Davor
Davor je naseljeno mesto i sedište opštine u Brodsko-posavskoj županiji, Republika Hrvatska. Nekada se to mesto zvalo Svinjar.
Davor | |
|---|---|
.jpg) Davor, rimokatolička crkva | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Brodsko-posavska |
| Opština | Davor |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  2.382 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 06′ 47″ S; 17° 30′ 44″ I / 45.113096° S; 17.512267° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 90 m |
  Davor Davor na karti Hrvatske | |
 Davor Davor na karti Brodsko-posavske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 35425 Davor |
| Pozivni broj | +385 35 |
| Registarska oznaka | NG |
| Veb-sajt | www |
.jpg)
Položaj uredi
Davor se nalazi na levoj obali reke Save, naspram mesta Srbac u Republici Srpskoj. Srbac se do 1933. godine[1] nazivao Bosanski Svinjar. Tako da su bila na dve obale Save, dva "Svinjara". Posavski Svinjar je 1890. godine promenio naziv, u Davor.[2]
Istorija uredi
Za vreme Turaka postojala je varoš Svinjar na Savi. Mesto je inače potpalo pod tursku vlast 1532-1535. godine.[3] Turci su 1688. godine doživeli veliki poraz kod Svinjara, i bili potisnuti odatle.
U mestu (tada Svinjaru) je u prvoj polovini 18. veka rođen narodni pesnik Antun Matija Reljković (1732-1798), pisac dela "Satir".[4] Iz Svinjara potiče i trgovac A. Brlić, srodnik Reljkovićev. Reljkovići i Brlići su se zajedno doselili tu, početkom 17. veka iz Hercegovine, preko Bosne.[5] Pretplatnik knjige prevedene na srpski (ćirilicu) bio je 1830. godine u Novoj Gradiški, Gavril Reljković kapetan iz Svinjara.[6]
Župa Bodegraj je 1759. godine imala kao jednu od više filijala i Svinjar (posavski) sa 16 srpskih kuća.[7]
Kada je reč o rimokatolicima, potpadao je Svinjar pod župu Orebicu do 1789. godine, kada je postao nova župa.[8] Još 1730. godine pominje se u Svinjaru drvena kapela "Sv. Đurđa", koja je imala i drven zvonik i oltar sa oltarnom slikom.
Sa selom - parohijskom filijalom Staro Petrovo selo (tu je crkva Sv. Luke iz 1828.) činilo je početkom 20. veka jednu pravoslavnu parohiju, u sklopu Novogradiškog protoprezvirata. Parohijsko zvanje je osnovano i matice pravoslavna crkvene se vode od 1777. godine. To je parohija šeste platežne klase, sa parohijskim domom i srpskim pravoslavnim grobljem. Predsednik crkvene opštine bio je 1905. godine Mile Bašić, a pravoslavni paroh pop Kiril Turalo, rođen 1840. godine u Zrinjskoj, koji služi u Davoru 19 godina. Pravoslavna crkva posvećena Sv. Apostolima Petru i Pavlu, građena je 1777. godine, u vreme pop Zaharija Čokerlića (1777-1786).[9]
Godine 1905. u mestu Davoru ima 3279 stanovnika, od kojih je 332 pravoslavna Srbina (ili 10%), a od 680 domova - 52 su srpska (9%). Politička i crkvena opština postoje u mestu. Pošta i telegraf se nalaze u Starom Petrovom selu. Od javnih zdanja od značaja su pravoslavna crkva i komunalna škola. Osnovna škola u Davoru je komunalna, sa zdanjem podignutim 1835. godine. U njoj predaju deci Nikola Marinčić i Matilda Benaković - rimokatolici, učitelji. Đaka je bilo 30 u redovnoj nastavi i još 9 u poftornoj (prazničnoj).[10]
Meštanin Srbin, ratar Mile Mitrić je bio pretplatnik beogradskog lista "Pravda" (od 1906), zbog čega je zagrebačkom Veleizdajničkom procesu 1908. godine bio osuđen na pet godina robije.[11] Optuživali su ga u Zagrebu da je u svojoj kući okupljao društvo gde bi se čitale srpske novine. Nakon četiri meseca zatvora, pušten je kući uslovno. Tada je u Davoru bilo samo 15 pravoslavnih domova i pravoslavna crkva. Mesto nije imalo perspektivu zbog redovnih prolećnih poplava, pa se stanovništvo odseljavalo. Prve godine rata 1914. kuća Mitrićeva je bila demolirana, jer je na krovu bio poređan crep u bojama srpske zastave (ali i hrvatske) i na fasadi stajalo ispisano ćirilično ime i prezime vlasnika.
Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazio se u sastavu bivše velike opštine Nova Gradiška.
Stanovništvo uredi
Na popisu stanovništva 2011. godine, opština Davor je imala 3.015 stanovnika, od čega u samom Davoru 2.382.[12]
Popis 1991. uredi
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Davor je imalo 2.603 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Reference uredi
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1. novembar 1933.
- ^ Vladimir Stipetić: "Studije iz povijesti naše ekonomske misli", Zagreb 1989.
- ^ Dušan Kašić: "Srpska naselja i crkve u sjevernoj Hrvatskoj i Slavoniji", Zagreb 1988.
- ^ "Mala enciklopedija Prosveta", opšta enciklopedija, 3. tom, Beograd 1978.
- ^ Mate Ujević: "Hrvatska enciklopedija", Zagreb 1942.
- ^ Junger: "Odjelo iz Trsta", Budim 1830.
- ^ "Zbornik Historijskog instituta Slavonije", Slavonski Brod 9/1973.
- ^ "Croatia sacra", Zagreb 1931.
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910.
- ^ Mata Kosovac, navedeno delo
- ^ "Pravda", Beograd 1934.
- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. Pristupljeno 27. 3. 2016.
