Dušan Bogdanović (političar)
Dušan Bogdanović (Vrebac, kod Gospića, 20. oktobar 1885 — Jevrejsko groblje, 7. septembar 1944) bio je srpski i jugoslovenski publicista i političar.
| Dušan Bogdanović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 20. oktobar 1885. |
| Mesto rođenja | Vrebac, kod Gospića, Austrougarska |
| Datum smrti | 7. septembar 1944. (58 god.) |
| Mesto smrti | Jevrejsko groblje, Beograd, Srbija |
| Državljanstvo | Srbin |
| Religija | Pravoslavlje |
| Profesija | Političar Publicista |
| Politička karijera | |
| Politička stranka | Jugoslovenska republikanska stranka Zemljoradnička stranka Narodna seljačka stranka |
Biografija uredi
Rođen je 20. oktobra 1885. godine u selu Vrebac, kod Gospića. Nakon završene osnovne škole u rodnom selu, školovanje nastavlja u gimnazijama u Gospiću i Karlovcu. Studije filozofije upisuje u Zagrebu, a studirao je i u Lajpcigu.
Bio je dopisnik lista „Srbobran”, organa srpsko-hrvatske koalicije. Godine 1914, neposredno pre objave rata poslednjim vozom se preko Nemačke prebacio u Rusiju i preko Rumunije prešao u Beograd. Po dolasku se odmah prijavio u dobrovoljce.[1] Godine 1915. je otišao u Švajcarsku, a zatim SAD, gde je postavljen na funkciju zamenika šefa srpske vojne misije Milana Pribićevića (rođenog brata Svetozara Pribićevića). Dušan, Milan i guslar Petar Perunović Perun su vodili propagandu u korist Kraljevine Srbije i radili na prikupljanju jugoslovenskih iseljenika koji su bili voljni da se bore kao dobrovoljci na Solunskom frontu.
Po povratku u Jugoslaviju, 1919. godine radio je u Ministarstvu agrarne reforme, a zatim se posvetio publicistici i prevođenju. Preveo je Čerčilove knjige „Svetski rat”.
U političkom smislu bio je najpre republikanac, a zatim je prešao u Zemljoradničku stranku, gde je pripadao je levom krilu stranke. Odvojio se od zemljoradničke stranke zajedno sa dr Dragoljubom Jovanovićem i posle osnivanja Narodne seljačke stranke, 1940. godine, postao potpredsednik i član njenog Glavnog odbora i Izvršnog odbora.
Uoči Drugog svetskog rata, preko njega je Komunistička partija Jugoslavije (KPJ) održavala kontakt sa ovom strankom, a posle okupacije bio veza između KPJ i pripadnika Narodne seljačke stranke. Bio je aktivan pobornik Narodnooslobodilačkog pokreta i borbe protiv okupatora. U jesen 1943. godine pozvan je da pređe na oslobođenu teritoriju, u vezi formiranja Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), ali je uhapšen 20. oktobra 1943. godine od strane specijalne policije.[2] Do njegovog hapšenja je došlo nakon oktobarske provale, početkom oktobra 1943, kada su uhapšeni Vera Miletić i Vasilije Buha, koji su odali veliki broj članova partije i simpatizera NOP-a.[3]
Po hapšenju je bio odveden u zatvor u Đušinoj ulici, a nakon šest meseci provedenih u samici prebačen u Banjički logor. Streljan je 7. septembra 1944. na Jevrejskom groblju u Beogradu, a sahranjen je u Aleji streljanih rodoljuba 1941—1944. na Novom groblju.
Sve vreme boravka u zatvoru u Đušinoj ulici i Banjičkom logoru, držao se hrabro, dostojanstveno i razborito. Imao je hrabrosti da otvoreno kaže Bošku Bećareviću da se sveo na ulogu bednog fašističkog sluge, a pred streljanje je zajedno sa još nekoliko zatvorenika dobaciovao upravniku logora Svetozaru Vujkoviću i agentu Radanu Grujičiću, da će ih uskoro stići zaslužena kazna od naroda. Neposredno po poslatoj poruci, bio je izboden kamama od strane stražara, a nakon toga streljan.[4]
Jedna ulica u Beogradu, na Vračaru, je do 2004. godine nosila naziv Dušana Bogdanovića, kada je preimenovana u Ulicu Patrijarha Gavrila.
Reference uredi
- ^ Marjanović, J (1964). Beograd. Beograd. str. 93—94.
- ^ Pavlović, D (1998). Znamenite ličnosti na ulicama Beograda. Beograd: „Narodna knjiga”, Beograd i „Alfa”. str. 60.
- ^ Tasić, N (1995). Istorija Beograda. Beograd. str. 446.
- ^ Begović, S (1989). Logor Banjica 1941-1944, 2. knjiga. Beograd. str. 150—151.
Literatura uredi
- Mala enciklopedija Prosveta. Beograd 1959. godina.
- Pavlović D, Znamenite ličnosti na ulicama Beograda, Beograd 1998.
- Marjanović J, Beograd, Beograd 1964.
- Tasić N. i dr, Istorija Beograda, Beograd 1995.
- Begović S, Logor Banjica 1941-1944, 2. knjiga, Beograd 1989.
