Darosava

Darosava (Partizani)
Darosava (Partizani);
	Crkva brvnara u Darosavi
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Šumadijski
Opština	Aranđelovac
Stanovništvo
— 2011.	1813
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 21′ 00″ S; 20° 28′ 00″ I / 44.35° S; 20.466666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	289 m
	Darosava (Partizani) Darosava (Partizani) na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	34305
Pozivni broj	034
Registarska oznaka	AR

Darosava je naselje u Srbiji u opštini Aranđelovac u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1813 stanovnika.

Selo je posle Drugog svetskog rata nosilo ime Partizani, a 29.03.2002. godine je vraćeno staro ime Darosava^[1].

Geografija uredi

Darosava se nalazi severozapadno od planine Bukulje na granici Jaseničko – Kolubarskog sliva. To je aluvijalna kotlina sa 2992 hektara, isprepletana brežuljcima, blagim padinama, šumovitim kosama i uzanim ravnicama kojima teku omanje reke slivajući se u reku Peštan, najveću pritoku Kolubare. Selo je opasano brdima Šutica (472 m), Orlovica (482 m) i delom Vagana (463 m) sa jugoistočne strane, zatim sa istoka desnom pritokom Peštana – Radovim potokom sve do Žutog oglavka(355 m) i dalje severozapadnim vencom brdima Drenjak, Medvednjak (350 m) do brda Glavice (344 m), sa zapadne strane potokom Zlatovac i brdom Ostenjak (254 m), i uzvodno rekom Peštan. Sve pritoke ove reke su nestabilne sa vodom a ima ih sa obe strane korita. Leve pritoke su potoci: Šutica, Pločnik, Hajdučica i Vagan a desne su: Radov potok, Draškovac, Tresavac, Velika Crna reka, Poslovčica i Darosavica.^[2]

Istorija uredi

Prirodna plodnost zemljišta i rudno bogatstvo privlačilo je ljude još u praistorijsko doba da se tu nastane. U dolini Velike Crne reke nađena su neolitska kamena oruđa u obliku čekića. U potezu Dubrava materijalni ostaci Rimljana ukazuju na postojanje naselja u dolini reke Darosavice. Staro rimsko groblje sa nadgrobnim natpisom po predanju ukazuje da je bilo naselje Dubrovčana (majstora) sa kovnicom u Zlatovcu, rudnikom olova na Rudniku i zlatne žice u Onjegu. Na Oglavku (Staro selo) ima tragova mađarskog groblja i bakarnog novca, što govori o pomoru mađarskog naroda u vreme nasilnog naseljavanja Ugara na ovim prostorima. Turski car Mehmed je 1454. godine ovladao ovim prostorima od Ostrvice do Beograda, a 1521. godine Turci su preuzeli Beograd od Ugara i sav narod deportovali u okolinu Carigrada, tako da su predeli zapusteli. Ono malo naroda što je ostalo ili se doselilo, 1690. godine je pobeglo preko Save i Dunava vođeni patrijarhom Arsenijem III Čarnojevićem.

U toku Drugog svetskog rata Darosava je bila poznato utočište partizana, otud ime mesta u posleratnom periodu. Stanovništvo Darosave je stradalo od odmazde zbog podrške partizanima, o čemu postoji zapis na spomeniku civilnim žrtvama u Darosavi.

Etimologija uredi

Prvi naziv Darosava nađen je zapisan u XVII veku prema O. F. Ebselvic – u i to napisano kao ”Tarassawa“. Postoji više verzija o nastanku imena sela: prva verzija je da je u Kragujevačkoj nahiji ugrabljena devojka i darovana selu; druga verzija je da se voleše Dara i Sava pa otkud god iđaše naglas se dozivaše; treća, a i najpouzdanija verzija je da se naselje u Selištu uvećalo uz reku Darosavicu po kojoj je i dobilo ime Darosava. Prvo naseljavanje nastaje u Boćincu, potez Selište (Staro selo) između Zlatovca i Medvednjaka. Naselje se razvijalo doseljavanjem i priraštajem i tako se proširilo do Velike Crne reke. U knjigama je zabeleženo i to da je postojbina šljive crvenjače (ranke) Darosava, te se po njoj i zove Darosavka. Sigurno najznačajniji kulturno-istorijski spomenik je crkva brvnara - Hram Svetih apostola Petra i Pavla. Osim ove crkve postoji Crkva Svetog Simona Monaha u Darosavi.

Ovde se nalazi OŠ „Slavko Popović” Darosava.

Prvi doseljenici uredi

Selo je osnovano između Zlatovca i Medvenjaka, na mestu koje se zove Staro Selo. Prvi su doseljenici Bađići, danas izumrli i Vućići, koji ne znaju od kuda su starinom. Stare su porodice i Šestanovići, Rankovići, Stanojevići, Grujići i Pantelići. Od Stanojevića je jedan brat otišao u Srem, i od njega je danas tamo velika porodica. Od Grujića je bio poznati Jevrem Grujić. U starije porodice se ubrajaju i Stanojlovići i Tomaševići, zatim Ćirići, Kuzići, Jekići, Prokići, Pavići i Negovanovići.^[3]

Demografija uredi

U naselju Darosava živi 1650 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,2 godina (40,0 kod muškaraca i 42,3 kod žena). U naselju ima 658 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,07.

Ovo naselje je skoro u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je blaži pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[4]
Godina	Stanovnika
1948.	2.602
1953.	2.358
1961.	2.474
1971.	2.526
1981.	2.426
1991.	2.095	2.076
2002.	2.023	2.067

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[5]

Srbi	2.015	99,60%
Hrvati	1	0,04%
Slovenci	1	0,04%
Muslimani	1	0,04%
nepoznato	5	0,24%

Stanovništvo prema polu i starosti^[6]


	m	ž
?	11	17
80+	13	21
75—79	23	42
70—74	51	79
65—69	63	59
60—64	59	74
55—59	51	57
50—54	73	78
45—49	89	79
40—44	84	69
35—39	61	63
30—34	66	68
25—29	66	49
20—24	65	58
15—19	76	57
10—14	56	60
5—9	47	54
0—4	39	46
Prosek :	40,0	42,3

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	520	474	577	617	639	614	658

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	133	164	103	122	69	53	10	4	0	0	3,07

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	851	268	527	38	15	3
Ženski	870	132	530	180	24	4
UKUPNO	1.721	400	1.057	218	39	7

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	449	20	0	62	218
Ženski	254	32	0	9	125
UKUPNO	703	52	0	71	343
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	24	26	11	27
Ženski	0	0	15	17	3
UKUPNO	2	24	41	28	30
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	4	4	2	15
Ženski	1	5	6	8	21
UKUPNO	1	9	10	10	36
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	4	0	0	30
Ženski	3	0	0	9
UKUPNO	7	0	0	39

Poznate ličnosti iz Darosave uredi

Iz Darosave je Jevrem Grujić, ministar unutrašnjih poslova u vladi kneza Mihaila, ministar pravde, poslanik u Carigradu i Londonu.

Privreda uredi

U ovom mestu se stanovništvo pretežno bavi poljoprivredom i stočarstvom.

U Darosavi se nalazi fabrika "Šamot Darosava" koja postoji od 1935. godine. Fabrika proizvodi šamotne opeke, termoizolacione betone, mlevene vatrostalne materijale i dimnjačke cevi.

"Šamot Darosava" je deo Holding korporacije "Šamot", nekada najsnažnijeg nosioca razvoja Darosave i Aranđelovca. Za razliku od ostalih delova korporacije koji su stečaju, "Šamot Darosava" i dalje uspešno radi.

U samom centru naselja nalaze se i manje uslužne i trgovinske radnje.

Reference uredi

^ Posle Partizana opet Darosava, Glas Javnosti, 11. april 2002.
^ Srpski etnografski zbornik, knjiga LIX
^ Letopis, Mesta Srbije i običaji, Marina (Beč 1999).
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze uredi

[1] Posle Partizana opet Darosava, Glas Javnosti, 11. april 2002.

[2] Srpski etnografski zbornik, knjiga LIX

[3] Letopis, Mesta Srbije i običaji, Marina (Beč 1999).

[4] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[5] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[6] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]