Crkva Svete Petke u Požarevcu

Crkva Svete Petke
Crkva Svete Petke
Osnovni podaci
Eparhija	Braničevska
Arhitektura
Stil	Srpsko - vizantijski
Lokacija
Mesto	Požarevac
Država	Srbija

Crkva Svete Petke u Požarevcu nalazi se u novom delu grada, zvanom „Busije“. Hram je posvećen Svetoj Paraskevi odnosno Petki (grč. Παρασκευή - petak - dan dobrovoljnih Stradanja Gospodnjih). Radovi na hramu su otpočeti 2001. godine, a hram je osvećen 2013. godine. Pripada Eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve. Hramovna slava se proslavlja 14. oktobra po starom, odnosno 27. oktobra po novom kalendaru.

Istorijat

Projektovani izgled zdanja

Blagoslovom njegovog preosveštenstva vladike Braničevskog, gospodina Dr Ignjatija, 6. oktobra 2001. godine osvešteni su temelji crkve u Požarevcu, u naselju Busije. Poštovanje Svete Petke je veoma rasprostranjen na ovim područijima među vernicima, zbog toga je hram i posvećen ovoj svetiteljki.^[1] Za podizanje ovog hrama grad Požarevac je besplatno ustupio 50 ari placa u ulici Strahinjića Bana. ^[2]

Gradnja ovako važnog hrama je započeta u ekonomski nezgodnom trenutku po Srbiju, zbog dugotrajnih sankcija međunarodne zajednice i NATO bombardovanja Srbije - zbog toga je gradnja mogla da se odvija samo uz veliku pomoć donacije ktitora i vernog naroda.

Unutrašnjost crkve Svete Petke u Požarevcu.

Glavni ktitor je bila Holding kompanija ,,Bambi“ Požarevac sa stalnim novčanim sredstvima i AD „Vodoprivreda" Požarevac, sa pomoći u mašinskim radovima, prevozima i određenim građevinskim materijalima. Donori su bili i druga gradska i javna preduzeća. Pored finansijske pomoći, Holding kompanija ,,Bambi“ Požarevac poklonila je i tri zvona nabavljena u Grčkoj kao i plaštanicu Sv. Petke koja je doneta iz Jašija iz Rumunije.

Pored darivanja plaštanice izdato je:

Uverenje o darivanju (Act de donate)
,,Na zahtev Gospodina Dr Miroslava Miletića, predstavnika parohije Svete Paraskeve, iz mesta Požarevca - Srbija, poklanjamo ovaj pokrov sa moštiju Svete Paraskeve iz grada Jašija, kao znak bratstva i ljubavi između srpskih i rumunskih vernika, dubokog uvažavanja i blagoslova vernicima koji imaju posebno poštovanje prema Svetoj Prepodobnoj Paraskevi.
Da Gospod Bog, molitvama svete Prepodobne Paraskeve, blagoslovi i nagradi trud i bogobojažljivost naše braće u pravoj veri.
— + Daniel Mitropolit Moldave i Bukovike Grad Jaš - Rumunija 17. juni 2002".

Građevinski odbor

Pre početka izgradnje hrama, formiran je građevinski odbor čiji je zadatak bio da se bavi svim poslovima vezanim za gradnju, obezbeđivanjem sredstava od donora.

Građevinski odbor su činili:

Zoran Janković, protojerej stafrofor
Đorđe Relić, dipl. inž.
Milan Perić, dipl. inž.
Aleksandar Janković, dipl. inž.
Jugoslav Stanković. inž.
Luka Šešum, prof.
Vidoje Vukašinović, prof.
Miroslav Živadinović

Osnovne karakteristike objekta

Hram je rađen po projektu Krste Nikolića, dipl. inž., dužina crkve je 31 metar, širina 20 metara, a visina centralne kupole je 31 metar. Crkva ima tri zvonika, brod i centralnu kupolu. Crkva je izgrađena u srpsko - vizantijskom stilu. Za izgradnju je utrošeno 280.000 opeke iz okoline Požarevca, a betonski stubovi se ne primećuju jer su uzidani, dok samo zdanje ima 120 spoljnih otvora. Sam hram može da primi 2.500 vernika.

Hram ima dve galerije, a na drugoj galeriji je izgrađen obrazovni centar amfiteaterskog tipa „Ecclesia Viminaciensis“.^[3] Centar je višenamenski i treba da predstavlja mesto sabiranja bogoslova, veroučitelja i katiheta pre svega Braničevske eparhije, ali i drugih dijaceza Srpske pravoslavne crkve.

Ikonostas

Detalj sa ikonostasa.

Slikarski radovi na ikonostasu delo su studenata Akademije likovnih umetnosti iz Beograda u klasi profesora Gorana Janićijevića, dok je rezbarske i duborezne radove izveo majstor Zvonimir Stević iz Kasidola.^[4]

Na ikonostasu je naslikano u provoj zoni 6 ikona, sa desne strane: Gospod Isus Hristos, Sveti Jovan Krstitelj, Sveti Georgije; sa leve strane; Bogorodica, Sveta Petka i Sveti Nikola; kao i četiri na dverima u prvoj zoni. Južna, jednokrilna oltarska vrata su sa ikonom Svetog Stefana; severna, jednokrilna oltarska vrata su sa ikonom arhangela Mihaila. Centralne, dvokrilne, oltarske dveri nose ikone arhangela Gavrila i Presvete Djeve Marije (scena blagovesti).^[4]

U drugoj zoni naslikane su dvanaest ikona sa likovima apostola i jevanđelista, dok u trećoj visokoj zoni je ikona u poluluku rezbarenog duboreza ,,Tajna večera". Na Vrhu je Raspeće Gospoda na krstu i dva uokvirena medaljona sa likovima Bogorodice i Svetog Jovana.^[4]

Na ikonostasu je izrezbarena stilizacija paunova kao rajskih ptica.^[4]

Freskopis

Zapadni zid u unutrašnjosti hrama.

Drugi Hristov dolazak, rad oca Stamatisa Sklirisa.

Na zapadnom zidu je naslikano Rođenje Presvete Bogorodice, Uspenje Presvete Bogorodice i Vavedenje, a na stubovima ispred prve galerije su naslikani stolpnici. Iznad fresaka koji prikazuju život Presvete Bogorodice, naslikan je Hristos okružen aposotolima, dvojicom arhanđela i heruvimima. Zapadni zid je freskopisao Zvonimir Stević iz Kasidola.^[5]

Oltar i istočni zid je oslikao grčki ikonopisac, sveštenik Stamatis Skliris.^[6] Njegov stil ikonopisanja predstavlja sintezu tradicionalnog ikonopisanja sa modernim slikarskim trendovima, sa ciljem da što jasnije približi eshatološku realnost modernom čoveku.

U oltaru je naslikan Drugi Hristov dolazak, a na istočnom zidu je naslikano Vaskrsenje Hristovo, pričešće apostola, Blagovesti, Sv. Vasilije Veliki i Sv. Jovan Zlatousti.

Galerija

Vidi još

Spisak crkava Eparhije braničevske

Reference

^ Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka u Požarevcu. Požarevac. str. 12. ISBN 978-86-904359-6-8.
^ „Osveštan hram Svete PetkeConsecrated church of St. Petka”. pozarevac.rs. Pristupljeno 2021-04-18.
^ goran.ilic@sabornost.org, Goran Ilić. „Izgrađen je Obrazovni centar „Ecclesia Viminaciensis“”. centar.sabornost.org (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-04-18.
^ ^a ^b ^v ^g Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka u Požarevcu. Požarevac. str. 26. ISBN 978-86-904359-6-8.
^ Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka. Požarevac. str. 28. ISBN 978-86-904359-6-8.
^ „Holy Icon - Saint Paraskevi, Požarevac, Serbia”. www.holyicon.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-19.

[1] Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka u Požarevcu. Požarevac. str. 12. ISBN 978-86-904359-6-8.

[2] „Osveštan hram Svete PetkeConsecrated church of St. Petka”. pozarevac.rs. Pristupljeno 2021-04-18.

[3] ran.ilic@sabornost.org, Goran Ilić. „Izgrađen je Obrazovni centar „Ecclesia Viminaciensis“”. centar.sabornost.org (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-04-18.

[:0-4] v ^g Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka u Požarevcu. Požarevac. str. 26. ISBN 978-86-904359-6-8.

[5] Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka. Požarevac. str. 28. ISBN 978-86-904359-6-8.

[6] „Holy Icon - Saint Paraskevi, Požarevac, Serbia”. www.holyicon.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-19.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]