Zdravko Zupan
Zdravko Zupan (Zagreb, 7. februar 1950 — Zemun, 9. oktobar 2015) bio je jugoslovenski i srpski stripski autor, istoričar, izdavač.
| Zdravko Zupan | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 7. februar 1950. |
| Mesto rođenja | Zagreb, FNRJ |
| Datum smrti | 9. oktobar 2015. (65 god.) |
| Mesto smrti | Zemun, Srbija |
Rad uredi
Samostalni autorski opus uredi
Prvi strip objavio je u beogradskom listu Mali Jež 1965. godine. Već 1967. postao je stalni saradnik preduzeća „Dečje novine“ iz Gornjeg Milanovca.
Najpoznatije autorske stripske serije su mu „Zuzuko“ i „Munja“ koje izlaze do danas.
Rad na američkim serijalima: Hana i Barbera, Dizni uredi
Od 1983. do 1988. sa scenaristom Lazarom Odanovićem crtao je serijal „Tom i Džeri“ za zagrebačku „Vjesnikovu pres agenciju“, po licenci američkog preduzeća Hana i Barbera.
Za francusku podružnicu preduzeća Dizni crtao je od 1990. do 1994. serijale „Miki Maus“ („Mickey Mouse“), „Šilja“ („Goofy“) i „Gavran Gaša“ („Ellsworth“), prema scenarijima uglednog evropskog scenariste Fransoaza Korteđanija (François Corteggiani). Ovi stripovi su premijerno objavljivani u francuskom časopisu Le Journal de Mickey, a preštampavani su širom sveta — Brazil, Nemačka, Danska, Italija, Švedska, Kolumbija, Norveška, Turska, Španija, Ujedinjeno Kraljevstvo, Poljska i Slovenija.
U Srbiji je bio zapažen Zupanov strip „Miki i Baš-Čelik“ (Mikijev zabavnik, 1999) prema scenariju Nikole Maslovare (izdavač: „Politika“), u kojem je svet Mikija Mausa spojen sa srpskom narodnom bajkom.
Istoriografija srpskog i jugoslovenskog stripa uredi
Zupan je istaknuti istoričar srpskog i jugoslovenskog stripa i prvi istoričar popularne kulture koji je u desetinama tekstova sistematski istražio korene modernog stripa Zapadnog Balkana.
Između ostalog, zaslužan je za proučavanje tzv. „Zlatnog doba“, međuratnog perioda u Kraljevini Jugoslaviji, uključujući i opuse svih iole bitnijih autora u Beogradu — Branko Vidić, Đorđe Lobačev, Sergej Solovjev, Nikola Navojev, Konstantin Kuznjecov, Momčilo Moma Marković, Ivan Šenšin, Vlastimir Belkić, Sebastijan Lehner, Aleksije Ranhner, Đuka Janković, Nikola Tišćenko, Veljko Kockar — kao i Zagrebu — Sergije Mironovič Golovčenko, Andrija Maurović, Franjo Martin Fuis, Valter Nojgebauer i Norbert Nojgebauer, Ferdinand Ferdo Bis...
Zupan je 1986. objavio prvi tom Istorije jugoslovenskog stripa u saradnji sa Slavkom Draginčićem, u kojoj je prikupljena istoriografska građa o stripu do 1941. godine. Njegova kapitalna knjiga Vek stripa u Srbiji izašla je 2007. u izdanju GRRR Festivala, Pančevo. Koautor je kritičkog leksikona Stripovi koje smo voleli: izbor stripova i stvaralaca sa prostora bivše Jugoslavije u XX veku sa Živojinom Tamburićem i Zoranom Stefanovićem (2011).
Organizator je više značajnih izložbi stripa u zemljama bivše Jugoslavije i inostranstvu.
Uređivanje i izdavaštvo uredi
Izdavač je popularnih izdanja za decu (Enigmatski zabavnik Munja, Munja Strip i Munja Bojanka), kao i za stripofile (Cepelin, Ekstra Cepelin, Edicija „Reprinti“...)
Nagrade i priznanja uredi
- Nagrada za teorijski doprinos razvoju jugoslovenskog stripa, IV Salon jugoslovenskog stripa, Vinkovci 1988.
- Nagrada „Fra Ma Fu“ za poseban doprinos razvoju jugoslovenskog stripa, OK SSOV i „Strip klub 85", Virovitica 1988.
- Nagrada „Srećko Jovanović“ za najboljeg izdavača na Međunarodnom beogradskom salonu stripa, Beograd, 2009.
- Memorijalna plaketa „Nikola Mitrović – Kokan“ za doprinos srpskom stripu, Udruženje „Nikola Mitrović – Kokan“, Leskovac, 2011.
- Nagrada za izdavački poduhvat godine na Sajmu knjiga u Beogradu, za leksikon Stripovi koje smo voleli: izbor stripova i stvaralaca sa prostora bivše Jugoslavije u XX veku, (Tamburić, Zupan, Stefanović) 2011.
- Plaketa Sveti Sava opštine Pantelej grada Niša, Festival „Nifest“ 2015.
- Velika povelja Gašinog sabora porodici Zupan (2018), dodelili Centar za umetnost stripa Beograd pri Udruženju stripskih umetnika Srbije i Dečji kulturni centar Beograd[1]
Reference uredi
- ^ Udruženje stripskih umetnika Srbije.„Dve gospe, sedamdeset vitezova i 6.000 ulazaka u plemeniti svet stripa: Izveštaj sa prvog Gašinog sabora, 26. april — 11. maj 2018.” Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. maj 2018), 17. maj 2018.
Spoljašnje veze uredi
- Zdravko Zupan - biografija na sajtu Studija S. O. K. O., Beograd
- Ivkov, Slobodan. 60 godina stripa u Srbiji, leksikon. Galerija „Likovni susret“, Subotica, 1995. Elektronsko izdanje: „Projekat Rastko"
- Zdravko Zupan Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. oktobar 2015), I.N.D.U.C.K.S. World-wide database about Disney comics
- Zupan, Zdravko i Slavko Draginčić. Istorija jugoslovenskog stripa 1, Novi Sad 1986, kompletno elektronsko izdanje, „Projekat Rastko“.
- Zupan, Zdravko. Strip u Srbiji 1955-1972, „Projekat Rastko“.
- Zupan, Zdravko. The Golden Age of Serbian Comics (Belgrade Comic Art 1935-1941), „Projekat Rastko“.
- Biblioteka srpskog stripa, sa više Zupanovih tekstova na srpskom, engleskom i nemačkom, „Projekat Rastko“.
- kratka biografija na sajtu Lambiek Comiclopedia
- Vest o smrti Zdravka Zupana na najvećem ruskom portalu stripova, pristupljeno 14. 10. 2015 (jezik: ruski)