Žune
Žune su naseljeno mjesto na teritoriji grada Prijedora, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 1991. u naselju je živjelo 368 stanovnika.
Žune | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Grad | Prijedor |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 97 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 55′ 25″ S; 16° 35′ 29″ I / 44.9236° S; 16.5914° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 270-350 m |
| Površina | 11,28km2 km2 |
  Žune Žune na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 79206 |
| Pozivni broj | 052 |
O selu uredi
Nalazi se na 270-350 metara nadmorske visine, površine 11,28 km2, udaljeno oko 12 km od gradskog centra. Pripada mjesnoj zajednici Ljubija. Razbijenog je tipa, a zaseoci su: Buzuci, Visoka glavica, Didovići, Ivanovići, Jezero, Komljenovići, Krndije, Lipici, Pranići, Tubići. Prema predanju, u šumovitom dijelu sela obitavala su velika jata ptica žuna, po kojima je selo dobilo ime.[1] Do 1963. selo Žune pripadalo je opštini Ljubija. Na području šumskog pojasa Javorik, koji se nalazi u južnom dijelu atara, 1916. otvoren je Rudnik željezne rude "Ljubija", u to vrijeme jedan od najvećih i najmodernijih rudnika ove vrste u Evropi. Pregrađivanjem donjeg dijela Žunskog potoka, koji protiče kroz atar, stvoreno je jezero Žune, sa branom visokom 47 m. Jezero je služilo za odlaganje taloga prilikom separacije otkopane rude.
U nekadašnjem (sada iseljenom) zaseoku Šikići napravljena je Šikića brana (visine 57 m), koja je takođe služila za odlaganje taloga poslije mokre separacije željezne rude na centralnim rudištima. Na lokalitetu Brdo, u okviru rudarskog revira Javorik, prilikom skidanja jalovine pronađena su četiri rimska žrtvenika iz kasnog II i ranog III vijeka nove ere, posvećena rudarskoj boginji Terra Mater. Na njima se pominju rimski carevi Septimije Sever i Karakala, te upravnici rudnika Verekund, Makrin, Kalimorf i Heliodor. Najvjerovatnije se radi o kultnom mjestu tadašnjih rudara.
Prema porodičnim predanjima, preci današnjih stanovnika doselili su se u ove krajeve u prvoj polovini XIX vijeka. Porodica Didović došla je sa područja Dalmacije, a Dejanović iz okoline Vareša. U Drugom svjetskom ratu poginula su dva borca NOVJ i šest pripadnika formacija NDH.
Tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata 1992-1995. poginula su dva borca VRS. Stanovništvo se uglavnom bavi poljoprivredom, a dio je zaposlen u Rudnicima željezne rude "Ljubija". U ataru postoji katoličko groblje, sa drvenom kapelom bez zvonika (izgrađena oko 1960), u kojoj se povremeno služi misa. Najbliža škola nalazi se u Ljubiji. Selo je dobilo električnu energiju 1961. godine. Mještani se snabdijevaju vodom iz bunara i sa izvora.[2]
Stanovništvo uredi
Selo je 1948. imalo 94 domaćinstva i 532 stanovnika; 1961. - 618 stanovnika; 1991. - 369 (327 Hrvata, 16 Jugoslovena, 14 Srba, šest Muslimana i šest iz reda ostalih); 2013. - 48 domaćinstava i 97 stanovnika. Najbrojnije hrvatske porodice su: Antić, Buzuk, Dejanović, Didović, Ivanović, Komljenović, Pavlović, Tokmadžić i Tubić.[2]
| Demografija[3] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1948. | 532 | |
| 1961. | 618 | |
| 1971. | 578 | |
| 1981. | 530 | |
| 1991. | 369 | |
| 2013. | 97 | |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Enciklopedija Republike Srpske. 3, D-Ž. Banja Luka: Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. 2020. str. 761. ISBN 978-99976-42-37-0.
- ^ a b Enciklopedija Republike Srpske. 3, D-Ž. Banja Luka: Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske. 2020. str. 762. ISBN 978-99976-42-37-0.
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
Spoljašnje veze uredi
