Dejvid Taules
Dejvid Džejms Taules, FRS[3] (engl. David James Thouless, IPA: /ˈdeɪ.vᵻd d͡ʒeɪmz ˈθaʊ.lɛs/; Bersden, 21. septembar 1934 — Kembridž, 6. april 2019)[5][6] je bio britanski fizičar koji se bavio fizikom kondenzovane materije.[7] Dobitnik je Maksvelove medalje i nagrade (1973), Volfove nagrade za fiziku (1990) i nagrade Lars Onsager (2000); takođe je dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (2016), zajedno sa F. Dankanom M. Holdejnom i Dž. Majklom Kosterlicom, i to za teorijska otkrića tranzicija topoloških faza i topoloških faza materije.[8][9][10]
| Dejvid Dž. Taules | |
|---|---|
 Dejvid Taules | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Dejvid Džejms Taules |
| Datum rođenja | 21. septembar 1934. |
| Mesto rođenja | Bersden (Škotska)[1], Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Datum smrti | 6. april 2019. (84 god.) |
| Mesto smrti | Kembridž, Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Državljanstvo | britansko[2] |
| Obrazovanje | bačelor umetnosti doktor fizike |
| Porodica | |
| Supružnik | Margaret E. Skrejz (v. 1958) |
| Deca | 3[2] |
| Naučni rad | |
| Polje | fizika kondenzovane materije |
| Institucija | |
| Učenici |
|
| Mentori | Hans Bete |
| Poznat po | T, 1958: „Aplikacija metoda perturbacije na teoriju nuklearne materije” engl. The application of perturbation methods to the theory of nuclear matter |
| Nagrade |
|
Obrazovanje uredi
Taules je išao na koledž „Vinčester”, a bačelor umetnosti postao je na koledžu „Triniti Hol” (Univerzitet u Kembridžu) — u Engleskoj. Zvanje doktora fizike stekao je na Univerzitetu Kornel,[6][11] gde mu je nemačko-američki fizičar Hans Bete (1906—2005) bio mentor doktorske disertacije.[12]
Karijera i istraživački rad uredi
Taules je bio postdok (istraživač-postdoktorand) na Univerzitetu Kalifornije (Berkli), prvi direktor Studija iz fizike na koledžu Čerčil (Univerzitet u Kembridžu) od 1961. do 1965. godine, profesor matematičke fizike na Univerzitetu u Birmingemu (Edžbaston) od 1965. do 1978. godine,[13] te profesor primenjene nauke na Univerzitetu Jejl[14] 1979. i 1980. godine, nakon čega je postao profesor fizike na Univerzitetu u Vašingtonu (Sijetl) godine 1980.[13] Dao je velik teorijski doprinos razumevanju proširenih sistema atoma, elektrona i nukleona (protona i neutrona). Njegov rad uključuje istraživanje na polju fenomena superprovodnosti, svojstava nuklearne materije i ekscitovanih kolektivnih kretanja unutar nukleusa.
Dao je veoma značajan doprinos teoriji sistema više tela. Razjasnio je koncept „preraspodele energije” za atomska jezgra i izveo izraz za moment inercije deformisanih jezgara. Statističkoj mehanici doprineo je iznoseći mnogo ideja za razumevanje reda, uključujući koncept „topološkog reda”. Drugi bitni doprinosi nauci vezani su za lokalizovana elektronska stanja u neuređenim rešetkama.[3]
Odabrane publikacije uredi
- Kosterlitz, J. M.; Thouless, D. J. (1973). „Ordering, metastability and phase transitions in two-dimensional systems”. Journal of Physics C: Solid State Physics. 6 (7): 1181—1203. Bibcode:1973JPhC....6.1181K. doi:10.1088/0022-3719/6/7/010.
- Thouless, D. J.; Kohmoto, M.; Nightingale, M. P.; Den Nijs, M. (1982). „Quantized Hall Conductance in a Two-Dimensional Periodic Potential”. Physical Review Letters. 49 (6): 405—408. Bibcode:1982PhRvL..49..405T. doi:10.1103/PhysRevLett.49.405.
- Topological Quantum Numbers in Nonrelativistic Physics [Topološki kvantni brojevi u nerelativističkoj fizici] (1998). World Scientific Publishing Co. Pte Ltd.
- The quantum mechanics of many-body systems [Kvantna mehanika sistema više tela] (1972). Pure and applied physics series. Academic Press.
Nagrade i priznanja uredi
Taules je 1979. godine izabran kao Član Kraljevskog društva (engl. Fellow of the Royal Society, FRS);[3] takođe je Član Američkog fizičkog društva (engl. Fellow of the American Physical Society), Član Američke akademije nauka i umetnosti (engl. Fellow of the American Academy of Arts and Sciences), te član američke Nacionalne akademije umetnosti (engl. National Academy of Sciences) od 1995. godine.[15] Od nagrada koje je osvojio kao najznačajnije mogu se izdvojiti Volfova nagrada za fiziku (1990),[16] Dirakova medalja Instituta fizike (1993), nagrada Lars Onsager Američkog fizičkog društva (2000),[17] te Nobelova nagrada za fiziku (2016).[18]
Reference uredi
- ^ Sturrock, Laura (5. oktobar 2016). „Bearsden scientist is awarded Nobel prize in Physics”. Kirkintilloch Herald. Pristupljeno 6. oktobar 2016.
- ^ a b v „BBC Radio 4 profile: Professor David J Thouless”. bbc.co.uk. London: BBC. 12. oktobar 2016. Pristupljeno 12. oktobar 2016.
- ^ a b v g Anon (1979). „Professor David Thouless FRS”. royalsociety.org. London: Royal Society. Arhivirano iz originala 17. novembar 2015. g. Jedna ili više prethodnih rečenica sadrži delove teksta sa veb-sajta royalsociety.org na kojem piše sledeće:
All text published under the heading 'Biography' on Fellow profile pages is available under Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- ^ Devlin, Hannah; Sample, Ian (4. oktobar 2016). „British trio win Nobel prize in physics 2016 for work on exotic states of matter – live”. The Guardian. Pristupljeno 4. oktobar 2016.
- ^ „The Nobel Prize in Physics 2016”. NobelPrize.org.
- ^ a b THOULESS, Prof. David James. Who's Who. 2016 (Oxford University Press onlajn izd.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc.
- ^ „Physicist Thouless to give two talks at Lab”. Los Alamos National Laboratory. Pristupljeno 8. oktobar 2016.
- ^ The international who's who 1991–92. Europa Publ. 1991. ISBN 978-0-946653-70-6. Pristupljeno 9. oktobar 2016.
- ^ „The Nobel Prize in Physics 2016”. nobelprize.org. Pristupljeno 8. oktobar 2016.
- ^ Gibney, Elizabeth; Castelvecchi, Davide (4. oktobar 2016). „Physics of 2D exotic matter wins Nobel: British-born theorists recognized for work on topological phases”. Nature. London: Springer Nature. 538 (7623): 18. PMID 27708331. S2CID 4451184. doi:10.1038/nature.2016.20722. Pristupljeno 12. oktobar 2016.
- ^ Thouless, David James (1958). The application of perturbation methods to the theory of nuclear matter (Teza). Cornell University. OCLC 745509629.
- ^ Lee, Sabine (2011). From Nuclei to Stars: Festschrift in Honor of Gerald E. Brown. World Scientific. str. 43. ISBN 978-981-4329-88-0.
- ^ a b „Two former Birmingham scientists awarded Nobel Prize for Physics”. University of Birmingham. 4. oktobar 2016. Pristupljeno 4. oktobar 2016.
- ^ „David Thouless”. www.aip.org. Array of Contemporary American Physicists. Arhivirano iz originala 05. 10. 2016. g. Pristupljeno 10. oktobar 2016.
- ^ „David Thouless”. National Academy of Sciences Online. Arhivirano iz originala 10. 10. 2016. g. Pristupljeno 9. oktobar 2016.
- ^ „David J. Thouless Winner of Wolf Prize in Physics – 1990” Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. oktobar 2016). wolffund.org.il. Wolf Foundation.
- ^ „David James Thouless, University of Washington: 2000 Lars Onsager Prize Recipient”. aps.org.
- ^ „David J. Thouless – Facts”. Nobel Media AB 2014. Pristupljeno 9. oktobar 2016.
