Jevrem Grujić

Jevrem Grujić (Darosava, 8. novembar 1826. ili 1827 – Beograd, 15. septembar 1895) bio je srpski pravnik, političar i diplomata. Grujić je bio popečitelj pravosudija u Vladi Filipa Hristića, ministar unutrašnjih dela u prvoj Vladi Stevče Mihailovića, član Državnog saveta i poslanik Kraljevine Srbije u Carigradu, Londonu, Parizu i Briselu.

Jevrem Grujić
Poretret Jevrema Grujića, rad Steve Todorovića 1888. godine.
Lični podaci
Datum rođenja	(1827-11-08)8. novembar 1827.
Mesto rođenja	Darosava, Kneževina Srbija
Datum smrti	15. septembar 1895.(1895-09-15) (67 god.)
Mesto smrti	Beograd, Kraljevina Srbija
Porodica
Supružnik	Jelena
Deca	Slavko Miroslava - Mirka Stana

Jedan je od osnivača Družine mladeži srpske, a bio je i učesnik Majskoj skupštini u Sremskim Karlovcima, sekretar Svetoandrejske skupštine, predsednika Ujedinjene omladine srpske i član Društva srpske slovesnosti.

Biografija

Jevrem Grujić (oko 1870)

Rodio se Jevrem u jesen 1829. godine u selu Darosavi (stara verzija), okruga beogradskog. Deda Grujica bio je junak na glasu, a tokom boja na Karanovcu je ranjen. Otac Pantelija (po ocu Grujić) bio je u kneževini Srbiji načelnik Kolubarskog sreza.

Osnovnu školu učio je u Venčanima, Baroševcu, Brezovcu i Darosavi. Godine 1841. je prešao na školovanje u Beograd, gde je upisao Gimnaziju. Slušao je dve godine filozofiju, pa pravne nauke. Kao đak Liceja (od 1846) učestvovao je u osnivanju Družine mladeži srpske 1847. godine. Bio je 1848. godine na Majskoj skupštini u Karlovcima, a kada se vratio u Srbiju, uputio se u Kragujevac. Na skupštini u Kragujevcu je napisao molbu 17 okruga u Srbiji upućenu srpskom knezu, u vezi državne autonomije. Bio zatim je državni pitomac tokom studija prava u Hajdelbergu i Parizu, gde je stekao lisans prava 1854. godine. Zbog kritičkih opaski na račun vlasti u Srbiji u brošuri Slaves du Sud Ou le Peuple Serbe avec Les Croates et Les Bulgares, Aperçu de leur Vie Historique, Politique et Sociale, Paris, 1853, koju je napisao sa Milovanom Jankovićem, izgubio je državnu stipendiju, te se vratio u zemlju. U novembru 1853. godine ponovo je otišao u Pariz, gde 1854. godine dobija službu u kancelariji pravne sekcije i dovršava studije.

Kuća Jevrema Grujića u Beogradu iz 1896. godine.

Po povratku u Srbiju uključio se u krug liberala, u kome su bili i Milovan Janković, Alimpije Vasiljević, Jovan Bošković, Vladimir Jovanović i drugi. Smatran je njihovim intelektualnim vođom. Od 1854. do 1859. godine radio je kao državni činovnik. Kao sekretar Svetoandrejske skupštine 1858. godine igrao je značajnu ulogu u smeni kneza Aleksandra Karađorđevića knezom Milošem Obrenovićem. Tada je, zahvaljujući njemu, izglasan i Prvi zakon o narodnoj skupštini. Bio je pomoćnik ministra unutrašnjih dela i pravde 1859—1860. godine, kada je postao i ministar pravde u prvoj vladi kneza Mihaila, ali je ubrzo, kao i svi liberali, pao u nemilost i prebačen za sudiju Velikog suda. Povod za napuštanje vlade 16. juna 1861. godine bilo je njegovo razilaženje sa ministrom unutrašnjih dela; Grujić je branio nezavisnost sudstva. Osuđen je 1864. godine, kao i druge sudije Visokog suda, na tri godine zatvora i lišavanje građanske časti, a povodom oslobađajuće presude u Majstorovićevoj aferi. Tom prilikom je zasmetao režimu jer je oslobođeno ukupno 36 političkih zatvorenika. Tamnovao je Karanovačkoj kasarni; pomilovan je sledeće 1865. godine.

Po izlasku iz zatvora živeo je u Beogradu kao "privatan čovek", koje je vlast sprečavala delovanje. Nakon učešća na skupštini omladinskoj u Novom Sadu 1866. godine nameravao je bezuspešno da u Beogradu pokrene politički list. Vlast nije htela da potvrdi ni njegov izbor u varoški savet u Beogradu 1867. godine. Dana 6. avgusta 1867, na Drugoj skupštini koja je održana u Beogradu, izabran je za predsednika Ujedinjene omladine srpske. Godine 1869. postao je diplomatski predstavnik u Carigradu i član Državnog saveta. Živeo je 1874. godine u Beogradu kao državni savetnik. Grujiću je pripala čast da primerak Ustava izglasanog 1869. godine bez odobrenja Porte i Rusije, preda turskom ministru Ali-paši.

Politički uticaj Grujića je ovih godina opao, pošto je Jovan Ristić preuzeo vođstvo liberalne grupacije.

Ukaz Milana Obrenovića o postavljenju Petra Savića računopolagača pete klase Glavne kontrole za računopolagača četvrte klase koji je 22. avgusta 1877. potpisao ministar pravde Jevrem Grujić.

Postao je ministar unutrašnjih dela 1875. godine i ministar pravde u Akcionom ministarstvu 1875. godine, koje je vodilo sa Turskom 1876—1878. godine. U periodu 1880-1892. godine je bio poslanik u Carigradu, Londonu, Parizu i Briselu.

Stupa 1855. godine kao član u beogradsko elitno Društvo srpske slovesnosti. Godine 1889. izabran je za predsednika Čitaonice beogradske.

Njegova kuća u Svetogorskoj 17 u Beogradu je pod zaštitom države kao spomenik kulture od velikog značaja . Kuća je iz 1896. godine i delo je arhitekte Milana Kapetanovića (1859 — 1934). Danas se u kući nalazi prvi privatni muzej u Srbiji: Dom Jevrema Grujića - Zbirka Šećerović - Conić.

Porodične prilike

Glavni članak: Grujići (Darosava)

Jevrem Grujić i supruga mu Jelena imali su sina Slavka i kćerke Miroslavu - Mirku i Stanu. Stana se udala za Stevana Ćurčića i imala ćerke Jelenu i Milicu. Jelena se udala za diplomatu Milana Milojevića i imala ćerke Milicu i Milenu. Milica se udala za Vukašina Šećerovića i ima sinove Milana i Lazara a Milena za Milivoja Naumovića i imala ćerku Miljanu i sina Borana. Milan Šećerović ima sinove Vuka i Luku. Miljana Naumović Conić ima sina Aleksandra - Aleka. Boran ima sina Mihajla i ćerku Milenu.

Dela

• 'Obzor države', Neven sloge, Beograd 1949.
• Slaves du Sud Ou le Peuple Serbe avec Les Croates et Les Bulgares, Aperçu de leur Vie Historique, Politique et Sociale, Pariz, 1853.
• Pravni pretres propasti velikog suda (u Srbiji 1864), Novi Sad 1867.
• Zapisi, I-III (Beograd, 1922, 1923).
• Životopis Jevrema Grujića, Aranđelovac, 2009.

Vidi još

• Dom Jevrema Grujića u Beogradu
• Spisak ministara pravde Srbije
• Spisak ministara unutrašnjih poslova Srbije

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU
• Dom Jevrema Grujića (zvanična prezentacija)
• Dom Jevrema Grujića („Kuća stil“, 26. novembar 2009)
• Beograd: Besplatno razgledanje Doma Jevrema Grujića

Političke funkcije
Jovan Filipović	Ministar pravde Srbije 1859	Matija Simić
Jevrem Grujić	Ministar pravde Srbije 1860–1861	Đorđe D. Cenić
Stojan Marković	Ministar pravde Srbije 1876–1878	Dimitrije Matić
Milivoje Jovanović	Ministar inostranih poslova Srbije 1859	Vladislav Vujović
Danilo Stefanović	Ministar inostranih poslova Srbije 1875	Ljubomir Kaljević
Diplomatske pozicije
Čedomilj Mijatović	Ambasador Kraljevine Srbije u Ujedinjenom Kraljevstvu 1902–1903	Čedomilj Mijatović