Šarošpatak (mađ. Sárospatak) grad je u Mađarskoj. Šarošpatak je jedan od važnijih gradova u okviru županije Boršod-Abauj-Zemplen.

Šarošpatak
mađ. Шарошпатак
Zamak Šarošpatak
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Mađarska
RegionSeverna Mađarska regija
ŽupanijaBoršod-Abauj-Zemplen
SrezŠarošpatak
Stanovništvo
Stanovništvo
 — 13.357
 — gustina96,04 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate48° 19′ 08″ S; 21° 33′ 59″ I / 48.31897° S; 21.56636° I / 48.31897; 21.56636
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina139,08 km2
Šarošpatak na karti Mađarske
Šarošpatak
Šarošpatak
Šarošpatak na karti Mađarske
Poštanski broj3580
Pozivni broj49
Veb-sajt
sarospatak.hu

Šarošpatak je imao 13.357 stanovnika prema podacima iz 2009. godine.

Grad Šarošpatak ima bogatu istoriju i važno je kulturno središte u severnom delu zemlje. Kako grad ima i sačuvano staro jezgro iz srednjeg veka, on je danas važno turističko odredište u Mađarskoj.

Geografija

uredi

Grad Šarošpatak se nalazi u severoistočnom delu Mađarske. Od prestonice Budimpešte grad je udaljen oko 250 kilometara severoistočno. Grad se nalazi u krajnje severoistočnom delu Panonske nizije, na reci Bodrog i ispod pobrđa Zemplen. Nadmorska visina grada je oko 100 m.

Istorija

uredi
 
Šarošpatak - spomenik Prvog svetskog rata

Ovo područje je naseljeno od davnina. Šarošpatak je dobio status grada 1201. godine od strane Emerika Ugarskog. U srednjem veku je bio bio veoma važan zbog blizine trgovačkih puteva prema Poljskoj. Za zamak koji se nalazi u ovom gradu, izgrađen od strane Andrije II Arpadovića, veruje se da je mesto rođenja Elizabete od Ugarske.

Šarošpatak je bio uzdignut do slobodnog kraljevskog grada za vreme Žigmunda Luksemburškog. 1460. godine, za vreme vladavine Matije Korvina, grad je dobio pravo da drži tržište. 1575. godine kuga je pobila veliki broj stanovnika.

Reformacija je počela da se širi Mađarskom iz ove oblasti. Prvi protestantski fakultet, jedan od najvažnijih fakulteta u Mađarskoj u to vreme, osnovan je 1531. godine u Šarošpataku. Godine 1650. Žužana Lorantfi, udovica Đerđa I Rakocija, kneza Transilvanije, pozvala je češkog profesora Jana Amosa Komenskog u Šarošpatak. Komenski je živeo tamo do 1654, radeći za to vreme kao profesor na fakultetu. Za to vreme je napisao neka od svojih najvažnijih dela. Fakultet (od 2000. godine fakultet Univerziteta u Miškolcu) danas nosi njegovo ime.

Vlasnici zamka Šarošpatak bile su neke od najvažnijih osoba u mađarskoj istoriji. U 16. veku on je bio u vlasništvu porodice Dobo. Balint Balasi, najvažniji mađarski pesnik tog veka, oženio se Kristinom Dobo u tom zamku; mlada je bila ćerka Ištvana Doboa, koji je branio Jegru od Turaka. Kasnije je zamak pripao porodici Rakoci. Stanovnici grada su aktivno učestvovali u odbrani grada od Habzburgovaca koju je predvodio Ferenc II Rakoci.

Danas je Šarošpatak zanimljiv istorijski grad i turistička destinacija.

Stanovništvo

uredi

Po proceni iz 2017. u gradu je živelo 11886 stanovnika.

Demografija
1990.2001.2011.2017.
15.06214.82712.99111.886

Zanimljivosti

uredi
  • Plafon jedne male prostorije ovog zamka ukrašen je freskama ruža. Učesnici Veselini zavere održavali su svoje sastanke u toj prostoriji. U latinskom termin “sub rosa” znači “pod ružom” ili “u tajnosti”
  • Zbog svog kulturnog značaja, Šarošpatak se ponekad naziva “Bodroška Atina”

Gradovi pobratimi

uredi

Galerija

uredi

Reference

uredi
  1. ^ „Krosno Official Website - Partner Cities”. © 1998 - 2001 Urząd Miasta Krosna. Arhivirano iz originala 13. 09. 2007. g. Pristupljeno 23. 10. 2008. 

Spoljašnje veze

uredi