Branko Radunković

Branko Radunković (Brezik, 1941) samouki je umetnik, modelar, koji i pored teškog hendikepa, pošto je rođen bez šaka i kolena, ostvario preko 300 izložbi svojih maketa u tadašnjoj Jugoslaviji i Evropi. Pored rada na maketama, Branko je bio aktivan u radu sa horovima, kao horovođa, a svoj život je opisao knjigom Volja čini čuda, koja je izdata 2008. godine, koja je u međuvremenu doživela drugo dopunjeno izdanje.

Branko Radunković
Datum rođenja	(1941-06-03)3. jun 1941.
Mesto rođenja	Brezik, NDH

Veliki broj novinskih tekstova i desetina dokumentarnih filmova svedoče o jedinstvenoj ličnosti, životu i radu maketara, „maketara bez ruku”.

Biografija

Rođen je 3. juna 1941. godine u selu Brezik, danas opština Nova Bukovica, u Slavoniji, kao šesto dete porodice Radunković. Otac Ilija i majka Olga, devojačko Novaković, imali su pored Branka, još tri kćerke i dva sina. Zbog hendikepa roditelji ga nisu slali u školu, već se obrazovao sam uz pomoć svezaka i knjiga koje je uzimao od braće i sestara. Pomoć u samoobrazovanju mu je bila i učiteljica Anđelina Arbutina, koja je živela nedaleko u Donjoj Bukovici.

Svoju prvu maketu je napravio sa svojih sedamnaest godina, 1958. godine, maketu crkve u Mikleušu, u baroknom stilu. Druga je bila manastir Visoki Dečani, pa Manastir Žiča. Sledeće zime pravi dvadeset jednu maketu građevina koje su bile dostupne njegovom oku, većinom verske objekte i dvorce.

Prvu izložbu imao je u Bukovici 1961. godine i te godine organizovao je sam 18 izložbi od Našica do Virovitice, dok je u Jugoslaviji i Evropi imao ukupno 314 izložbi. Izložbe je organizovao isključivo u institucijama: školama, fakultetima, domovima armije i kulture, velikim i uspešnim preduzećima, a u Italiji dva puta u crkvenim salama. Tom prilikom demonstrirao je kako pravi makete, zabija ekser, seče dasku i kako drži i koristi oštar nož. Zadnju izložbu je imao 1991. godine u Kratovu, u Makedoniji.

U svom rodnom selu je obnovio staro domaćinstvo i sagradio „Galeriju maketa Branka Radunkovića”, gde je tradicionalno organizovao zabave sugrađana koji Brankove priredbe nazvale „Brankovo veče”.

Progon i izbeglištvo

Početkom rata na tlu Hrvatske, 1991. godine, minirana mu je galerija sa skoro svim maketama koje su se tada nalazila u njoj, a Branko je kao izbeglica preko Beograda i Iloka stigao u Šumadiju u selo Prnjavor, na pola puta između Batočine i Kragujevca. Na predlog episkopa Šumadijskog gospodina Save, manastir Grnčarica, na čelu sa igumanijom Efrosinijom, poklonili su mu 21 ar svoje zemlje. Već 1992. godine urađeni su temelji po Brankovom planu, a uz pomoć više donatora, ubrzo je nikla nova Brankova kuća i galerija u Prnjavoru. U galeriju je Branko prvo postavio dve preživele makete koje su bile na izložbama u Mađarskoj: maketu manastira Žiče i Orahovice. Tu je i maketa manastira Viokih Dečana, doduše znatno oštećena i nekoliko parčića uništenih maketa koje je pronašao na zgarištu posle deset godina.

„Volja čini čuda”

Koristeći kao motiv, zapažanje koje je svojevremeno napisala u knjigu utisaka učiteljica Anđelka Arbutina, kada je dovela đake na njegovu izložbu, a inspirisana Brankovom upornošću i radom, u Vršcu je osnovana Mala škola „Branko Radunković”-Volja čini čuda, sa ciljem da se kod dece razvijaju intelektualne sposobnosti, ali i hrišćanska mudrost i vrline.

Mala škola tradicionalno dodeljuje, na dan Brankovog rođenja, godišnju nagradu „Branko Radunković”-Volja čini čuda, namenjena istaknutim stvarocima, pregaocima i ličnostima koje su dale snažan doprinos očuvanju srpskog nacionalnog identiteta.

Spoljašnje veze

• „Intervju:Branko Radunković”. You Tube. Pristupljeno 15. 6. 2018.