Grad Široki Brijeg
Grad Široki Brijeg je jedinica lokalne samouprave u Zapadnohercegovačkom kantonu u Federaciji BiH na jugozapadu BiH. Nalazi se na sjeveru Hercegovine. Sjedište Grada je Široki Brijeg.
Grad Široki Brijeg | |
|---|---|
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet |  Federacija Bosne i Hercegovine |
| Kanton |  Zapadnohercegovački kanton |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  29.809[1] |
| Geografske karakteristike | |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 388 km2 |
 | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Miro Kraljević (HDZ BiH) () |
| Pozivni broj | (+387) 39 |
| Veb-sajt | |
Geografija
urediKlima je umerena mediteranska. Grad Široki Brijeg se nalazi u području Zone visokog krasa koju odlikuje izražena raznolikost svih kraških oblika reljefa: ponora, vrtača, kraških polja, jama i uvala.
Istorija
urediPadom pod Osmanlijsko Carstvo sredinom druge polovine 15. vijeka narod se ovog kraja razbježao i prorijedio. Prvi osmanski popisi u Hercegovini (god. 1468./69., potom 1475. i 1519.) pokazuju da se narod zadržao samo u brdskim selima. Od pada pod Osmanlije pa do sredine 19. vijeka Hercegovina je bila gotovo sasvim odsječena od društvenih, kulturnih i političkih zbivanja u susjednim zemljama.
Novija istorija širokobriješkog kraja i Hercegovine usko je vezana uz gradnju manastira na Širokom Brijegu 1846. Gradić je počeo nastajati početkom 20. vijeka oko vodenice Ćemer, pa se s početka istim imenom zvalo i samo mjesto.
U vrijeme austrougarske vladavine, Široki Brijeg potpao je pod Mostarski okrug. U istoj oblasti ostao je i u vrijeme Kraljevini SHS do 1929., kada je postao dijelom Primorske banovine, a 1939. i Banovine Hrvatske.
Nakon Drugog svjetskog rata, Opština Široki Brijeg je između 1945. i 1950. obuhvatala područje današnjih opština Grude, Ljubuški, Posušje. Naselje i Opština su 1952. preimenovani promijenili ime u Lištica, no 16. oktobra 1991., vraćen je naziv Široki Brijeg.[2]
Stanovništvo
urediPo poslednjem službenom popisu stanovništva iz 1991. godine, tadašnja opština Široki Brijeg je imala 27.160 stanovnika, raspoređenih u 35 naseljenih mesta.
| Nacionalnost[3] | 1991. | 1981. | 1971. |
| Hrvati | 26.864 (98,91%) | 25.638 (98,32%) | 26.940 (98,73%) |
| Srbi | 148 (0,54%) | 180 (0,69%) | 234 (0,85%) |
| Muslimani | 9 (0,03%) | 7 (0,02%) | 43 (0,15%) |
| Jugosloveni | 20 (0,07%) | 148 (0,56%) | 12 (0,04%) |
| ostali i nepoznato | 119 (0,43%) | 103 (0,39%) | 56 (0,20%) |
| Ukupno | 27.160 | 26.076 | 27.285 |
Srbi u lištičkom kraju
urediDanas, na području Širokog Brijega (ili Lištice, kako ga zovu Srbi), jedino naselje u kojem živi veliki broj Srba je Dobrič. Pre 1845. godine na tom području nije bilo katoličkih crkava, ali su stanovnici pripadali pravoslavlju i identifikovali su se kao Srbi. Još 1971. godine živeli su Srbi u selima Biogradci, Donji Gradac, Kočerin i sam u Lištici.[4] Prisustvo Srba u Lištici i okolini potvrđuje brojne očuvane ćirilične natpise, kao i mnoge koje su uništili hrvatski nacionalisti.
Naseljena mjesta
urediNekadašnja opština je imala 35 naseljenih mesta do 1991. godine, reorganizacijom mreže naselja ukinuto je naselje Pribinovići i pripojeno naselju Široki Brijeg, dok su neka naselja promenila imena: sama opština i gradsko naselje su izmenili ime iz Lištica u Široki Brijeg, naselje Doibrič je dobilo ime Dobrić a Duboko Mokro je dobilo naziv Mokro.
Naseljena mjesta: Biograci, Buhovo, Crne Lokve, Čerigaj, Dobrič, Dobrkovići, Doci, Donja Britvica, Donji Crnač, Donji Gradac, Duboko Mokro, Dužice, Gornja Britvica, Gornji Crnač, Gornji Gradac, Gornji Mamići, Grabova Draga, Izbično, Jare, Knešpolje, Kočerin, Lise, Ljubotići, Ljuti Dolac, Oklaji, Podvranić, Potkraj, Pribinovići, Privalj, Rasno, Rujan, Široki Brijeg, Trn, Turčinovići i Uzarići.
Poslije potpisivanja Dejtonskog sporazuma, opština Široki Brijeg, u cjelini, ušla je u sastav Federacije Bosne i Hercegovine.
Vidi još
urediIzvori
uredi- ^ „Preliminarni rezultati Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013, Agencija za statistiku BiH, Sarajevo, 5. 11. 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 23. 11. 2018. g. Pristupljeno 16. 09. 2014.
- ^ Galić & 2015., str. 16.
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- ^ http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1971/Pdf/G19714001.pdf
Literatura
uredi- Galić, Jelica (2015). Demografski problemi Zapadnohercegovačke županije i njihov uticaj na morfološko-funkcionalne promene naselja. Novi Sad: Prirodno-matematički fakultet Univerziteta u Novom Sadu. ISBN.
