Velika fanagorijska pećina
Velika fanagorijska pećina (rus. Большая Фанагорийская пещера) jedna je od najvećih pećina krečnjačkog tipa na teritoriji Krasnodarske pokrajine, na jugu Rusije. Nalazi se na području Gorjačkoključkog okruga, južno od grada Gorjači Ključ, odnosno na oko 12 km jugozapadno od sela Fanagorijsko po kojem je i dobila ime, iznad desne obale reke Ajuk.
| Velika fanagorijska pećina Большая Фанагорийская пещера | |
|---|---|
 Ulaz u Fanagorijsku pećinu | |
| Položaj | |
| Država | |
| Oblast | Krasnodarski kraj |
| Mesto | |
| Koordinate | 44° 28′ 06″ S; 38° 59′ 05″ I / 44.4683° S; 38.9846° I |
| Odlike | |
| Geologija | krečnjačka pećina |
| Dužina | 1,442 m |
| Dubina | 53 m |
| Nadm. visina | oko 300 m |
| Temperatura | 9 °S |
| Broj ulaza | 1 |
| Turizam | |
| Duž. obilaska | 1,442 m |
| Godina otkrića | 1666. |
| Osvetljenje | ne |
Osnovne karakteristike uredi
Fanagorijska pećina se nalazi u jugozapadnom delu Gorjačkoključkog gradskog okruga, na krečnjačkoj severnoj podgorini Velikog Kavkaza. Ulaz u pećinu se nalazi na nadmorskoj visini od oko 300 metara, dosta je uzak i ima dimenzije 1,5 × 1,5 metara. Neposredno iza ulaza nalazi se uzak hodnik dužine oko desetak metara koji se postepeno širi i na kraju prelazi u prostranu dvoranu. Negde na sredini hodnika nalazi se veliki stalagmit koji se popularno naziva „prelaz” i preko koga treba preći da bi se nastavio dalji put kroz pećinu. Na kraju se glavni hodnik račva u dva kraka u koja nije moguće pristupiti pošto je u jednom došlo do urušavanja tavanice, dok je drugi veoma uzak. Dnom pećine teče maleni potok čija dubina uglavnom zavisi od površinskih padavina i godišnjih doba i može dostići maksimalnih 30 santimetara.
Pećina je ranije uskim i dugačkim tunelom (dužine oko 25 km) koji je prolazio kroz podzemno jezero bila povezana sa obalom Crnog mora, ali je zbog urušavanja tavanice do kog je došlo početkom XIX veka njena dužina smanjena na sadašnja 1.442 metra. Dubina pećine je 53 metra, površina 2.064 km², a zapremina oko 13.032 m³.
Temperatura vazduha u pećini je konstantna tokom cele godine i ima vrednost od 9 °C. Prisustvo radioaktivnog ugljenikovog izotopa C-14 u zidovima uzrokuje malu jonizaciju vazduha u pećini koja ima pozitivan uticaj kod lečenja nekih bolesti poput astme. U nekim delovima pećine primetno je i neznatno povećanje pozadinskog gama zračenja u odnosu na površinu.
U pećini se prvobitno nalazilo mnoštvo pećinskog nakita, posebno stalaktita i stalagmita, međutim većina tog pećinskog inventara” je nepovratno devastirana zbog nesavesne ljudske aktivnosti. Krajem XIX i početkom XX veka Fanagorijska pećina je bila značajno mesto hodočašća i u njoj su redovno organizovana masovna bogosluženja, a u ranijim periodima u njoj su neretko prinošene i žrtve.
Istraživanja uredi
Prve pisane podatke o Fanagorijskoj pećini dao je 1666. turski putopisac Evlija Čelebija koji je u tom periodu putovao tim područjem. Međutim izvesno je da je lokalno stanovništvo bilo upoznato sa postojanjem ove pećine vekovima ranije. Prva detaljnija istraživanja same pećine sprovodili su ruski speleolozi krajem XIX veka. Ekspedicija Kavkaske kraško-speleološke stanice Krasnodarskog pedagoškog univerziteta sprovela je tokom 1946. prvo sveobuhvatno istraživanje pećine, a godine 1977. pećina je uvrštena u kategoriju spomenika prirode. Poslednje detaljno istraživanje pećine i njeno mapiranje urađeno je u periodu 1992−1995. godine.
Živi svet uredi
Živi svet Fanagorijske pećine čini 6 vrsta slepih miševa, pijavice, turbelarije, nematode, pauci i stonoge.
-
Stalagmit „Prelaz” -
Nepristupačan šumski put ka pećini
Vidi još uredi
Reference uredi
Literatura uredi
- Лозовой С. П. Из истории исследования пещер и карста // Кубанский краевед. — Краснодар: Кн. изд-во. стр. 34-46.
- Остапенко А. А. Комплексная характеристика Фанагорийской пещеры // География Краснодарского края (сб. статей). — Краснодар, 1994 pp. 114—118.
Spoljašnje veze uredi
- (jezik: ruski) Turistički portal ruskog juga − Fanagorijska pećina
- (jezik: ruski) Podaci o pećini na sajtu psekups.ru
