Википедија

Ivan Musić

Ivan Musić (Klobuk, Ljubuški, 24. decembar 1848 – Beograd, 11. decembar (julijanski kalnedar) 1888) bio je srpski katolički sveštenik, hercegovački vojvoda, vođa ustanka protiv Osmanlija. Male novine navode 1850. godinu kao godinu rođenja.[1]

Ivan Musić
Ivan Musić
Datum rođenja1848.
Mesto rođenjaKlobuk, Osmansko carstvo
Datum smrti1888.
Mesto smrtiBeograd, Kraljevina Srbija

Školovanje uredi

Rođen je u selu Klobuk pored Ljubuškog 1848. godine. Uz pomoć ujaka fra Anđela Kraljevića, koji je bio biskup u Mostaru, školovao se kao franjevački iskušenik u Širokom Brijegu. Uzeo je monaško ime Šimun. Još kao mladić, sjemeništarac, je pokušao pobjeći u Srbiju, koja je tada bila simbol slobode. Uhapšen je, ali je ujak biksup intervenisao kod turskih vlasti, pa je pušten. Ubrzo je otišao da studira medicinu u Carigradu, ali je umjesto toga završio bogosloviju u mađarskom gradu Ostrogonu.

Hercegovački ustanak uredi

 
Ivan Musić (1848-1888)

U junu 1875. predvodio je ustanak Hercegovaca protiv Turaka Osmanlija u Gabeli na Neretvi. Tada je bio župnik u popovopoljskom selu Ravnom. Popovsko-ljubinjski bataljon, kojim je upravljao, je imao više od pola pravoslavnih Srba. Pobijedio je Turke u dvije bitke. Njegovom zaslugom dio Hercegovine postao je slobodno područje. Izabran je za vojvodu donje Hercegovine. To se desilo 11. jula 1875. godine u srpskom pravoslavnom manastiru Zavala, na Petrovdan. Crnogorac Blažo Petrović mu je uručio čin vojvode. Ivan je tada skinuo mantiju, a ogrnuo kićenu dolamu, te se opasao kuburama, jataganom i sabljom dimijskom. Svi prisutni su digli tri prsta[2] i uzviknuli: Živio knjaz Nikola!

Život u Crnoj Gori i u Beogradu uredi

Odbio je nagrade i počasti. Priželjkivalo se da opet radi kao svećenik, ali on je prebjegao u Crnu Goru s Cvijetom Vukasović-Kuduz iz Stoca, gdje mu se u Podgorici 6. marta 1881. godine rađa ćerka Delfa. Žvjeli su na Cetinju i u Podgorici, ali zbog intriga knjaza Nikole, sele 1881. godine u Beograd, gdje dobija drugu ćerku Danicu. Bio je prevodilac sa francuskog jezika, pri gradnji željezničke pruge Beograd-Niš. Tada živi kod Đorđa Nedića, oca Milana Nedića. Tu mu umire ćerka Danica. U Beogradu je dobio i treću ćerku, Vukosavu, koja je živjela samo par dana. Nakon toga mu se žena Cvijeta razbolila od tuberkuloze i umire 1885. godine. Ponovo se oženio, ali brak sa Jelenom je uskoro prekinula njegova smrt. Radio je kao viši poštanski službenik i kao policijski komesar i tumač. Umro je u Beogradu 11. decembra (po julijanskom kalendaru) 1888. godine. Sutradan je imao veličanstvenu sahranu, sa velikim brojem poštovalaca. Sahranjen je na Novom groblju. Povorka je krenula u ponedjeljak 12. decembra u 9.30 od njegovog stana u Prizrenskoj ulici br. 15., do Vaznesenjske crkve, gdje je bilo opelo. Opelo je služio vladika žički Nikanor Ružičić sa 16 svećenika. Za sandukom je išao i mladi beg Ljubović iz Nevesinja. U crkvi je Milan Biljčević pročitao prigodni govor. Umro je kao pravoslavni Srbin, a pravoslavna vjera je bila njegovog lični izbor. Glas Crnogorca je objavio čitulju o njegovoj smrti.[3] Ćerku Delfu su mu, po njegovoj smrti, usvojili predsjednik beogradske općine Mijailo Bogićević, sa suprugom Katarinom Konstantinović (Milan Obrenović joj je bio bliski srodnik). Jedan je od najznačnijih Srba iz BiH u 19. vijeku. Imao je dobro obrazovanje, bio je pravedan, kulturan i milosrdan. Grob mu danas ne postoji, jer je vremenom prekopan.

O njegovom životu je pisao Tomo Oraovac: Vojvoda Ivan Musić, objavljeno u Vardaru, kalendaru za prostu godinu 1910., Beograd, 1909. godine. Riječ je o propratnom tekstu uz svjetlopis Ivana Musića, na strani 47., dok se tekst nalazi na stranama 139–140. u rubrici „Opis slika“.

Male novine su 15. i 16. decembra 1888. pisale o njegovom životu i sahrani,[4] a 14., 15., i 16. januara 1889. godine su objavile oglas njegovih kumova i prijatelja o četrdesetodnevnom parastosu u Sabornoj crkvi u Beogradu (u ponedeonik... u 10 sahati). Taj parastos je obavljen 16. januara iste godine. Na oglasu je na početku pisalo velikim slovima: DONU IVANU MUSIĆU.[5]

Velikohrvatska svojatanja uredi

U Dračevu je 1995. podignut spomenik na kojem između ostaloga piše da se don Ivan Musić borio protiv Turaka 1875, da zbaci turske okove i obrani djedovska ognjišta od crnogorskih i srpskih posezanja za ovim svetim hrvatskim tlom.[6] U Stocu je 1998. godine podignuta spomen ploča pored koje je bista koja prikazuje glavu Ivana Musića. Na spomen ploči piše: Hrvatskom vojvodi, Osloboditelju Stoca od višestoljetnog robovanja Turcima prigodom 120-godišnjice podigoše zahvalni Hrvati stolačkog kraja, 1878-1998. [7] Po njemu je nazvano udruženje koje selektivno i tendenciozno prikazuje njegov život i djelovanje. Velikohrvatskim nastojanjima on se posthumno hrvatizira. Na mjestu njegove rodne kuće otkrivena je spomen-ploča. Po njemu je nazvana ulica u Ljubuškom. U Kiseljaku se 2008. godine pripremalo otkrivanje spomenika i davanje imena ulici don Ivana Musića. Penzionisani upravitelj Šumarije iz Kiseljaka, Rafael Musa, je 2014. godine objavio knjigu Vojvoda don Ivan Musić.[8] O njemu je snimljen dokumentarni film 2005. godine, povodom 130. godišnjice Hercegovačkog ustanka. Snimila ga je HTV Mostar. U filmu su sudjelovali dr. sc. don Ivica Puljić, prof. dr. sc. fra Andrija Nikić i Stanislav Vukorep iz Čapljine.

  • Spomenik i spomen ploča Ivanu Musiću u Stocu. U tekstu ga posthumno hrvatiziraju, prikazujući ga kao hrvatskog vojvodu, iako je bio Srbin katolik, a kasnije u Beogradu umire i kao pravoslavni Srbin.
  •  
    Spomen ploča sa velikohrvatskim falsifikatima i ustaškom šahovnicom, sa prvim bijelim poljem.
  •  
    Bista i spomen ploča u Stocu.
  •  
    Bista.

Svjedočanstva njegove ćerke Delfe uredi

Ćerka Ivana Musića, Delfa Ivanić (jedna od osnivačica Kola srpskih sestara) je govorila kako je njen otac u Srbiji prešao u pravoslavlje, a i ranije se osjećao Srbinom katoličke vjere:Kad je 1881. došao u Srbiju, primio je pravoslavlje sa krsnom slavom Petrovdan - dan kada je na oltaru u srpskom manastiru Zavala, u Popovom polju, u donjoj Hercegovini, u prisustvu svojih vjernih ustanika, primio svoju ustaničku i vojvodsku zakletvu. Njegova ćerka je govorila o porodičnom predanju, da su Musići porijeklom potomci sestrića kneza Lazara Hrebeljanovića.[9]

Odlikovanje uredi

Odlikovan je pred cijelom hercegovačko-crnogorskom vojskom, Danilovim ordenom III stepena.[10]

Reference uredi

  1. ^ Male novine Don Ivan Musić, 16. decembar, br. 254. Beograd. 1888. 
  2. ^ Milanović, Jasmina (2012). DELFA IVANIĆ, USPOMENE. Beograd: INSTITUT ZA SAVREMENU ISTORIJU. str. 42. ISBN 978-86-7403-172-8. 
  3. ^ Glas Crnogorca, br. 51, od 18. decembra. Cetinje. 1888. str. 7. 
  4. ^ Male novine Don Ivan Musić, 15. i 16. decembar, br. 253. i 254. Beograd. 1888. 
  5. ^ Male novine Don Ivan Musić, 14., 15 i 16. januar, br. 22., 23. i 24. Beograd. 1889. 
  6. ^ Likić, Rade. Don Ivan Musić i drugi Srbi hrvatske mitologije. 
  7. ^ Razglednice iz Stoca, svjetlopis pod brojem 7. 
  8. ^ Kiseljak: Predstavljena knjiga “Vojvoda don Ivan Musić”. 
  9. ^ Milanović, Jasmina (2012). DELFA IVANIĆ, USPOMENE. Beograd: INSTITUT ZA SAVREMENU ISTORIJU. str. 5, 6. ISBN 978-86-7403-172-8. 
  10. ^ Milanović, Jasmina (2012). DELFA IVANIĆ, USPOMENE. Beograd: INSTITUT ZA SAVREMENU ISTORIJU. str. 313. ISBN 978-86-7403-172-8. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Иван_Мусић&oldid=27534185”