Švedski solarni sistem

Švedski solarni sistem je najveći trajni model Sunčevog sistema na svetu. Sunce predstavlja Aviči Arena (Globen) u Stokholmu, druga najveća hemisferna zgrada na svetu. Unutrašnje planete se takođe mogu naći u Stokholmu, ali se spoljne planete nalaze na severu u drugim gradovima duž Baltičkog mora. Sistem su pokrenuli Nils Brening, profesor na Kraljevskom institutu za tehnologiju u Stokholmu, i Jesta Gam, profesor na Univerzitetu u Stokholmu. Model predstavlja Sunčev sistem u razmeri 1:20 miliona.

Sistem

Aviči Arena - Globen, koja predstavlja Sunce u Sunčevom sistemu Švedske

Tela predstavljena u ovom modelu uključuju Sunce, planete (i neke od njihovih prirodnih satelita), patuljaste planete i mnoge vrste malih tela (komete, asteroide, trans-neptunske objekte, itd.), kao i neke apstraktne koncepte (kao što je Završni šok heliosfere). Zbog postojanja mnogih malih tela u stvarnom Sunčevom sistemu, model se uvek može dodatno povećati.

Sunce predstavlja Aviči Arena (Globen),u Stokholmu, koja je druga najveća hemisferna zgrada na svetu, 110 m u prečniku. Da bi se poštovala skala, arena predstavlja Sunce uključujući njegovu koronu.

Unutrašnje planete

Merkurov model ispred Muzeja grada Stokholma

• Merkur (25 cm u prečniku) nalazi se u Muzeju grada Stokholma, 2.900 m od Globena. Malu metalnu sferu napravio je umetnik Peter Varheli.
• Venera (62 cm u prečniku) nalazi se u Vetenskapens Hus kod KTH (Kraljevski institut za tehnologiju), 5.500 m od Globena. Prethodni model, koji je napravio umetnik iz Sjedinjenih Država Danijel Oberti, inaugurisan je 8. juna 2004. tokom tranzita Venere i postavljen u KTH. Pao je i razbio se oko 11. juna 2011. Zbog građevinskih radova na lokaciji prethodnog modela Venere uklonjen je i od oktobra 2012. godine ne može se videti. Trenutni model koji se sada nalazi u Vetenskapens Hus-u se ranije nalazio u Muzeju opservatorije u Stokholmu (sada zatvoren).
• Zemlja (65 cm u prečniku) nalazi se u Švedskom muzeju prirodne istorije (Kosmonova), 7.600 m od Globena. Satelitski snimci Zemlje izloženi su pored Globena. Dezaljan model Meseca (18 cm u prečniku) izložen je u drugom delu muzeja.
• Mars (35 cm u prečniku) nalazi se u Merbi centrum, tržnom centru i metro stanici Stokholma u Danderidu, predgrađu Stokholma, 11,6 km od Globena. Model, koji je od bakra napravio finski umetnik Heiki Hapanen, povezan je „pupčanom vrpcom“ sa čeličnom pločom na podu sa slikom Zemlje. Na globusu se nalaze i oznake koje predstavljaju neke tipične marsovske hemijske elemente.

Gasoviti džinovi

• Jupiter (7,3 m u prečniku) se nalazi unutar hotela Klarion koji se nalazi na aerodromu Arlanda u Stokholmu u opštini Sigtuna, 40 km od Globena. Ranije je predstavljen kao cvetni ukras, sa različitim cvetovima koji predstavljaju različite zone džinovske gasovite planete. Danas je planeta prikazana kao prstenasto svetlo iznad predvorja.
• Saturn (6,1 m u prečniku) nalazi se ispred stare opservatorije Andersa Celzijusa, na takozvanom Celzijusovom trgu, u centru Upsale, 73 km od Globena. Inaugurisan tokom Međunarodne godine astronomije, model je prostirka sa slikom Saturna, ali će na kraju narasti i krunisati školski planetarijum u gradu. Pored toga, nekoliko škola u Upsali treba da obezbede satelite Saturna: prvi završen je bio Enkelad (prečnik 2,5 cm) u Kvarngordes školi.
• Uran (2,6 m u prečniku) je vandalizovan i novi model je rekonstruisan iza Stora magasinet u Levstabruku 2012. godine. To je model na otvorenom napravljen od plavih čeličnih šipki. Osa rotacije planete je označena crvenom bojom.

2,5-metarski prikaz Neptuna, pored reke Sederhamnson u Sederhamnu

• Neptun (2.5 m u prečniku) nalazi se pored reke Sederhamnson u Sederhamnu, primorskom gradu sa tradicijom ribolova i jedrenja (koji se odnosi na Neptuna kao božanstva mora). Postavljen na 229 km sa Globena, model je napravljen od akrila i noću sija plavim svetlom.

Trans-neptunski objekti i patuljaste planete

• Pluton (12 cm u prečniku) i njegov najveći satelit Haron smešteni su blizu južnog dela Delen jezera, u Delsbou, 300 km od Globena. Smatra se da su jezera nastala udarom meteorita pre oko 90 miliona godina. Skulpture dva tela nose dva stuba nalik grobu (pošto je Pluton božanstvo podzemlja - smrti), sastavljene od delenita, retkog minerala koji je nastao na tom mestu udarom meteorita.
• Haumea (8,5 cm u prečniku) i njeni sateliti prikazani su u 2047 Naučnom centru, Borlenge, 200 km od Globena.
• Kvaoar (6 cm u prečniku) nalazi se u biblioteci u Gislavedu, 340 km od Globena.
• Iksion (6,5 cm u prečniku), kandidat za patuljastu planetu, nalazi se u naučnom centru u Hernesandu, 360 km od Globena. Skulptura je kugla koju drži ruka. Ovaj trans-neptunski objekat je otkrio tim koji je uključivao naučnike iz Upsale.
• Makemake (7 cm u prečniku) se nalazi u Slottsskogsobservatoriet, opservatoriji u Geteborgu, 400 km od Globena.
• Oumuamua (0,3 mm u prečniku) se nalazi u selu Pleninge, Haland, 440 km od Globena.
• Gonggong (7,5 cm u prečniku) se nalazi u blizini opservatorije Tiho Brahe u Oksiju, Malme, 500 km od Globena.
• Erida (13 cm u prečniku) nalazi se u Umestans Företagspark, Umeo, 518 km od Globena. Napravljen od strane Tereze Berg, zlatni model je inspirisan mitskom pričom o Eridi koja je izazvala svađu između tri grčke boginje sa zlatnom jabukom na kojoj je natpis καλλιστη („najlepšoj“).
• Sedna (10 cm u prečniku), još jedan kandidat za patuljastu planetu, nalazi se u naučnom centru u Luleu, 734 km od Globena.

Druga tela

Patuljasta planeta Sedna

• Objekat 433 Eros, asteroid koji se nalazi blizu Zemlje nalazi se u Morbi školi u opštini Danderid (gde se nalazi Mars), 11 km od Globena. Nastao je kao projekat za Dan zaljubljenih u zlatu, po uzoru na Erosa, boga ljubavi. Dimenzije su 2×0.7×0,7 mm.
• Asteroid 36614 Saltis nalazi se u Saltsjobadenu, u školi u blizini Stokholmske opservatorije. Asteroid je otkrio A. Brandeker 2000. godine pomoću teleskopa u opservatoriji, a telo je dobilo ime po lokaciji opservatorije, Saltsjobaden.
• Asteroid 4 Vesta se nalazi u Ova gimnaziji, javnoj srednjoj školi u Tebiju.
• Asteroid Palomar-Lajden (0,2 mm u prečniku) nalazi se u parku u Alsikeu, opština Knivsta, 60 km od Globena. To nije skulptura već tačka na mapi Sistema, postavljena ispred monumentalnih kosmičkih skulptura Erika Stola.
• Halejeva kometa se nalazi u Baltazar naučnom centru, u Ševdeu. Inaugurisana je 16. decembra 2009, a zapravo postoje četiri modela komete: tri postavljena na otvorenom, zasnovana na crtežima učenika, plus jedan u zatvorenom, koji se sastoji od lasera koji prolazi kroz stakleni blok.
• Kometa Svift-Tatl nalazi se u Kreativumu, naučnom centru u Karlshamnu. Orbita komete je najbliža Globenu u unutrašnjosti Stokholma, a najudaljenija u Karlshamnu, 390 km daleko.
• Završni šok je na ivici heliosfere: to je granica na kojoj solarni vetar prelazi na podzvučnu brzinu. Nijedna ga skulptura trenutno ne predstavlja, ali osnova za buduću skulpturu postoji na Institutu za svemirsku fiziku, 950 km od Globena, u Kiruni, iznad Arktičkog kruga.

Galerija

• 
  Aviči arena - Globen predstavlja Sunce.
• 
  Venera u Stokholmu
• 
  Zemlja u Stokholmu
• 
  Mars u Stokholmu
• 
  Uran u Levstabruku
• 
  Asteroid Vesta u Tebiju
• 
  Osnova za skulpturu Završnog šoka ispred Instituta za svemirsku fiziku (Švedska) u Kiruni.

Vidi još

• Nine Views
• Somerset Space Walk

Spoljašnje veze

• Veb stranica švedskog solarnog sistema Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. mart 2021)