Laktaši
Laktaši su naseljeno mjesto i sjedište grada Laktaši u sjeverozapadnom dijelu Republike Srpske, BiH. Na popisu stanovništva 2013. godine, Laktaši su prema podacima Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine imali 5.419 stanovnika, a prema konačnim podacima za Republiku Srpsku koje je izdao Republički zavod za statistiku, u naselju Laktaši je živelo 5.282 lica.[1]
Laktaši | |
|---|---|
 Pravoslavna crkva u Laktašima | |
 Zastava
.svg) Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Laktaši |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 5.282 (RZS) 5.419 (AGS) |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 54′ 34″ S; 17° 18′ 06″ I / 44.90940° S; 17.30178° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 491 m |
  Laktaši Laktaši na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 78250 |
| Pozivni broj | 051 |
| Veb-sajt | www |
Geografija uredi
Laktaši su uvijek bili važna saobraćajna tačka, počevši od doba Rimljana, pa do danas, jer kroz laktašku opštinu prolazi važan put (auto-put) koji povezuje Banjaluku sa auto-putem Zagreb – Beograd, put Klašnice – Prnjavor i Klašnice – Srbac, što je sve zajedno uticalo na mentalitet žitelja Laktaša i okolnih sela, te su se brže od ostalih prilagodili novom načinu života i prihvatili novonastale promjene.
U laktaškoj opštini se takođe nalazi i Lijevče polje, uz plodne semberske ravnice, glavna žitnica Republike Srpske, geografski dio peripanonske regije.
Istorija uredi
Podaci o naseljenosti ovog područja datiraju još iz starijeg kamenog doba, čiji počeci sežu od oko 150.000 godina p. n. e. Arheološka nalazišta iz tog vremena su smještena po niskim brežuljcima pored rijeka. Takvo jedno naselje je Brdašce smješteno na današnjem Banjskom brdu u centru Laktaša. Pronađeni su arheološki ostaci i iz mlađeg kamenog doba, bakarnog, bronzanog i željeznog doba, kojeg odlikuje organizovanje većih etno-kulturnih plemenskih zajednica.
Rimljani su ove krajeve stavili pod svoju vlast 9. godine nove ere. Današnja oblast Laktaša nalazila se na samoj granici dvije provincije: Dalmacije i Panonije. Domaće ilirsko stanovništvo živjelo je u utvrđenim gradinama (kao što je ona u Šušnjarima). Po zauzimanju ovih krajeva Rimljani su podizali vojne logore i gradili objekte od privrednog značaja.
U doba srednjeg vijeka laktaški kraj proživljava tada tešku i neizvjesnu sudbinu. Smjenjuje se vladavina Istočnih Gota, Avara i Slovena, a početkom 12. vijeka ovaj prostor postaje dio kraljevine Ugarske.
Početkom 16. vijeka ovaj prostor osvajaju Turci i njime vladaju 350 godina, što je dovelo do velikih pomjeranja stanovništva. Za Tursku je ovo područje veoma značajno kao granični dio prema Austriji, pa zbog toga Turci vrše nasilno preseljavanje srpskog stanovništva iz planinskih dijelova istočne Hercegovine, Crne Gore i Like na prostor Lijevče polja i Potkozarja.
Od 1878. godine Bosna i Hercegovina ulazi u sastav Austrougarske monarhije. Poslije 1883. godine na prostor Lijevče polja i Potkozarja naseljavaju se Italijani, Nijemci, Ukrajinci i Poljaci. Njemačko i italijansko stanovništvo primjenom savremenih agrotehničkih mjera vrlo brzo podiže privrednu razvijenost na viši nivo tako da ovaj prostor postaje najrazvijeniji dio Bosne i Hercegovine. Jedan od tada najjačih trgovačko-zanatskih centara je bio današnji Aleksandrovac, koji je 1889. godine dobio poštu, a tu je bio lociran i pogon za proizvodnju čuvenog sira iz samostana Trapisti.
Raspadom Austrougarske monarhije 1918. godine i ulaskom u sastav Kraljevine SHS, odnosno kasnije Kraljevine Jugoslavije, tokom i poslije Drugog svjetskog rata područje opštine je bilo u izuzetno teškom položaju. Imajući u vidu nivo privrednog razvoja na prostorima bivše SFRJ ova opština je spadalu u red nerazvijenih i zauzimala na rang listi razvijenosti 87. mjesto između 109 opština u BiH. Druga polovina osamdesetih godina je početak stvaranja takozvanog “Laktaškog privrednog čuda”. Ova opština skreće na sebe pažnju velikim investicionim ulaganjima čime širom otvaraju vrata privatnom preduzetništvu. Taj trend je zadržan i do danas.
Sport uredi
Grad je sjedište fudbalskog kluba Laktaši. Pored fudbalskog kluba, u opštini Laktaši, u Aleksandrovcu postoji i košarkaški klub Igokea, koji od 2010. igra u Sportskoj Dvorani u Laktašima. Grad, kao i opština je sjedište brojnih drugih sportskih klubova i udruženja.
Stanovništvo uredi
Po posljednjem službenom popisu stanovništva iz 1991. godine, naseljeno mjesto Laktaši imalo je 3.483 stanovnika.
| Nacionalnost[2] | 2013. | 1991. | 1981. | 1971. |
| Srbi | 5.142 (94,89%) | 2.866 (82,28%) | 1.879 (72,07%) | 1.229 (86,85%) |
| Jugosloveni [a] | 17 (0,31%) | 345 (9,90%) | 538 (20,63%) | 11 (0,77%) |
| Hrvati | 72 (1,32%) | 99 (2,84%) | 79 (3,03%) | 77 (5,44%) |
| Muslimani [b] | 20 (0,36%) | 39 (1,11%) | 15 (0,57%) | 28 (1,97%) |
| ostali i nepoznato | 168 (3,10%) | 134 (3,84%) | 96 (3,68%) | 70 (4,94%) |
| Ukupno | 5.419 | 3.483 | 2.607 | 1.415 |
| Demografija[2] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1948. | 3.341 | |
| 1953. | 8.239 | |
| 1961. | 1.015 | |
| 1971. | 1.415 | |
| 1981. | 2.607 | |
| 1991. | 3.624 | |
Galerija uredi
-
Sportska dvorana u Laktašima -
Auto-put u Laktašima
Napomene uredi
- ^ Za sadašnji status Jugoslovena vidi članak Jugosloveni.
- ^ Muslimani se danas izjašnjavaju kao Bošnjaci.
Vidi još uredi
Reference uredi
Izvori uredi
- Knjiga: „Nacionalni sastav stanovništva — Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.“, statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
