Devon (perioda)

Pojednostavljena geološka tabela

ERA	PERIOD
Kenozoik	Kvartar
	Neogen
	Paleogen
Mezozoik	Kreda
	Jura
	Trijas
Paleozoik	Perm
	Karbon
	Devon
	Silur
	Ordovicijum
	Kambrijum

Devon je geološka perioda paleozoika koja je se odnosi na vreme od pre oko 416 do pre oko 359,2 miliona godina. Naziv je dobila prema istoimenoj grofoviji u Ujedinjenom Kraljevstvu gde su prvi put izučavane stene devonske starosti. Podela devona je izvršena na osnovu odnosa slojeva u Ardenima.

Ribe su u devonu postigle značajnu raznolikost, zbog čega se za njega često koristi naziv „doba riba”. Plakodermi su počele da dominiraju u gotovo svim poznatim vodenim sredinama. Preci svih četvoronogih kičmenjaka (tetrapoda) počeli su da se prilagođavaju hodanju po kopnu, jer su njihova snažna prsna i karlična peraja postepeno evoluirale u noge.

Podela

Devon se u Evropi obično deli na tri epohe: donji, srednji i gornji devon. Epohe se dalje dele na vekove.

Devon

Perioda	Epoha	Vek	Početak (Ma)	Kraj (Ma)
Devon
	Gornji devon	Famenij	372,2 ± 2,5	358,9 ± 0,4
		Franij	382,7 ± 1,6	372,2 ± 2,5
	Srednji devon	Živetij	387,7 ± 0,8	382,7 ± 1,6
		Ajfelij	393,3 ± 2,7	387,7 ± 0,8
	Donji devon	Emsij	407,6 ± 2,5	393,3 ± 2,7
		Pragij	410,8 ± 2,8	407,6 ± 2,5
		Lokovij	419,2 ± 2,8	410,8 ± 2,5

Život u devonu

Kopnene biljke u Devonu, umetnička koncepcija.

U devonu su jače razvijene kopnene biljke. Predstavnik donjeg i srednjeg devona je rod Psilophyton a gornjeg Archaeopteris. Pored roda Psilofyton zastupljeni su rodovi Rhynia, Asteroxylon, Pseudosporochnus i dr.

Gornjedevonska flora više gotovo i nema psilofita. Glavni predstavnik je Archaeopteris iz grupe paprati (Filices).

U prelaznoj zoni prema moru svoj život nastavlja zajednica u kojoj se ističu Ostracoderm-i iz grupe Agnatha, zatim Placoderm-i sa rodovima Pterichthyodes i Coccosteus. Tokom ove periode ova zajednica sve više prodire u vodene prostore, a krajem devona izumire.

Povremeni stanovnici prostora van vode su i neke ribe dvodihalice (Dipnoi) s rodom Dipterus i resoperke (Crossopterygii) s rodovima Holoptychius, Osteolepis i dr. Resoperke imaju veliko filogenetsko značenje, jer su se vremenom njihova peraja postupno preobrazila u udove, pa su od njih u mlađem devonu nastali primitivni vodozemci.

Predstavnici živog sveta u moru su:

• korali - Tetracorallia, Cyathophyllum, Cistiphyllum, Heliophyllum, Phillipsastraea
• brahiopode - rodovi Spirifer, Stringocephalus, Pentamerus, Uncites i Rhynchonella
• trilobiti gube značaj - Proetus, Gryphaeus, Phacops.

U zapadnoj Srbiji u području Jadra, devon je pretežno klastičnog razvoja sa proslojcima krečnjaka, posebno u višim delovima. Kod Družetića severno od Valjeva nađena je bogata fauna srednjeg i gornjeg devona u kojoj su nađeni ostaci trilobitskog roda Phacops, zatim tentakuliti (Styliolina, Novakia), gonijatiti (Manticoceras), brojni konodonti (Ozarkodina lata, Polygnathus linguiformis, Palmathodella orthoconica, Palmatholepis glabra).