Jovan Sekulović
Jovan Sekulović jedan je od najpoznatijih knjižara u Crnoj Gori. Rođen je 1879. godine u naselju Jošice kod Herceg Novog. Svoju prvu knjižaru osnovao je 1898. godine, a pored prodaje knjiga, bavio se i izdavačkom delatnošću. Bio je redovan član beogradske Knjižarske organizacije od njenog osnivanja 1921. godine, a dosta je i doprineo širenju dela Srpske književne zadruge i Matice srpske. Knjižaru Jovana Sekulovića je posle početka Drugog svetskog rata preuzeo njegov sin Špiro.[1]
Jovan Sekulović | |
|---|---|
| Puno ime | Jovan Špirov Sekulović |
| Datum rođenja | 1879. |
| Mesto rođenja | Jošice, Crna Gora |
| Datum smrti | 1950 |
| Mesto smrti | Rim, Italija |
| Zanimanje | knjižar i izdavač |
Biografija uredi
Rođen je 1879. godine u Jošicama (Kamenari), a preselio se u Herceg Novi 1897. godine i postao jedan od njegovih najpoznatijih i najuvaženijih stanovnika prve polovine 20. veka. Odmalena je dosta čitao i samostalno učio italijanski i nemački. Septembra 1898. godine otvorio je dućan mešovite robe u kojem je prodavao školski pribor i kancelarijske materijale. Kasnije je u radnji osnovao malo odeljenje knjiga, koje tek 1907. godine postaje knjižara u pravom smislu te reči.[2] Tada su mu po preporuci Ljube Jovanovića, Srpska književna zadruga i Matica srpska dale povereništvo svojih izdanja, a Srpska književna zadruga ga je 1911. godine imenovala za svog dobrotvora.[3]
Imao je šestoricu sinova, od kojih su dvojica nasledila očev zanat. Špiro je 1926. godine u Kotoru osnovao filijalu očeve knjižare, a Milivoje je isto učinio 1928. godine u Tivtu. Treći sin, Dušan Sekulović, postao je književnik i novinar.[4] Nakon što je Jovan Sekulović emigrirao u Italiju, glavninu poslova preuzeo je Špiro. Budući da je bio veoma ugledan građanin Herceg Novog i cele Boke, Jovan Sekulović je izabran za gradonačelnika 1938. godine i na toj funkciji ostao do 1941. godine.
Za vreme Prvog svetskog rata Sekulović je kao rodoljub bio u zarobljeništvu u Austrougarskoj, a tokom Drugog svetskog rata je deportovan u Italiju, u kojoj je dočekao njenu kapitulaciju i kraj rata. U Italiji umire 1950. godine, u Rimu, gde je i sahranjen. Njegovi zemni ostaci preneseni su na groblje kod manastira Savine sedamdesetih godina 20. veka.[5]
Tokom svoje duge karijere održavao je prepiske sa nekim značajnim imenima srpske kulturne zajednice, između ostalih sa pesnikom Aleksom Šantićem i vladikom Nikolajem Velimirovićem.[4]
Štamparska i izdavačka delatnost uredi
Tokom četiri decenije rada knjižare Jovana Sekulovića, u njoj je prodato oko 100.000 naslova, a objavljeno 176 sopstvenih izdanja. Sekulović je blisko sarađivao sa mnogim knjižarima i izdavačima širom Kraljevine Jugoslavije. [2]
Profesor dr Tihomir Ostojić je tokom posete jedne od njegovih knjižara u knjizi utisaka napisao:
Kad sam došao u Vašu trgovinu sjetio sam se naših starih rodoljubivih trgovaca iz polovine ovoga vijeka. I oni su pored svojega espana imali police sa knjigama koje bi rasturali svojim mušterijama. Oni su tijem stekli velike zasluge da se naša književnost razvije i rasprostre.[6]
O knjižarskom radu Sekulovića pisao je i njegov sugrađanin književnik Marko Car, koji je izjavio:
Ima ljudi koji mnogo galame i veliku buku dižu, no čiji stvarni rad je jako mršav, dok neki skromniji ljudi, za koje se u našoj javnosti slabo zna, ili nikako ne zna, svojim tihim ali postojanim radom krepko doprinose dobrobiti i napretku sredine i naroda u kome žive. Jedan takav radenik je nesumnjivo osnivač izdavačke knjižare u Herceg-Novom, Jovan Sekulović, koji je u punoj meri zaslužio da se njegovo ime istakne kao primer svesnog i prilježnog trudbenika, koji je uspeo da u svom rodnom mestu podigne knjižaru i izdavački radnju, kakva bi dostojna bila i mnogo većeg centra no što je ta mala primorska varoš, i koja je ne samo za Herceg-Novi, no za celu Boku Kotorsku, bila od presudnog uticaja, kao širiteljice narodne knjige i probrane lektire. Sekulović je svoju knjižaru otvorio u septembru 1899. god., u doba dakle kada je u nekim krajevima bivše Austro-Ugarske Monarhije vrlo mučna stvar bila srpske knjige proturivati. I zato je on, u prvi mah, taj posao vršio kradom, a glavni mu je espan, tobože, bio kancelarisjki pribor. Tako je to išlo do 1907. god., kada je knjižarska radnja proširena, te od sporednog posla postade glavnim. Ali ta je knjižara najbolje proradila tek posle rata i narodnog oslobođenja: ona danas, u svojim skromnim granicama, može da se smatra kao jedna od najbolje organizovanih i najbolje vođenih knjižarskih radnji u celom južnom Primorju. Za ovih dvadeset i pet godina otkako postoji, Sekulovićeva knjižara rasturila je oko 90.000 raznih štampanih knjiga na našem jeziku, od kojih 50.000 ćirilicom. Ona je, kraj toga, svesno u narodu širila patriotske novine i časopise, razne kalendare, slike čuvenih narodnih ljudi, muzičke kompozicije, umetničke dopisnice i sve što može da posluži vaspitanju omladine i unapređivanju nacionalne kulture.[4]
Sekulović je objavljivao članke u mnogim novinama, od koji su neki koje je napisao u zarobljeništvu objavljeni posthumno. [5]
Knjižara Jovana Sekulovića se bavila i izdavačkim radom. U periodu od 1904. do 1939. godine, uprkos tome što nije imao sopstvenu štampariju, Sekulović je izdao petnaest značajnih dela, među kojima je svakako najznačajniji Njegošev Gorski vijenac, izdat prilikom proslave stote godišnjice rođenja crnogorskog velikana, a koji je jedno od prvih izdanja Gorskog vijenca na teritoriji Crne Gore.[5] Ostale značajne naslove koje je Sekulović objavio uključuju Crtice o Boki Kotorskoj V. Ž. Trpkovića, monografiju Manastir Savina G. K. Popovića i raspravu Izlaz Srbije na more R. Sardelića.[3]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Durković-Jakšić, Ljubomir. (1979). Jugoslovensko knjižarstvo : 1918-1941. Beograd: Narodna knjiga. str. 78. OCLC 762555634.
- ^ a b Martinović, Dušan J. (2007). Knjižarstvo Crne Gore do 1941 godine. Vukčević, Dragan K. Podgorica: Crnogorska Akademija nauka i umjetnosti. str. 119. ISBN 9788672152005. OCLC 500530526.
- ^ a b Starčević, Velimir. (2011). Staro srpsko knjižarstvo. Beograd: Službeni glasnik. str. 308. ISBN 9788651906896. OCLC 802292038.
- ^ a b v Martinović, Dušan J. (2007). Knjižarstvo Crne Gore do 1941 godine. Vukčević, Dragan K. Podgorica: Crnogorska Akademija nauka i umjetnosti. str. 121. ISBN 9788672152005. OCLC 500530526.
- ^ a b v Martinović, Dušan J. (2007). Knjižarstvo Crne Gore do 1941 godine. Vukčević, Dragan K. Podgorica: Crnogorska Akademija nauka i umjetnosti. str. 122. ISBN 9788672152005. OCLC 500530526.
- ^ Martinović, Dušan J. (2007). Knjižarstvo Crne Gore do 1941 godine. Vukčević, Dragan K. Podgorica: Crnogorska Akademija nauka i umjetnosti. str. 120. ISBN 9788672152005. OCLC 500530526.
Literatura uredi
- Durković-Jakšić, Ljubomir. Jugoslovensko knjižarstvo: 1918-1941. Beograd: Narodna knjiga, 1979. UDK 655.4/.5(497.1)"1918/1941"
- Martinović, Dušan. Knjižarstvo Crne Gore do 1941. godine.. Podgorica: Crnogorska akademija nauka i umjetnosti. 2007. ISBN 978-86-7215-200-5.
- Starčević, Velimir. Staro srpsko knjižarstvo.. Beograd: Službeni glasnik. 2011. ISBN 978-86-519-0689-6.