Manastir Krupa na Vrbasu
Manastirska crkva Svetog Ilije u Krupi na Vrbasu (u narodu poznata kao Ilinka) je podignuta na temeljima srednjovekovnog manastira Krupa. Nalazi se u naseljenom mestu Krupa na Vrbasu dvadesetak kilometara uzvodno (južno) od Banje Luke. Pripada Eparhiji banjalučkoj Srpske pravoslavne crkve.
| Manastir Krupa na Vrbasu | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Eparhija banjalučka SPC |
| Osnivanje | kraj 13. veka početak 14. veka |
| Osnivač | Milutin |
| Lokacija | |
| Mesto | Krupa na Vrbasu |
| Država |  Bosna i Hercegovina,  Republika Srpska |
| Koordinate | 44° 36′ 49.4″ N 17° 08′ 11.68″ E / 44.613722° S; 17.1365778° I |
  Manastir Krupa na Vrbasu Manastir Krupa na Vrbasu na karti Bosne i Hercegovine | |
Iguman manastira je Sava Nedeljković.
Istorija uredi
Vrlo malo se zna o prošlosti ovog manastira. Mnogi istorijski izvori o njemu nestali su sa najezdom Osmanlija Pretpostavlja se da se gradio u vreme Nemanjića.[1] Prema dostupnim izvorima sam manastir je podignut krajem 13. veka ili početkom 14. veka,. na temeljima starog rimokataoličkog mansatira. Na to ukazuje otkriće ispred hrama sa istočne strane gotičkog oltarskog prostora, u kome su bile ugrađene grobnice po rimokatoličkom običaju, a sa severne strane su otkrivene zgrade koje su okruživale četvorougaono dvorište naslonjeno na hram Na osnovu tih nalaza B. Graljuk je zaključio da je tu bio rimokatolički manastir, čiji su hram Srbi obnovili 1889. godine za svoju pravoslavnu crkvu.[2]
Episkop Nikodim Milaš smatrao da se mnogo srpskoga naroda doselilo u severnu Dalmaciju krajem 13. i početkom 14, veka, i da su tada monasi Krupe na Vrbasu podigli Manastir Krupu kod Obrovca u Dalmaciji 1317. godine.[2] Manastir je tokom 14. i 15. vijeka služio kao crkva za potrebe plemstva i vojske u gradu Grebenu, a o monaškoj zajednici brinula se porodica Vojsalić.
Manastir je opustio poslije pada Jajačke banovine pod Turke 1528. U međuvremenu je podignuta crkva brvnara, dok je manastir bio u ruševinama sve do odlaska Turaka sa tih prostora. Manastir je obnovljen krajem 19. veka, 1889, a tada je dozidan i zvonik koji do tada nije postojao, najviše zaslugom mitropolita sarajevskog, Save Kosanovića uz aktivno učešće naroda iz okolnih sela, parohijskih crkava i posebno prilozima Manastira Gomionice.
Manastir su po drugi put porušili i spalili Austrougari 1914. godine, zatim 1941. spalile su ga ustaše za vreme Drugog svetskog rata. Stradao je i u zemljotresu 1969, posle čega je obnovljen. Status manastira vraćen mu je tek 1989. godine.[1]
Galerija uredi
-
Manastirski konak -
Kameni stećak pored manastira -
Putokaz za manastir -
Unutrašnjost -
Manastir je pod zaštitom države -
Manastir (2014) -
Manastirski konak -
-
-
-
-
.jpg)
Napomena uredi
- Dio teksta je preuzet sa sajta Znanje uz odobrenje
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b www.svetosavlje.org Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. septembar 2015) Krupa na Vrbasu, čuvar pravoslavlja nadomak Banje Luke, Miljan Kovač, 26.jul 2002, Pristupljeno 16. 2. 2012.
- ^ a b Đorđe Janković, Predanje i istorija Crkve Srba u svetlu arheologije Kratak pregled od početka do turske okupacije, HRIŠĆANSKA MISAO Beograd, 2015
Literatura uredi
- Đurić, Aleksandar B. (2005). Pravoslavni manastiri u Bosni i Hercegovini: Duhovno-istorijski i turistički pregled. Bijeljina: Eparhija zvorničko-tuzlanskać.
- Marković, Ignatije (2008). Pravoslavni manastiri u Bosni i Hercegovini. Gacko-Beograd: Filip Višnjić.
