Jovan Anđel (sevastokrator)
Jovan Anđel (grčki: Ιωαννης Αγγελος; umro 1348), bio je vizantijski sevastokrator, vojskovođa i vladar Epira i Tesalije.
| Jovan | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Puno ime | Jovan Anđel |
| Datum rođenja | nepoznato, pre 1328. |
| Datum smrti | 1348. |
| Mesto smrti | Arta, Vizantijsko carstvo |
| Porodica | |
| Supružnik | sestra Ane Paleolog, epirske carice |
| Potomstvo | nepoznato]] |
| Dinastija | Dinastija Anđela |
| kefalija Tesalije | |
| Period | 1335-1348 |
| Prethodnik | Jovan II Orsini |
| Naslednik | Preljub (kesar) |
Biografija uredi
Jovan Anđel je bio rođak (moguće nećak) vizantijskog cara Jovana VI Kantakuzina, najbližeg saradnika cara Andronika III Paleologa (1328-1341). Imena njegovih roditelja su nepoznata. Moguće da je bio sin protovestijara Andronika Paleologa. Car Jovan VI Kantakuzin u svojim memoarima piše da je sam podigao i odgajao Jovana Anđela podučavajući ga ratnim veštinama. U izvorima se Jovan prvi put javlja 1328. godine, kao namesnik Kastorije. Potom je oko 1336/7. godine, bio kefalija Janjine sa titulom pinkerna. Janjina je, kao i ostale epirske teritorije, priključena Vizantijskom carstvu nakon osvajanja cara Andronika III izvršenih nakon završetka poslednjeg Vizantijsko-srpskog rata. Epirom je vladao despot Jovan II Orsini koji umire 1335. godine, ostavljajući ga u rukama maloletnog despota Nićifora II Orsinija i njegove majke despine Ane Paleolog. Lokalno stanovništvo, nezadovoljno vizantijskom vlašću, diže pobunu 1339. godine. Despot Nićifor II se vratio sa Peloponeza u nameri da preuzme vlast nad Artom, ali su Jovan i Andronik lako ugušili pobunu.
Jovan je ostao u Epiru do smrti cara Andronika III Paleologa (jun 1341). Tada je napustio Artu i krenuo ka Dimotici da se sastane sa Kantakuzinom. Uzeo je učešća u građanskom ratu dva Jovana podržavajući Kantakuzinovo proglašenje za cara 26. oktobra 1341. godine. Pratio je Kantakuzina u napadu na Solun i prilikom sastanka sa kraljem Stefanom Dušanom (1331-1355). Iste godine su tesalski plemići prišli Kantakuzinu nudeći mu pomoć u ratu. Kantakuzin je nakon uspešnih pregovora imenovao Jovana Anđela pinkernom i doživotnim namesnikom Tesalije. Kasnije je Jovan Anđel napredovao do sevastokratorske titule. Jovan Anđel je uspešno vladao Tesalijom. Koristeći se napadom Katalonaca na Atinsko vojvodstvo, Jovan Anđel je proširio svoju državu nad čitavim Epirom i Akarnanijom. Despina Ana Paleolog je zarobljena i utamničena. Početkom 1343. godine, Jovan Anđel je učestvovao na čelu tesalskog kontingenta u Kantakuzinovom napadu na Solun.
Jovan Anđeo je vladao Epirom, Etolijom i Akarnanijom do početka 1348. godine. Umro je od kuge. Njegovu smrt iskoristio je, sada car, Stefan Dušan koji je zauzeo njegove teritorije (Epir na jesen 1347, a Tesaliju početkom 1348. godine, nekoliko meseci nakon Jovanove smrti). Na čelo novoosvojenih teritorija u Tesaliji postavljen je kesar Preljub.
Izvori uredi
- Bartusis, Mark C. (1997). The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204–1453. Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-1620-2.
- Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08260-5.
- Guilland, Rodolphe (1967). Recherches sur les Institutions Byzantines, Tome I (na jeziku: French). Berlin, Germany: Akademie-Verlag.
- Nicol, Donald MacGillivray (1968). The Byzantine family of Kantakouzenos (Cantacuzenus) ca. 1100–1460: A Genealogical and Prosopographical Study. Washington, District of Columbia: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies.
- Nicol, Donald MacGillivray (1996). The Reluctant Emperor: A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk, c. 1295–1383. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-52201-4.
- Nicol, Donald M. (1984). The Despotate of Epiros 1267-1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages (2. prošireno izd.). Cambridge University Press.
- Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453 (2. izd.). Cambridge University Press.
- Trapp, Erich; Beyer, Hans-Veit; Leontiadis, Ioannis (1988). „91038. Ἄγγελος Ἰωάννης”. Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit (na jeziku: German). Addenda 1–8. Vienna, Austria: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
