Crkva Svetog Arhangela Gavrila u Čajetini

Crkva Svetog Arhangela Gavrila pripada žičkoj eparhiji. Nalazi se u samom centru naselja Čajetina, na teritoriji istoimene opštine. Od Zlatibora je udaljena 5 kilometara, a od Užica 20 kilometara. Crkva je sagrađena u 19. veku i u njoj se nalazi najpoznatiji ikonostas Zlatiborskog okruga.

Crkva Svetog Arhangela Gavrila
Crkva Svetog Arhangela Gavrila
Opšte informacije
Mesto	Čajetina
Opština	Čajetina
Država	Srbija
Vrsta spomenika	Verski objekat
Vreme nastanka	19. vek

Istorija crkve

Izgradnja crkve posvećene Saboru Svetog Arhanđela Gavrila u Čajetini započeta je 1886. godine na imanju, koje je unuk rujanskog vojvode serdara Jovana Mićića poklonio za izgradnju crkve i škole. Ugravirana 1890. godina na levoj i desnoj pevnici i sačuvani dokument, iz iste godine, o postavljanju sveštenika Milivoja Obradovića za prvog paroha crkve, ukazuju da je te godine hram završen i počeo sa opsluživanjem. Crkvu je osveštao žički episkop Sava Dečanski. Pored vrednih ikona, crkva poseduje i veoma bogatu biblioteku verske i istorijske literature, komplete verskih časopisa i listova sa 618 naslova. Poseduje 47 bogoslužbenih knjiga sa posvetama značajnih ličnosti SPC i države. Najvrednija knjiga je Jevanđelje, preneto iz Sirogojnske crkve, štampano u Moskvi 1814. godine. U Službeniku, koji se čuva u crkvi, štampanom u Kneževini Srbiji 1838. godine, a za koji se pretpostavlja da je poklon kralja Aleksandra Obrenovića postoji zapis: „Bio sam u Čajetinskoj crkvi 20. avgusta 1893. godine, Aleksandar kralj Srbije". Crkva vodi uredan inventar o ukupno 56 predmeta i knjiga velike kulturne i istorijske vrednosti. U Letopisu crkve zabeležena su imena 559 dobrotvora - utemeljivača i 260 darodavaca. Godine 1962. crkva je obnovljena i proširena dograđivanjem priprate sa zvonikom.

Izgled crkve

Crkva je jednobrodna građevina, sa polukružnom apsidom na istočnoj strani, naosom i pevničkim paraklisom. Svod je iznutra bačvast. Na zapadnoj strani crkve prizidan je zvonik (1963), u gornjem delu ukrašen prozorima, a u donjem delu ima tri prostorije. U srednjem je priprata, levo i desno crkvena kancelarija i prodavnica za verske potrebe. Iste godine popravljen je i krov crkve, skinuto je kube, a preko šindre postavljen crep. U unutrašnjem delu hrama na mermernoj ploči, upisano je 188 velikih dobrotvora, a u crkvenom letopisu 559 dobrotvora utemeljivača, kao i 260 lica koji su dali priloge u raznim predmetima.

Ovaj hram danas čuva veliki broj dragocenih ikona, većim delom rađenih na plehu, veliku biblioteku sa 618 časopisa, 47 bogoslužbenih knjiga sa posvetama najistaknutijih ličnosti pravoslavne crkve i srpkih vladara, koje većinom potiču iz 19. veka.

Slava crkve

Crkva slavi Sabor Svetog Arhangela Gavrila, 26. jula, obeležavajući ga velikom narodnom svetkovinom i vašarom. Mesec dana pred proslavu vršene su pripreme: ugostitelji su nabavljali piće, trgovci raznu ribu, a dan uoči slave stizali su i grnčari, licideri, prodavci bižuterije i voća. Slavlje je počinjalo 25. jula bdenjem u crkvi koje je trajalo do ponoći. Ranim jutrom pristizali su vernici, neki od vernika su dolazili i iz udaljenih sela. Čitavog dana 5—6 orkestara je zabavljalo goste, a uveče se veselje prenosilo u kafane. Goste Zlatibora oduševljavala je neobična narodna nošnja okićena bosiljkom i kadivicom. Tako se nekada obeležavalo slavlje ovog hrama.

Obnova crkve

U aprilu 2016. godine, crkvena opština Čajetina, na čelu sa crkvenim odborom, donela je odluku o obnovi hrama, uz pomoć vernika i građana. Prvi radovi na pokrivci crkve već su počeli.

Galerija

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Literatura

• Đenić, S. (2009). Zlatibor - kulturna i istorijska baština od praistorije do danas. Čajetina
• Zlatić, 3. (2013). Manastiri i crkve zlatiborske oblasti. Sirogojno
• Otonarov, P. (1996). Znamenja Zlatibora i okoline. Užice

Spoljašnje veze

• Crkve Zlatiborskog kraja
• Turistička organizacija Zlatibor