Jugoslovenska vojska u zarobljeništvu
Jugoslovenska vojska u zarobljeništvu (JVuZ) je bila treći deo Jugoslovenske vojske za vreme Drugog svetskog rata, pored Jugoslovenske vojske u otadžbini i Jugoslovenske vojske van otadžbine.
| Jugoslovenska vojska u zarobljeništvu | |
|---|---|
.svg) Pukovska zastava Jugoslovenske vojske (verzija sa latiničkim pismom) | |
 | |
| Osnovana | 18. april 1941. |
| Vođstvo | |
| Vrhovni komandant | Kralj Petar II Karađorđević |
| Ministri (1941—1945) | Dušan Simović Bogoljub Ilić Borisav Ristić |
| Brojno stanje | |
| Aktivni sastav | 268.405 |
Istorijat uredi
Aprilski rat 1941. uredi
Još 13. aprila je nemačka grupa presekla odstupnicu Jugoslovenskoj vojsci prema Grčkoj, kako bi sprečila stvaranje novog Solunskog fronta i tom prilikom je zarobljeno oko 100.000 jugoslovenskih oficira, podoficira i vojnika.[1] Nakon kapitulacije Jugoslovenske vojske u Aprilskom ratu 1941. godine, zarobljeno je ukupno 344.162 pripadnika Jugoslovenske vojske (6.298 oficira i 337.864 podoficira i vojnika).[2] Međutim, kako su nemačke okupacione vlasti oslobodile sve oficire, podoficire i vojnike koji su se izjasnili kao Hrvati, Muslimani, Makedonci i pripadnici drugih nacionalnih manjina, u zarobljeništvo je odvedeno 268.405 oficira, podoficira i vojnika Jugoslovenske vojske, uglavnom Srba i delimično Slovenaca.
Život u logorima uredi
Zarobljeni pripadnici Jugoslovenske vojske su smešteni u različitim logorima na teritoriji Trećeg rajha, pre svega u logorima Oflag VI-C kod Osnabrika i Oflag XIII-B kod Hamelburga. Prva grupa od preko 1.500 zarobljenih oficira i vojnika je u logor Oflag VI-C stigla 26. aprila 1941. godine, a tokom maja je dovedeno još 3.410 zarobljenika. Aktivnih oficira je bilo 1.108, rezervnih oficira 1.800, a vojnika 502.[3]
Vlada narodnog spasa Milana Nedića je urgirala kod vojnog upravnika Paula Badera da se delegatima Vlade odobri odlazak u zarobljeničke logore, kako bi pridobijali jugoslovenske zarobljene oficire i podoficire za službu u Srpskoj državnoj straži i drugim Vladinim jedinicama. Zarobljenike u logorima je tokom novembra i decembra 1941. godine obišao Milan Aćimović i samo u logorima kod Nirnberga pridobio 1.200 zarobljenih oficira da potpišu izjavu lojalnosti Milanu Nediću. Jedan od njih je bio i pukovnik Borivoje Jonić, koji je ubrzo po oslobođenju iz zarobljeništva postao pomoćnik komandanta Srpske državne straže.
U logoru se do 1944. godine nalazio i brigadni general Miodrag Damjanović, koji je pušten iz logora za potrebe službe kod Milana Nedića, ali se on uskoro stavio pod komandu armijskog generala Dragoljuba Mihailovića i postao komandant najpre Istaknutog dela Vrhovne komande JVuO u Sloveniji, a zatim i komandant Jugoslovenske vojske van Otadžbine.
Većina zarobljenika se posle rata vratila u Jugoslaviju, u kojoj je na vlasti tada već bila Komunistička partija Jugoslavije, tako da uglavnom nisu nastavili vojnu službu.
Srpsko vojničko groblje u Eversburgu-Osnabriku uredi
Na Srpskom vojničkom groblju u Osnabriku nalazi se spomenik koji čuva uspomenu na tu sahranjenih 116 oficira i vojnika Jugoslovenske vojske, koji su poginuli u noći 6. decembra 1944. godine, kada je Kraljevsko ratno vazduhoplovstvo bombardovalo logor.[4]
Spisak poginulih uredi
- pešadijski brigadni general Despot A. Damjanović
- pukovnik Boža M. Novaković
- pukovnik Dušan D. Radojčić
- pukovnik Svetozar Z. Hadžić
- potpukovnik Milenko M. Vukanović
- potpukovnik Milan I. Dimić
- potpukovnik Krstivoje B. Krstić
- potpukovnik Vojislav M. Maksimović
- potpukovnik Dragoslav J. Pavićević
- potpukovnik Dragutin N. Perić
- potpukovnik Petar Stanišić
- potpukovnik Dimitrije Todorović
- major Savko F. Danilović
- major Dragutin Đ. Đurić
- major Živadin J. Gavrilović
- major Milan M. Jelić
- major Radivoje J. Jelovac
- major Borislav Z. Jovanović
- major Nikolaj Koju-Karaivan
- major Boško M. Kovačević
- major Vasilije S. Milenković
- major Đorđe D. Nikota
- major Stanko J. Petrović
- major Gligorije R. Pribaković
- major Andrija P. Stankivić
- kapetan Mirko P. Balandžić
- apetan
- kapetan Milosav M. Verović
- kapetan Branko M. Vila
- kapetan Blažo P. Vukotić
- kapetan Lazar G. Golubović
- kapetan Milan M. Grujičić
- kapetan Vladimir P. Dolić
- kapetan Dušan S. Dostanić
- kapetan Dimitrije Đ. Đorđević
- kapetan Milovan Đ. Đorđević
- kapetan Nikola J. Živković
- kapetan Jakov V. Đunisijević
- kapetan Branislav Jeremić
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Nikolić, Kosta (2003). Srbi u ratnom dnevniku Vermahta. Beograd. str. 43.
- ^ Simić, Pero (2012). Draža: smrt duža od života. Beograd: Službeni glasnik. str. 100. ISBN 978-86-519-1418-1.
- ^ Stanković, Ljiljana (1995). Biblioteka i arhivska građa Profesorsskog društva u oficirskom zarobljeničkom logoru Oflag VI C u Osnabriku 1943-1945. Beograd: Univerzitetska biblioteka Beograd. str. 1—16. ISBN 86-7301-003-9.
- ^ „„Serben sind schlecht zu behandeln“” (PDF).