Kirovsk (Murmanska oblast)
Kirovsk (rus. Кировск) grad je na krajnjem severozapadu evropskog dela Ruske Federacije. Nalazi se na krajnjem zapadu Koljskog poluostrva, odnosno u centralnom delu Murmanske oblasti i administrativno pripada Kirovskom gradskom okrugu čiji je ujedno i administrativni centar.
| Kirovsk Kirovsk | |
|---|---|
 Pogled na grad sa žičare zimi | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rusija |
| Federalni okrug | Severozapadni |
| Oblast |  Murmanska oblast |
| Rejon | Kirovski gradski okrug |
| Osnovan | 1929. |
| Status grada | 1931. |
| Stara imena | do 1931 − Kukisvumčor do 1934 − Hibinogorsk |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2016 | 26.971 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 67° 36′ 51″ S; 33° 40′ 18″ I / 67.614167° S; 33.671667° I |
| Vremenska zona | UTC+3 |
| Aps. visina | 368 m |
.svg)  Kirovsk Kirovsk na karti Rusije | |
 Kirovsk Kirovsk na karti Murmanske oblasti | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 184250 |
| Pozivni broj | +7 81531 |
| Registarska oznaka | 51 |
| OKATO kod | 47 412 |
| OKTMO kod | 47 712 000 001 |
| Veb-sajt | |
| kirovsk.ru/ | |
Prema procenama nacionalne statističke službe Rusije za 2016. u gradu je živelo 26.971 stanovnika. Sadašnje ima grad nosi u znak sećanja na sovjetskog revolucionara Sergeja Kirova.
U Kirovsku se nalazi najsevernija botanička bašta u Rusiji − Kirovski polarno-alpijski botanički institut.
Geografija uredi
Grad Kirovsk nalazi se u najzapadnijem delu Koljskog poluostrva, severno od arktičkog kruga, i na nekih 150 kilometara južnije od grada Murmanska. Leži u dolini uz južnu podgorinu Hibinskih planina, odnosno planine Kukisvumčor, na mestu gde iz ledničkog jezera Veliki Vudjavr otiče njegova jedina otoka, reka Belaja.
U granicama grada nalazi se i naselje Kukisvumčor sa oko 2.000 stanovnika, koje se nalazi oko 3 kilometra severnije od gradskog centra.
Grad je redovnom autobuskom linijom povezan sa obližnjim Apatitom.
Istorija uredi
Kao rezultat obimnih rudarsko-geoloških istraživanja koja je na području Hibinskih planina provodila istraživačka grupa predvođena akademikom Aleksandrom Fersmanom u periodu 1921−1923. otkrivena su značajna ležišta minerala apatita. Već 1929. koncern „Apatit” započeo je sa radovima na eksploataciji tih nalazišta, a paralelno sa rudnikom i fabričkim postrojenjima razvilo se i rudarsko naselje Kukisvumčor. U oktobru 1931. naselju je dodeljen zvaničan status grada, a sa statusom došlo je i novo ime Hibinogorsk.
Odlukom sovjetskih vlasti od 15. decembra 1934. grad Hibinogorsk je u znak sećanja na sovjetskog revolucionara Sergeja Kirova, koji je ubijen svega 15 dana ranije, preimenovan je u Kirovsk.[1] Kirovsk je u periodu 1935−1954. bio sedište Kirovskog rejona, u to vreme u granicama Lenjingradske oblasti.
Severni deo grada koji se nalazi podno južnih obronaka Kukisvumčora nalazio se pod stalnim pretnjama od lavina koje su često uzrokovale i ljudske žrtve. Tako je u dve lavine koje su se obrušile na naselje 5. decembra 1935. smrtno stradalo 89 osoba, a isto naselje je gotovo potpuno zatrpano u snažnoj lavini 1943. godine. Da bi se sprečile buduće katastrofe uzrokovane snežnim lavinama, u Kirovsku je uspostavljena služba za zaštitu od lavina, prva civilna služba tog tipa na području Sovjetskog Saveza.[2][3] Poslednja lavina koja se obrušila na taj deo grada u zimu 2016. usmrtila je troje ljudi.[4]
Godine 2005. u gradu je osnovan Hibinski ženski manastir Ruske pravoslavne crkve.
Od 2004. godine grad Kirovsk je sedište novoosnovanog Kirovskog gradskog okruga.
Demografija uredi
Prema podacima sa popisa stanovništva 2010. u gradu je živelo 28.625 stanovnika, dok je prema procenama nacionalne statističke službe za 2016. grad imao 26.971 stanovnika.[5]
| 1939. | 1959. | 1970. | 1979. | 1989. | 2002. | 2010. | 2016. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 22.542 | 39.047 | 38.484 | 40.521 | 43.526[6] | 31.593[7] | 28.625[8] | 26.971 |
Po broju stanovnika Kirovsk se 2016. nalazio na 547. mestu od 1.112 zvaničnih gradova Rusije.
Privreda uredi
Rudarstvo i metalurgija su glavne privredne aktivnosti u gradu, a celokupna rudarsko-topioničarska aktivnost odvija se preko kombinata „Apatit”. U sastavu kombinata posluju 3 rudnika i 2 rafinerije za preradu apatita i nefelina.
U poslednje vreme intenzivno se razvija turizam, posebno zimski ski turizam. Grad Kirovsk je jedan od najvažnijih centara za alpsko skijanje u Rusiji.
Obrazovanje i kultura uredi
Od 2016. u gradu radi istureno odeljenje Murmanskog arktičkog univerziteta.
U Kirovsku se nalazi polarno-alpijska botanička bašta koja deluje pod patronatom Koljskog naučnog centra Ruske akademije nauka. Kirovska botanička bašta je najsevernija botanička bašta na tlu Rusije, i jedna od tek tri u svetu koje se nalaze unutar polarnog kruga. U botaničkoj bašti Kirovska uzgaja se više od 2,5 hiljade biljaka sa svih svetskih kontinenata.
Nedaleko od grada nalazi se naučno-istraživačka stanica Geografskog fakulteta Moskovskog univerziteta, u kojoj praktičnu nastavu pohađaju studenti Moskovskog državnog univerziteta.
Međunarodna saradnja uredi
Grad Kirovsk ima potpisane ugovore o međunarodnoj saradnji sa sedećim mestima:[9]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Hronologiя važneйših sobыtii v osvoenii Hibin. 1932 god
- ^ V Kirovske na žiloй raйon sošla lavina, odin čelovek pogib
- ^ Strašnaя nočь 5 dekabrя 1935 goda
- ^ Čislo žertv lavinы v Kirovske vыroslo do trёh
- ^ „Čislennostь naseleniя Rossiйskoй Federacii po municipalьnыm obrazovaniяm na 1 яnvarя 2016 goda”. Arhivirano iz originala 13. 05. 2019. g. Pristupljeno 30. 10. 2016.
- ^ „Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 g. Čislennostь naličnogo naseleniя soюznыh i avtonomnыh respublik, avtonomnыh oblasteй i okrugov, kraёv, oblasteй, raйonov, gorodskih poseleniй i sёl-raйcentrov.”. Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 goda (na jeziku: ruski). Demoscope Weekly. 1989. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (Federalni zavod za statistiku) (2011). „Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda. Tom 1 (Nacionalni popis stanovništva 2010, 1. svezak)”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda (Nacionalni popis stanovništva 2010) (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Kiselёv, A. A. (2008). „Goroda-pobratimы Murmanskoй oblasti”. Kolьskaя эnciklopediя. T 1 (na jeziku: ruski). Sankt-Peterburg: KNC RAN: 502. Arhivirano iz originala 28. 1. 2015. g. Pristupljeno 31. 10. 2016.
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični veb-sajt
- (jezik: ruski) Turistički vodič kroz Kirovsk
