Velika humka-tumul
Velika humka-tumul se nalazi u Kraljevcima i pod zaštitom je Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica.[1] S obzirom da predstavlja značajnu istorijsku građevinu, proglašena je nepokretnim kulturnim dobrom Republike Srbije.[1]
| Velika humka-tumul | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Kraljevci |
| Opština | Ruma |
| Entitet |  Srbija |
| Država | Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik kulture |
| Vreme nastanka | Praistorija |
| Tip kulturnog dobra | Nepokretno kulturno dobro |
Istorija
urediVelika humka se nalazi oko jedan kilometar jugozapadno od sela na parceli Maletić Save iz Kraljevaca, ulica Železnička broj 1.[1] Prečnik donjeg platoa je oko 70—80 metara, a prečnik gornjeg platoa 30—40 metara i visina humke je 4—5 metara.[1] Na njenom vrhu se nalazi kamen čija nadmorska visina iznosi 93 metra.[1] U selu je sačuvano verovanje da je humka nastala kada je Marko Kraljević na tom mestu istresao zemlju sa opanaka.[1] Rekognosciranjem terena su ustanovljeni površinski nalazi kostiju, keramike i nekoliko bronzanih novčića koji pripadaju rimskom dobu.[1] Oko 100 metara južno je prolazio rimski put Sirmijum—Singidunum koji je povezivao Italiju sa Carigradom.[1] Humke ili tumuli su veštačka uzvišenja najčešće kružnog oblika koja su u praistoriji korišćena za sahranjivanje bilo da se radi o pojedinačnim grobljima ili nekropolama. Neka od njih su upotrebljavana za istu svrhu i kasnije za vreme Velike seobe naroda ili u periodu mađarske dominacije u Sremu kao što su pokazala arheološka iskopavanja tumula u Vojki i Batajnici.[1] Najstarije humke u Sremu su nastale u eneolitu i u širem smislu pripadaju stepskoj kulturi grobova jama ili kurgan kulturi koja je bila rasprostranjena od Volge do Donjeg Dunava i Vojvodine.[1] Tumuli su građeni na mestu gde je pokojnik sahranjen, a oko njih su obično postavljeni venci od kamena kao konstruktivni element da se zemlja ne bi osula i da bi im se sačuvala potrebna visina, veruje se da su nastali u praistorijskom periodu na osnovu površinskih nalaza arheološkog materijala, obimu i dimenzija i blizini praistorijskih naselja.[1] Imajući u vidu njihovu ugroženost prilikom obrade zemlje ili na drugi način i da im preti opasnost da budu potpuno uništeni doneto je rešenje o zaštiti sa ciljem da budu trajno zaštićeni u prostoru i vremenu. U centralni registar je upisana 27. decembra 1999. pod brojem AN 136, a u registar Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica 6. decembra 1999. pod brojem AN 9.[1]
