Likud
Likud (hebr. הליכוד, doslovno konsolidacija) je politička stranka u Izraelu. Najveća je izraelska partija desnog centra.[1][2][3][4]
Likud הליכוד HaLikud | |
|---|---|
 | |
| Vođa | Benjamin Netanjahu |
| Osnivač | Menahem Begin i Jicak Šamir |
| Osnovana | 1973. |
| Sedište | Tel Aviv Izrael |
| Ideologija | Nacionalni liberalizam konzervativizam cionizam desničarski populizam |
| Politička pozicija | Desni centar do desnice |
| Boje | plava |
| Kneset | 36 / 120
|
| Veb-sajt | |
| www | |
Istorija uredi
Likud ima svoje korene u revizionističkom cionizmu čiji je osnivač bio Ze'ev Jabotinski, kao i u liberalnoj i nacionalističkoj ideologiji. Odmah nakon stvaranja Izraela osnovana je stranka Herut (Sloboda), kojoj se 1961. pridružila organizacija Libralim (liberali) u izbornom bloku Gahal (taj blok je činio glavnu snagu opozicije).
1973. ujedinjevanjem Gahal-a sa još stranaka stvorena je koalicija Likud od strane Menahema Begina, koja je pobedila izbore 1977, i po prvi put Laburistička partija je otišla u opoziciju. 1988. Likud je pretvoren iz koalicije u jedinstvenu partiju.
U ekonomskoj politici stranka se zalaže za liberalizam (i zbog toga je tradicionalni rival Laburističkoj partiji) ali i za vrlo naglašeniju nacionalističku retoriku. Međutim, treba napomenuti da svi njeni lideri (kao premijeri) bili aktivni u mirovnim pregovorima sa Egiptom 1977.-1979. i sa Palestincima 1991. i 1998.
Menahem Begin, (izraelski premijer od 1977), bio je lider Likud-a od 1973. do 1983. godine. Od 1983. do 1993. lider je bio Jicak Šamir, zatim Benjamin Netanjahu, (premijer od 1996. godine), od 1993. do 1999. a potom Arijel Šaron, (premijer od 2001), od 1999. do 2005. godine.
2005. Šaron je kao premijer doneo odluku o totalnom izraelskom povlačenju iz pojasa Gaza, što je značilo da se definitivno napušta ideal "Velikog Izraela". Ova odluka je dovela do raskola unutar stranke i Šaron je sa svojim pristalicama osnovao stranku Kadima. Netanjahu se posle raskola vratio na čelo partije ali je na izborima 2006. Likud pretrpeo krah, izgubivši hegemoniju u okviru izraelske desnice.
Likud trenutno podržava rešenje "dve države za dva naroda", s ciljem okončavanja izraelsko-palestinskog konflikta, ali je veoma oprezan i smatra da priznanje države Palestine dolazi tek nakon prihvatanja postojanja Izraela od strane svih palestinskih političkih snaga, uključujući radikalno-islamistički Hamas.
Stranka se oporavila i pod vođstvom Netanjahua (koji se vratio na premijersku funkciju 2009) pobedila na izborima 2009., 2013. i 2015.
Lideri uredi
- Menahem Begin (1973.-1983)
- Jicak Šamir (1983-1993)
- Benjamin Netanjahu (1993.-1999)
- Ariel Šaron (1999.-2005)
- Benjamin Netanjahu (2005.-trenutno)
Izvori uredi
- ^ „Likud”. Ynetnews. 1. 2. 2008. Pristupljeno 30. 6. 2015.
- ^ Baskin, Judith Reesa, ur. (2010). The Cambridge Dictionary of Judaism and Jewish Culture. Cambridge University Press. str. 304. ISBN 9780521825979. Pristupljeno 30. 6. 2015. „To overcome Labor Party dominance, the bulk of center-right parties formed Likud.... In the early twenty-first century, Likud remains a major factor in the center-right political bloc.”
- ^ „The Parties in Israel's 2019 Parliamentary Election”. Tony Blair Institute for Global Change. 28. 3. 2019. Arhivirano iz originala 12. 02. 2021. g. Pristupljeno 14. 04. 2021. „Likud was founded as a secular, centre-right party.”
- ^ David Seddon, ur. (2013). A Political and Economic Dictionary of the Middle East. Taylor & Francis. ISBN 9781135355616. „Likud is centre-right, strongly nationalistic and assertive in foreign policy.”
Literatura uredi
- Baskin, Judith Reesa, ur. (2010). The Cambridge Dictionary of Judaism and Jewish Culture. Cambridge University Press. str. 304. ISBN 9780521825979. Pristupljeno 30. 6. 2015. „To overcome Labor Party dominance, the bulk of center-right parties formed Likud.... In the early twenty-first century, Likud remains a major factor in the center-right political bloc.”
