Marko Anaf
Marko Anaf (Požarevac, 24. decembar 1909 — Beograd, 20. januar 2010) bio je srpski lekar i biolog, jevrejsko sefardskog porekla, vanredni profesor i rukovodilac Laboratorije za citogenetska itraživanja Medicinskog fakulteta u Beogradu.
Marko Anaf | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 24. decembar 1909. |
| Mesto rođenja | Požarevac, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 20. januar 2010. (100 god.) |
| Mesto smrti | Beograd,  Srbija |
Biografija uredi
Rođen je 24. decembra 1909. godine u Požarevcu. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u rodnom mestu. Šumarski fakultet upisuje 1928. godine ali ga napušta i prelazi na studije medicine.[1] Medicinski fakultet završio je u Beogradu, 1936. godine. Od 1938. godine radio je kao volonter na Prvoj internoj klinici, gde ga je zatekao početak Drugog svetskog rata. Dana 28. juna 1939. godine, proizveden je u čin sanitetskog potporučnika. Nakon kapitulacije u Aprilskom ratu izbegao je da ode u zarobljeništvo i nije se odazvao naredbi Nemaca za registraciju Jevreja.
Još u predratnom periodu, Marko se preko svog mlađeg brata studenta prava Solomona, koji je bio član KPJ i kao borac Kosmajskog partizanskog odreda, poginuo oktobra 1941. godine, uključio u komunistički pokret. Godine 1938. bio je biran za predsednika Udruženja lekara stažera. Tokom okupacije Beograda, od 1941. do 1944. godine, ilegalno je radio kao saradnik Narodnooslobodilačkog pokreta. U kući u kojoj je stanovao, u ulici Kraljevića Tomislava broj 73 (danas ulica Internacionalnih brigada) postojala je mansarda sa dve sobe, kao i tajno sklonište za ilegalce. Pošto je bio Jevrejin, zajedno sa majkom Bukicom se na mansardi i u tom skloništu krio tokom cele okupacije, dok je njegova supruga Slavka tvrdila da se on nije vratio iz aprilskog rata. U njegovoj kući su boravili i sastajali se sekretari i članovi Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju Milovan Đilas, Aleksandar Ranković, Blagoje Nešković, Spasenija Cana Babović i drugi. Početkom 1942. godine u njoj je tri meseca boravio i dr Ivan Ribar.[2] Posle oslobođenja Beograda, oktobra 1944. godine, Marko je stupio u NOV i POJ i postao bataljonski lekar Druge beogradske brigade Korpusa narodne odbrane Jugoslavije (KNOJ). Takođe, postao je član Zemaljske komisije za ispitivanje zločina okupatora.
Posle završetka rata bio je demobilisan i postavljen za upravnika Kliničke bolnice Medicinskog fakulteta u Beogradu. Za prvog asistenta na Katedri biologije na Medicinskom fakultetu bio je izabran 1946. godine. Bio je veoma aktivan u modernizovanju praktičnih vežbi za studente i uveo je elemente genetike u program praktične nastave. Zvanje docenta dobio je 1954, a zvanje vanrednog profesora 1965. godine. U međuvremenu, od 1949. do 1954. godine studirao je na Biološkom odseku Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu. Na Medicinskom fakultetu u Nišu predavao je biologiju.
Njegovim angažovanjem kao profesora znatno je unapređen nastavni program unošenjem savremenih medicinskih i bioloških otkrića - iz molekularne biologije, bihemijske genetike, imunogenetike i genetike mikroorganizama. Kao naučni radnik isticao je značaj humane genetike i njene kliničke primene, citogenetike, aktivnosti gena i genetičkog koda. Posebno se zanimao za eksperimentalnu endokrinologiju.
Jedan je od osnivača Laboratorije za citogenetska itraživanja (1966) (danas Institut za biologiju i humanu genetiku) pri Medicinskom fakultetu, gde je postavljen za rukovodioca. Na ovoj funkciji ostao je do penzionisanja, 1977. godine. Bio je jedan od osnivača Društva srpsko-jevrejskog prijateljstva. Umro je januara 2010. godine, u Beogradu.
Publikovao je niz stručnih radova, od kojih se izdvajaju:
- Dejstvo niske temperature na nadbubrežna tkiva kao transplatat i njegovu primenljivot, 1951. godina,
- Funkcionalna vrednost transplatanata nadbubrežne žlezde na funkciju polne žlezde i bremenitost, 1951. godina,
- Prilozi izučavanja termoregulacije, 1952. godina,
- Uloga korteksa nadbubrežne žlezde, 1952. godina,
- Dejstvo izvesnih telesnih povreda na vezivanje J 131 u tereoidnoj žlezdi belog pacova, 1959. godina.
- Opšta citologija, 1964. godina
- Mikroskopiranje monera, protozoa, acoelomata, pseudocoelomata: priručnik za vežbe iz biologije za studente Medicinskog fakulteta iz Beograda, 1967.
- Mesto i uloga predmeta biologija u medicinskim studijama, 1972.
Pored stručnih radova, 1985. godine je objavio knjigu Tajna mansarde na Neimaru u kojoj je opisao svoje doživljaje tokom ilegalnog života za vreme okupacije.
Reference uredi
- ^ Gaon, Aleksandar; Darvaš, Andrija; Kovač, Teodor; Panić, Barbara; Petaković, Jelena; Radovanović, Aleksandar; Rafailović, Aleksandar; Račić, Nikola; Spasojević, Tamara (2011). Znameniti Jevreji Srbije: biografski leksikon (na jeziku: srpski). Beograd : Savez jevrejskih opština Srbije. ISBN 978-86-915145-0-1. Arhivirano iz originala 02. 03. 2021. g. Pristupljeno 10. 03. 2021.
- ^ Romano, Jaša (1980). Jevreji Jugoslavije 1941-1945. žrtve genocida i učesnici Narodnooslobodilačkog rata (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 17. 05. 2021. g. Pristupljeno 11. 03. 2021.
Literatura uredi
- Jugoslovenski savremenici - Ko je ko u Jugoslaviji. Hronometar, Beograd 1970. godina.
- Nastavnici Medicinskog fakulteta (drugi tom). Medicinski fakultet u Beogradu, 2005. godina.
