Ljubomir Vulović
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Ljubomir Vulović (Vukosavci, 6. januar 1876 — Solun, 26. jun 1917) je bio artiljerijski major, zaverenik u Majskom prevratu i pripadnik revolucionarne organizacije „Ujedinjenje ili smrt“.
| Ljubomir Vulović | |
|---|---|
.jpg) Ljubomir Vulović | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. januar 1876. |
| Mesto rođenja | Vukosavci, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 26. jun 1917. (41 god.) |
| Mesto smrti | Solun, Kraljevina Grčka |
| Vojna karijera | |
| Služba | do 1917. |
| Učešće u ratovima | Balkanski ratovi, Prvi svetski rat |
Biografija uredi
Mladost i školovanje uredi
Rođen je 6. januara 1876. godine u selu Vukosavcima, sreza jaseničkog okruga Kragujevačkog. Posle završetka osnovne škole, niže gimnazije i artiljerijsko tehničke vojne škole u Kragujevcu, upisao je Vojnu akademiju u Beogradu, artiljerijski odsek, koju je oko 1898. završio te je promovisan kao potporučnik.
Završio je i viši kurs Vojne akademije i generalštabnu školu. Pokazavši se kao oficir veoma odlučan i pedantan, veoma brzo je postao ljubimac Generalštaba i stekao poverenje svojih starešina.
Majski prevrat uredi
Negde pre majskog prevrata, oko 1901, postao je dobar prijatelj Dragutinu Dimitrijeviću, tada kapetanu. Kao Apisov istomišljenik i čovek koji nije voleo dinastiju Obrenović i njenu politiku, stupio je u grupu osoba koje su pripremale i izvele Majski prevrat 1903. godine. U njemu je aktivno učestvovao.
U Dunavskoj diviziji, gde je kao poručnik služio Vulović, pošao je da spreči komandanta dunavske divizije, pukovnika Dimitrija Nikolića, pristalicu dinastije Obrenović, da izvede jedinicu iz garnizona i uguši puč. Vulović je imao zadatak da pukovnika razoruža i uhapsi. Pukovnik Nikolić je nekako uspeo da pobegne, ali Vulović je uspeo da obavesti vođe puča o tome. Pukovnik Nikolić je pružao otpor pri hapšenju, te je ubijen.
Posle prevrata Vulović je unapređen u čim kapetana druge klase.
Četnička akcija uredi
Kao čovek nemirnog duha, revolucionar i patriota u duši, postao je poznati nacionalni radnik i kao četnički vojvoda — Ljubodrag, „četovao je“ po Makedoniji i Staroj Srbiji tokom 1904. i 1905. godine zajedno sa oficirima Vojislavom Tankosićem i Vojinom Popovićem. Tokom 1906. godine postao je član komande četničke akcije sa sedištem u Vranju.
Rad na granici 1909—1912. uredi
Oko 1907. godine postao je komandir odreda policijske žandarmerije u Vranju koja je spadala u komandnu odgovornost Moravske divizijske oblasti. Godine 1909. postao je ađutant komandanta granične trupe potpukovnika Antonija Miloševića sa sedištem u Prokuplju. Komandir druge čete granične trupe sa sedištem u Kuršumliji postao je 1911. godine.
Tu se sprijateljio sa Veljkom Ramadanovićem koji je tada bio načelnik sreza kosaničkog i poznat nacionalni radnik, koji je pomagao četničku akciju i suzbijao krijumčarenje, pljačke i ubistva na srpsko-turskoj granici. Ramadanovića je Vulović upoznao još u Vranju dok je Veljko tamo bio načelnik sreza pčinjskog.
Zbog sukoba sa drugom, kapetanom Pavlom Blažarićem oko metoda suzbijanja krijumčarenja na granici, Vulović prelazi početkom 1912. godine za komandira prve čete granične trupe sa sedištem u Lukovskoj banji. Kapetan Pavle Blažarić postao je komandir druge čete u Kuršumliji kojom je dotad komandovao kapetan Vulović. Njih dvojica će u saradnji sa sreskim načelnikom Ramadanovićem znatno suzbiti krijumčarenje i ubistva na granici i skupiti mnoge važne obaveštajne podatke koji će znatno doprineti uspehu srpske vojske u Balkanskim ratovima.
Balkanski ratovi uredi
Vulović je aktivno učestvovao u Balkanskim ratovima.
Sa Pavlom Blažarićem u sadejstvu, Vulović je krajem oktobra 1912. godine sa svojom jedinicom znatno doprineo da se bez većih gubitaka zauzme Prizren i obezbedi nova srpsko-albanska granica. Po oslobođenju Prizrena Vulović je postavljen za komandanta grada. Početkom 1913. godine Vulović je naredbom Vrhovne komande postavljen za načelnika sreza paštričkog okruga prizrenskog.
Po svršetku balkanskih ratova Ljubomir Vulović je unapređen u čin majora. U leto 1913. godine prebačen je na rad u generalštabni odsek Ministarstva vojnog. Uoči Sarajevskog atentata bio je komandant celog graničnog sektora prema Austro-Ugarskoj zbog čega se dovodi u vezu sa radom revolucionarne organizacije „Mlada Bosna“ zajedno sa svojim prijateljem potpukovnikom Dragutinom Dimitrijevićem Apisom.
Prvi svetski rat uredi
Početkom Prvog svetskog rata učestvovao je u svim važnijim bitkama Srbije protiv Austrougarske ili kao obaveštajni oficir ili kao borac. Godine 1915. prešao je Albaniju, i preko Krfa stigao na Solunski front početkom 1916. godine. Te godine, zbog svega što je preživeo u prethodnim ratovima, postao je ozbiljan srčani bolesnik.
Hapšenje, solunski proces i smrt uredi
Na solunskom frontu organizovao je obaveštajnu službu u pozadini fronta kako bi razbio bugarsku i nemačku špijunsku mrežu.[1] Krajem 1916. godine biva povučen sa Solunskog fronta i uhapšen po nalogu regenta Aleksandra Karađorđevića kao Apisov prijatelj u vezi sa „Solunskom aferom“.
Interniran je u Bizertu u komandu rezervnih trupa, gde je toj komandi stavljen na raspoloženje. Tu se u internaciji zbog iste afere nalazio i njegov prijatelj Veljko Ramadanović, koji će nešto kasnije osnovati prvu srpsku školu za oslepele i ogluvele srpske ratnike.
Po naređenju komandanta Vrhovnog štaba srpske vojske major Ljubomir Vulović je 21. januara 1917. godine, ponovo uhapšen i stražarno sproveden lađom iz Bizerte u Solun.
Na poznatom „Solunskom procesu“ kao jedan od vođa revolucionarne organizacije „Crna ruka“, koja je navodno pripremala i izvela atentat na regenta Aleksandra, osuđen je zajedno sa svojim prijateljima pukovnikom Dragutinom Dimitrijevićem Apisom i potporučnikom Radetom Malobabićem na smrt. Uprkos nevinosti, na montiranom suđenju i apelima sa najviših mesta vlade i vojske Kraljevine Srbije, regent Aleksandar Karađorđević nije hteo da ih pomiluje.
Major Ljubomir Vulović, pukovnik Dragutin Dimitrijević Apis i Rade Malobabić streljani su na Solunskom polju 13/26. juna 1917. godine.
Epilog uredi
Suprugu pokojnog Majora Ljubomira Vulovića pomagao je finansijski i u svemu drugom, posle Prvog svetskog rata pa sve do svoje smrti 1943. godine, Veljko Ramadanović, srpski i jugoslovenski filantrop, pedagog, nacionalni i socijalni radnik. Time je svoj zavet prema prijatelju Ramadanović časno i pošteno ispunio.
Major Ljubomir Vulović je napisao pismo dan pred izvršenje presude, u kome je naveo da je za atentat prvi put čuo na samom suđenju, da su svedoci bili lažni, iznevši u njemu sve svoje sumnje i pretpostavke, kao i molbu da se u oslobođenoj otadžbini utvrditi prava istina. Pismo je napisao prijatelju Todoru Mihailoviću, a ostavio vojnom svešteniku Zdravku Paunoviću. Ovo pismo našlo se u rukama Aleksandra Rankovića, ministra unutrašnjih poslova FNRJ, koji je zatim naredio Istražnom odeljenju ministarstva da preduzme traganje, u cilju utvrđivanja istine[2]
Na ponovljenom procesu 1953. godine u Beogradu, Vulović i drugovi su proglašeni nevinim i posmrtno rehabilitovani.
Lično uredi
Bio je prijatelj pukovnika Dragutina Dimitrijevića Apisa, vođe organizacije „Ujedinjenje ili smrt“, i Veljka Ramadanovića, poznatog pedagoga, filantropa i socijalnog radnika na polju školovanja i zaštite invalidne dece svih kategorija u Kraljevini Srbiji i Jugoslaviji.
Reference uredi
Literatura uredi
- Stanoje Stanojević, Enciklopedija Kraljevine SHS, 1924.
- Desa Mijušković, Sećanja 1997.
- Šematizmi Kraljevine Srbije od 1908 do 1914.
- Predrag Pejčić, Srpska vojska u Africi, od 1916 do 1918.
- Arhiv Srbije, MUD - PP 1912