije uredi

Posada 3: mitraljezac, vozač, komandir lansera
Težina 16.200 kg (35.800 lb)
Dužina 7 m (23 ft)
Širina 2,4 m (7 ft 10 in)
Visina 3,2 m (10 ft)
Doseg vozila 480 km (300 mi)
Brzina na putu 85 km/h (53 mph)
Naoružanje 1 kontejner sa 6 komada raketa M30/M31 serije GMLRS raketa ili 1 ATACMS raketom

Povezani događaji uredi

Loked Martin UK i INSIS su zajedničkim snagama razvili demonstracioni raketni artiljerijski sistem sličan sistemu M142 koji je bio namenjen programu britanske vojske „Program lakog mobilnog artiljerijskog oružja/raketa“ (PLMAO(R)).[72] Sistem se sastojao od jednog kontejnera sa MLRS raketama, montiranim na šasiju Supakat SPV600. PLMAO (R) ali je ovaj program je otkazan u septembru 2007. godine.[73]

Korisnici uredi

 
Korisnici sistema M142 označeni su plavom bojom

Trenutni korisnici uredi

  SAD Američka vojska

  • U aktivnoj upotrebi u sledećim jedinicama:
    • 17. poljska artiljerijska brigada (17. FAB)
      • 5. bataljon 3. poljskog artiljerijskog puka (5—3. FAR)
      • 1. bataljon 94. poljskog artiljerijskog puka (1—94. FAR)
    • 18. poljska artiljerijska brigada (18. FAB)
      • 3. bataljon 27. poljskog artiljerijskog puka (3—27. FAR)
      • 3. bataljon 321. poljskog artiljerijskog puka (3—321. FAR)
    • 75. poljska artiljerijska brigada (75. FAB)[74]
      • 1. bataljon 14. poljskog artiljerijskog puka
  • Nacionalna garda vojske (ARNG)
    • 45. poljska artiljerijska brigada (Nacionalna garda vojske Oklahome)
      • 1. bataljon 158. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda vojske Oklahome)
      • 4. bataljon, 113. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda Armije Severne Karoline)
    • 65. poljska artiljerijska brigada (Nacionalna garda vojske Jute)
      • 5. bataljon 113. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda Armije Severne Karoline)
    • 115. poljska artiljerijska brigada (Nacionalna garda vojske Vajominga)
      • 1. bataljon 121. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda vojske Viskonsina)
      • 2. bataljon 300. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda vojske Vajominga)
    • 130. poljska artiljerijska brigada (Nacionalna garda vojske Kanzasa)
      • 2. bataljon 130. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda Armije Kanzasa)
    • 138. poljska artiljerijska brigada (Nacionalna garda vojske Kentakija)
      • 3. bataljon 116. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda Armije Floride)
      • 1. bataljon 623. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda vojske Kentakija)
    • 142. poljska artiljerijska brigada (Nacionalna garda Arkanzasa)
      • 1. bataljon 181. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda Tenesija)
    • 169. poljska artiljerijska brigada (Nacionalna garda Kolorada)
      • 3. bataljon 157. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda Kolorada)
    • 197. poljska artiljerijska brigada (Nacionalna garda Nju Hempšira)
      • 3. bataljon 197. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda armije Nju Hempšira)
      • 1. bataljon 182. poljskog artiljerijskog puka (Nacionalna garda Armije Mičigena)

Marinski korpus SAD

  • 1. bataljon 10. puka marinaca (SAD)
  • 2. bataljon 10. puka marinaca (SAD)
  • 5. bataljon 11. puka marinaca (SAD)
  • 3. bataljon 12. puka marinaca (SAD)
  • 2. bataljon 14. puka marinaca (SAD)

  Rumunija

  Singapur

  UAE

  Jordan

  Ukrajina

Budući korisnici uredi

  Poljska

  • Poljske kopnene snage: dobiće novi višecevni raketne sisteme. Iz programa VR-300 "Homar" Poljska. Koji će bit proizvedni u okviru saradnje u oblasti višecevnih raketnih sistema između poljskih proizvođača Huta Stalova Vola, ZM Mesko i američkog Loked Martina; Tom prilikom biće nabavljeno oko 160 lansera koji će biti postavljeni na šasiju Jelcz 663 sa pogonom 6×6.[84][85] U oktobru 2018. Poljska je i zvanično zatražila kupovinu ovih raketnih bacača, nakon što je samo Ministarstvo odbrane SAD odobrilo kupovinu do 56 lansera za ovaj raketni sisem raketnih bacača u novembru 2017. godine.[86][87] Američki Stejt dipartment odobrio je ovu prodaju za potrebe Poljske vojske 29. novembra 2018.[88] Poljska će nabaviti najmanje 20 lansera tipa M142 Himars.[89][90] Ministarstvo narodne odbrane Poljske je 26. maja 2022. objavilo je da je poslalo upit u vezi nabavke još 500-tina lansera za sistem M142 Himars.[91][92]

  Australija

  • Australijska vojska: Pentagon je izjavio da je australijska vojska zatražila kupovinu 20 lansera M142 HIMARS, a prodaju ovih sistema je odobrio Stejt department SAD 26. maja 2022. god.[93][94]

  Republika Kina

  • Vlada SAD je 21. oktobra 2020. Odobrila je prodaju jedanaest lansera za sistem M142 HIMARS Tajvanu.[95][96]

  Estonija

  • Sjedinjene Države su 15. jula 2022. odobrile prodaju šest lansera M142 HIMARS Estoniji kao deo paketa procenjenog na vrednost od 500 miliona dolara.[97]

Potencijalni korisnici uredi

  Kanada

  • Ministarstvo za nacionalnu odbranu je 2009. godine razmatralo kupovinu M142 HIMARS, ali je odluku odložilo za „verovatno vremenski period do 2012 .god.”.[98][99][100][101]

  Letonija,   Litvanija

  • Baltičke države Letonija i Litvanija izrazile su želju da zajednički dotignu sposobnost za korišćenje sistema HIMARS.[102]

  Mađarska U februaru 2022. Mađarska je objavila da razmatra kupovinu sistema M142 HIMARS, ne navodeći količinu koju potražuje.[103]

  Holandija

  • Holandija je pokazala interesovanje za sistem M142 HIMARS kao jednu od nekoliko opcija za stvaranje artiljerijskih kapaciteta, namenjenih za delovanje raketama dugog dometa kao dela poboljšanja ukupne vatrene moći Oružanih snaga zbog postepenog ukidanja ranijeg sistem MLRS, koji će postepeno ti ukinut (2004), u okviru uštede i smanjenja troškova vojnih snaga.[traži se izvor]

  Katar

  Švedska

  • Švedska je pokazala interesovanje za sistem M142 HIMRS, koja predstavlja samo jednu od nekoliko opcija za stvaranje artiljerije koja bi bila sposobna za delovanje raketama većeg dometa. U oktobru 2021. ovaj sistem bio je uključen u upotrebu tokom vojne vežbe na švedskom ostrvu Gotland.[105]


Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ „Exclusive: US deploys long-range artillery system to southern Syria for first time”. CNN. 13. 6. 2017. 
  2. ^ „HIMARS Strike At Night In Iraq • 2016 Mosul Advance”. Gung Ho Vids. Arhivirano iz originala 11. 12. 2021. g. — preko YouTube. 
  3. ^ Oestergaard, Joakim. „About the HIMARS”. Aeroweb. Arhivirano iz originala 23. 4. 2015. g. Pristupljeno 28. 4. 2015. 
  4. ^ Johnston, Louis; Williamson, Samuel H. (2022). "What Was the U.S. GDP Then?". MeasuringWorth. Pristupljeno 12 February 2022. United States Gross Domestic Product deflator figures follow the Measuring Worth series.
  5. ^ „HIMARS”. Lockheed Martin. 18. 5. 2022. Pristupljeno 22. 6. 2022. 
  6. ^ „High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS) — M142”. USAASC. 
  7. ^ „Lockheed Tests Improved GMLRS Rocket”. Army technology. 8. 11. 2009. 
  8. ^ „MGM-140 Army Tactical Missile System (ATACMS)”. Missile Threat. CSIS. 
  9. ^ „Himars”, Military today .
  10. ^ US new Weapons 2017: The Powerful M142 High Mobility Artillery Rocket System HIMARS. 16. 1. 2017. Arhivirano iz originala 15. 2. 2017. g. — preko YouTube.  Video unavailable
  11. ^ „Lockheed Martin Delivers First HIMARS Vehicle Produced 100 Percent in Camden Arkansas”. Lockheed Martin. 26. 7. 2017. 
  12. ^ „Half-billion-dollar HIMARS contract goes to Camden, other Lockheed Martin facilities”. Magnolia reporter. 16. 7. 2019. 
  13. ^ "Saint-Gobain delivers sapphire-engineered transparent armor" UPI / press release, 5 November 2013. Accessed: 19 June 2014.
  14. ^ „Lockheed Martin's HIMARS Launcher Successfully Fires Air Defense Missile”. Lockheed Martin. Pristupljeno 1. 5. 2022. 
  15. ^ Marines launch rocket from amphibious ship to destroy land target 70 km away - Defensenews.com, 24 October 2017
  16. ^ Marines Fire HIMARS From Ship in Sea Control Experiment With Navy - News.USNI.org, 24 October 2017
  17. ^ ISAF Weapon Fails to Hit Intended Target, 12 Civilians Killed, NATO, Arhivirano 27 oktobar 2014 na sajtu Wayback Machine
  18. ^ „Operation Moshtarak: missiles that killed civilians 'hit correct target'”. Telegraph. 16. 2. 2010. Pristupljeno 7. 7. 2010. 
  19. ^ „Artillery: It Wasn't Me”. Strategy page. 18. 2. 2010. Pristupljeno 7. 7. 2010. 
  20. ^ Gall, Carlotta (20. 10. 2010). „Coalition Routs Taliban in Southern Afghanistan”. The New York Times. 
  21. ^ „The U.S. Army Hurls Hundreds of Rockets at Islamic State”. War is boring. 25. 11. 2015. Pristupljeno 28. 11. 2015. 
  22. ^ In a first, U.S. forces in Jordan have attacked ISIS in Syria, Military Times, 11 March 2016
  23. ^ HIMARS High Mobility Artillery Rocket System achieves one million operational hours milestone, Army recognition, 14 January 2016
  24. ^ Pamuk, Humeyra (26. 4. 2016). „Turkish minister says U.S. to deploy rocket launchers near Syrian border”. Reuters. Pristupljeno 29. 4. 2016. 
  25. ^ „US forces hit Isis targets in Syria with mobile rocket system, official says”. The Guardian (na jeziku: engleski). Reuters. 3. 9. 2016. ISSN 0261-3077. Pristupljeno 4. 9. 2016. 
  26. ^ „US Embassy Turkey”. Twitter. Pristupljeno 4. 9. 2016. 
  27. ^ McGurk, Brett. „Twitter”. Pristupljeno 4. 9. 2016. 
  28. ^ CNN visits Qayyara airbase at frontlines of war against ISIS, CNN, 25 October 2016
  29. ^ „US deploys HIMARS artillery near al-Tanf, previously used to strike ISIS in Syria from Turkey and Jordan”. Map of Syrian Civil War. Live UA Map. 
  30. ^ „US rocket artillery deployed to southern Syria for first time”. Middle East Eye. 
  31. ^ Starr, Barbara (30. 5. 2018). „US military says it killed dozens of Taliban leaders in Afghanistan”. CNN. 
  32. ^ „HIMARS Strike on High-Level Taliban Command and Control”. vlogger. Military. 30. 5. 2018. 
  33. ^ „The outcome of engagements in the battle to defeat terrorism” (Saopštenje). Syrian Democratic Forces (SDF). 9. 10. 2018. 
  34. ^ „The outcome of engagements in the battle to defeat terrorism” (Saopštenje). Syrian Democratic Forces (SDF). 12. 10. 2018. 
  35. ^ „The outcome of Engagements in the battle to defeat terrorism” (Saopštenje). Syrian Democratic Forces (SDF). 16. 10. 2018. 
  36. ^ „Outcome of engagements in the battle to defeat terrorism” (Saopštenje). Syrian Democratic Forces (SDF). 23. 10. 2018. 
  37. ^ Woofers (17. 10. 2018). „The SDF has regularly been reporting @coalition artillery and airstrikes throughout the offensive to take the Hajin pocket. But they've been noting M142 launches which I personally find interesting. These MLRS systems fire a rocket just over twice the side of a grad rocket”. 
  38. ^ „Photo of a #US M142 HIMARS system located in the Omar Oil Field Green Village, which supports #SDF forces in the offensive on #Baghuz. #Syriapic.twitter.com/19FwGdNJPg”. Strategic News. 16. 9. 2018. 
  39. ^ „U.S. to Send Ukraine $700 Million in Military Aid, Including Advanced Rockets”. The New York Times. 31. 5. 2022. 
  40. ^ Biden Jr., Joseph R. (31. 5. 2022). „What America Will and Will Not do in Ukraine”. The New York Times. 
  41. ^ „Himars: What are the advanced rockets US is sending Ukraine?”. The Guardian. jun 2022. 
  42. ^ „US will send HIMARS precision rockets to Ukraine”. Defense News. 1. 6. 2022. 
  43. ^ „Ukraine celebrates US long-range rocket systems arriving after months of asking. 'Summer will be hot for Russian occupiers.'”. Business Insider. 23. 6. 2022. 
  44. ^ Marsi, Federica (25. 6. 2022). „Ukraine using US-supplied rocket systems: Top general”. Al-Jazeera. 10:29 GMT. 
  45. ^ „Ukraine 'strikes Russian command post in Donbas using HIMARS' – video”. MSN. 27. 6. 2022. Pristupljeno 27. 6. 2022. 
  46. ^ "CNN: All pledged US multiple rocket launchers will be in Ukraine by mid-July". The Kyiv Independent. 24 June 2022.
  47. ^ Sakantsev, Alexey (6. 6. 2022). „It is vital for Russian troops to wipe out West-supplied rocket launchers, says expert” (intervju). Intervju sa TASS (Russian news agency). 
  48. ^ „Himars precision rockets shift the balance in Ukraine: experts”. news.com.au. AFP. 15. 7. 2022. 
  49. ^ Mitchell, Ellen (1. 7. 2022). „Pentagon: Ukraine using rocket system to hit Russian command posts”. The Hill. Pristupljeno 2. 7. 2022. 
  50. ^ „Zelensky and other Ukrainian officials say influx of new Western weapons is shifting battlefield balance”. CNN. 18. 7. 2022. Pristupljeno 19. 7. 2022. 
  51. ^ "US to send more HIMARS precision rockets to Ukraine". Defense News. 8 July 2022.
  52. ^ Gould, Joe & Myers, Meghann. "US to send more HIMARS precision rocket systems to Ukraine in latest package". Defense News. 20 July 2022. Šablon:"'We would need at least 100. I think that would become a game-changer on the battlefield,' Reznikov, who participated in Wednesday’s meeting, said at the Atlantic Council on Tuesday.
  53. ^ "Ukraine's allies promise to supply it with over 20 HIMARS—Pentagon". Ukrainska Pravda. 20 July 2022
  54. ^ "U.S. is sending Ukraine more HIMARS rocket systems. They're having a 'huge impact,' ex-CIA chief says". The Week. 21 July 2022.
  55. ^ "White House announces $270M military package for Ukraine". Associated Press. 22 July 2022.
  56. ^ a b v g d đ e Colonel Joe Russo, CO 14 Marines (maj 2018). „Long-Range Precision Fires” (PDF). Marine Corps Gazette: 40. Pristupljeno 22. 6. 2022. 
  57. ^ a b v g d đ e Turner, Paul E. (27. 4. 2016). „Precision Fires Rocket and Missile Systems” (PDF). U.S. Army Precision Fires Rocket & Missile Systems Project Office. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  58. ^ Lindstrom, Kinsey. „Army celebrates production of 50,000th GMLRS rocket and its continued evolution”. Program Executive Office Missiles and Space. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  59. ^ „FY 2015 Annual Report: Guided Multiple Launch Rocket System – Alternate Warhead (GMLRS-AW) M30E1” (PDF). The Office of the Director, Operational Test and Evaluation. januar 2016. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  60. ^ „The new M30A1 GMLRS Alternate Warhead to replace cluster bombs for US Army Central 71601171”. armyrecognition.com. 16. 1. 2017. Pristupljeno 9. 7. 2022. 
  61. ^ „Guided Multiple Launch Rocket System/Guided Multiple Launch Rocket System Alternative Warhead (GMLRS/GMLRS AW)” (PDF). Defense Acquisition Management Information Retrieval. str. 7. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  62. ^ „GMLRS Unitary Warhead”. General Dynamics. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  63. ^ Army Building 1,000-Mile Supergun Arhivirano 15 oktobar 2018 na sajtu Wayback Machine. Breaking Defense. 11 October 2018.
  64. ^ Judson, Jen (13. 10. 2020). „Army, Lockheed prep for first extended-range guided rocket test firing”. Defense News. Pristupljeno 24. 6. 2022. 
  65. ^ „Mission Success: Lockheed Martin's Extended-Range Guided Multiple Launch Rocket System Soars In Flight Test”. Lockheed Martin. Pristupljeno 25. 6. 2022. 
  66. ^ Judson, Jen (30. 3. 2021). „Lockheed scores $1.1B contract to build US Army's guided rocket on heels of extended-range test”. Defense News. 
  67. ^ „Finland becomes first extended range GMLRS rocket customer”. Defense Brief. 12. 2. 2022. Pristupljeno 24. 6. 2022. 
  68. ^ a b „Army Tactical Missile System (ATACMS) Modification (MOD)” (PDF). The Office of the Director, Operational Test and Evaluation. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  69. ^ Keller, John. „Lockheed Martin to upgrade weapons payloads and navigation and guidance on ATACMS battlefield munitions”. Military+Aerospace Electronics. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  70. ^ „Precision-Guided Munitions: Background and Issues for Congress” (PDF). Congressional Research Service. str. 22. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  71. ^ „Precision Strike Missile (PrSM)”. Lockheed Martin. 22. 12. 2021. Pristupljeno 23. 6. 2022. 
  72. ^ „Missiles and Fire Support at DSEi 2007”. Arhivirano iz originala 5. 9. 2008. g. Pristupljeno 7. 8. 2008. 
  73. ^ UK cancels LIMAWS Gun to pay for operations, Janes.com, 4 September 2007.
  74. ^ „75th FA BDE – 1-14th FAR”. Sill. Army. Arhivirano iz originala 20. 04. 2021. g. Pristupljeno 06. 08. 2022. 
  75. ^ „FOTO/VIDEO România a executat primele trageri reale cu sistemul de rachete HIMARS: A simulat atacarea unor nave în Marea Neagră”. HotNews (na jeziku: rumunski). 10. 6. 2022. 
  76. ^ „Armata română a efectuat în premieră trageri cu sistemul HIMARS”. Defense Romania (na jeziku: rumunski). 10. 6. 2022. 
  77. ^ „Singapore Army HIMARS”. MilitaryLeak (na jeziku: engleski). 6. 10. 2017. Pristupljeno 12. 8. 2021. 
  78. ^ „Singapores HIMARS Rocket Artillery”. Defense Industry Daily. Pristupljeno 12. 8. 2021. 
  79. ^ „Singapore, Fort Sill execute live fire missions”. Army. Pristupljeno 12. 8. 2021. 
  80. ^ „Integration at its best”. Ministry of Defence (Singapore). 4. 1. 2010. Arhivirano iz originala 5. 8. 2012. g. Pristupljeno 1. 5. 2011. „Men from 23 SA had commenced training with the US Army's HIMARS in March 2009.” 
  81. ^ „UAE – High Mobility Artillery Rocket Systems (HIMARS) Launchers”. Defense Security Cooperation Agency. Pristupljeno 2022-07-25. 
  82. ^ Jackson, Jon (2022-07-20). „More HIMARS heading to front lines after Ukraine praises U.S. weaponry”. Newsweek. Pristupljeno 2022-07-25. 
  83. ^ „Ukraine wants more 'game-changer' HIMARS. The U.S. says it's complicated.”. The Washington Post (na jeziku: engleski). 24. 7. 2022. ISSN 0190-8286. Pristupljeno 2022-07-25. 
  84. ^ Palowski, Jakub (12. 7. 2017). „Macierewicz: Poland to get 160 HIMARS-Based Homar Rocket Systems”. Defence24. Arhivirano iz originala 20. 10. 2018. g. Pristupljeno 20. 10. 2018. 
  85. ^ „Queen of Battles: Poland's New Artillery Programs (2014 snapshot)”. Defense Industry Daily. 4. 9. 2014. Arhivirano iz originala 4. 12. 2017. g. Pristupljeno 20. 10. 2018. 
  86. ^ Judson, Jen (19. 10. 2018). „Poland makes official request for US rocket launchers”. Defense News. Washington. Arhivirano iz originala 20. 10. 2018. g. Pristupljeno 20. 10. 2018. 
  87. ^ „Poland – High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS)”. Defense Security Cooperation Agency. Washington. 28. 11. 2017. Arhivirano iz originala 26. 9. 2018. g. Pristupljeno 20. 10. 2018. 
  88. ^ „US State Dept. OKs sale of artillery rocket system to Poland”. The News. Polskie Radio dla Zagranicy. 
  89. ^ „Szef MON Mariusz Błaszczak podpisał umowę na dostawę Homara”. Rzeczpospolita (na jeziku: poljski). 
  90. ^ „Pierwszy dywizjon HIMARS za 414 mln dolarów. Umowa w środę”. Defence24 (na jeziku: poljski). PL. 10. 2. 2019. 
  91. ^ „Poland to acquire 500 M142 HIMARS rocket launchers”. Euro weekly news. 26. 5. 2022. 
  92. ^ „Poland plans to buy 500 more HIMARS from US”. PL: Polskie radio. 
  93. ^ Jackson, Katharine; Stone, Mike (26. 5. 2022). „Australia wins U.S. approval to buy rocket launchers”. Reuters. 
  94. ^ „Australian Army makes HIMARS procurement bid”. Jane’s. Pristupljeno 27. 5. 2022. 
  95. ^ Gould, Joe (12. 10. 2020). „US advances three arms sales packages to Taiwan”. Defense News (na jeziku: engleski). Pristupljeno 15. 10. 2020. 
  96. ^ „Taipei Economic and Cultural Representative Office (TECRO) in the United States (Transmittal No: 20-77)”. Defense Security Cooperation Agency. 22. 10. 2020. Pristupljeno 22. 10. 2020. 
  97. ^ „USA allows Estonia to buy six HIMARS missile systems”. News. EE: ERR. 2022-07-16. Pristupljeno 2022-07-16. 
  98. ^ „Background — Artillery — Long-Range Precision Rocket System”. Canadian American Strategic Review. Arhivirano iz originala 8. 12. 2009. g. Pristupljeno 11. 11. 2009. 
  99. ^ „Canadian army shopping for rocket launchers”. CTV. 8. 1. 2009. Arhivirano iz originala 10. 7. 2009. g. Pristupljeno 11. 11. 2009. 
  100. ^ „Canada Seeks MLRS Rocket Systems”. Defense Industry Daily. 7. 1. 2009. Pristupljeno 11. 11. 2009. 
  101. ^ „Long Range Precision Rocket System (LRPRS) – A Multiple- Launch Rocket System – MERX LOI Letter of Interest Notice”. Canadian American Strategic Review. Arhivirano iz originala 30. 11. 2009. g. Pristupljeno 11. 11. 2009. 
  102. ^ „Increase of NATO presence on the eastern flank cannot replace the fundamentally necessary U.S. presence, says Minister A. Anušauskas meeting U.S. Secretary of Defense”. Lithuanian Ministry of National Defence. 17. 6. 2022. Arhivirano iz originala 15. 07. 2022. g. Pristupljeno 15. 7. 2022. 
  103. ^ „Hamarosan rakétatüzérséget is beszerezhet a Magyar Honvédség”. Portfolio (na jeziku: mađarski). HU. 12. 2. 2022. 
  104. ^ Qatar Requests Sale of HIMARS, ATACMS and GMLRS, Deagel, 24 December 2012
  105. ^ Olsson, Jonas (25. 10. 2021). „FOI-expert om amerikanskt artilleri på Gotland: Stark signal till Ryssland”. SVT Nyheterm (na jeziku: švedski). Pristupljeno 25. 10. 2021. 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=ХИМАРС&oldid=27723602”