Narodna Demokratska Republika Etiopija
Narodna Demokratska Republika Etiopija (amh. የኢትዮጵያ ሕዝባዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ) je bila socijalistička republika, koju je 1987. godine ustanovila marksistička vlada Mengistu Hajle Marijama. Njenim formiranjem ustanovljena je civilna vlast, koja je zamenila vladavinu vojnog veća, zvanog Derg. Ukinuta je u maju 1991. godine, nakon što je većina marksističke vlade napustila Adis Abebu, a u grad ušle jedinice Etiopskog narodnog revolucionarnog demokratskog fronta (ENRDF).
| Narodna Demokratska Republika Etiopija የኢትዮጵያ ሕዝባዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ | |||
|---|---|---|---|
.svg) | |||
| Geografija | |||
| Prestonica | Adis Abeba | ||
| Politika | |||
| Oblik države | Socijalistička država | ||
| Vladari | |||
| — Predsednik | Mengistu Hajle Marijam | ||
| Istorija | |||
| Postojanje | |||
| — Osnivanje | 10. septembar 1987. | ||
| — Ukidanje | 27. maj 1991. | ||
| Događaji | |||
| — Svrgnut Hajle Selasije | 12. septembra 1974. | ||
| — Etiopija proglašena socijalističkom državom | 20. decembra 1974. | ||
| — Ukidanje Derga i proglašenje NDR Etiopije | 10. septembra 1987. | ||
| — Ukidanje socijalističke Etiopije | 27. maja 1991. | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Površina | |||
| — ukupno | 1.104.300 km² | ||
| Valuta | Etiopski bir | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice Etiopije | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
.svg){kind=small}
|
.svg){kind=small}
| ||
.svg)
Istorijska pozadina uredi
Sve veće nezadovoljstvo etiopskog naroda vladavinom ostarelog cara Hajlea Selasija doživelo je vrhunac sredinom 1974. godine, kada je skupina levo orijentisanih oficira izvršila državni udar. Hajle Selasije je pritvoren, a na vlast je došla „Prelazna vojna vlada socijalističke Etiopije“, poznata pod nazivom Derg, na čijem se čelu nalazio Mengistu Hajle Marijam. Derg je iste godine ukinuo carevinu i proglasio socijalističku republiku. Derg je bio zvanična vlada Etiopije do 1987. godine.
Istorija uredi
Iako je vojna vlast u Etiopiji uspostavila dobre i čvrste odnose sa ostalim socijalističkim državama u svetu, njihova glavna zamerka je bila što je na vlasti vojna hunta. I sami članovi Derga shvatili su da je potrebna organizacija koja će da okuplja civilne mase i koja će širiti i promovisati ideju „Etiopskog socijalizma“. Zbog toga je Derg u decembru 1979. godine formirao tzv. Komisiju za organizovanje Radničke partije Etiopije. Na čelu komisije nalazio se Mengistu Hajle Marijam. Januara 1983, na drugom kongresu Komisije obznanjeno je da će njen rad biti zamenjen komunističkom partijom. Tako je 12. septembra 1984. godine proglašeno osnivanje Radničke partije Etiopije.
Sledeći korak bila je izrada novog ustava Etiopije početkom 1987, a koja je iste godine trebalo da bude proglašena narodnom republikom. Izrada ustava završena je 1. februara, a njegov sadržaj stavljen na javnu raspravu. Najčešće kritike bile su da sadržaj ustava nije prilagođen situaciji i potrebama etiopskih naroda, te da je to samo kopija Ustava SSSR-a iz 1977. godine. Osim toga, u ustavu je pokrajinama Eritreji, Tigreu, Ogadenu i ostalim regionima bila obećana autonomija, što se za vreme postojanja NDR Etiopije nije ostvarilo.
Trinaest godina vojne vlasti okončano je 10. septembra 1987. godine, kada je proglašena Narodna Demokratska Republika Etiopija, čime je uspostavljena civilna vlast. Pored toga, članovi bivšeg Derga i dalje su ostali u vladajućim strukturama, samo što su sada preuzeli izvršavanje drugih funkcija. Tako je Narodna skupština izabrala Mengistua za prvog civilnog predsednika. Fikre-Selasije Vogderes, koji je do tada bio zamenik predsedavajućeg u Dergu, sada je postao premijer republike.
Krajem 1980-ih došlo je do drastičnih promena unutar Sovjetskog Saveza, što je uticalo na gotovo sve socijalističke države i pokrete. Etiopski političari uskoro su shvatili da je Mihail Gorbačov napravio radikalan zaokret u unutrašnjoj i spoljnoj politici SSSR-a. Kritikovao ih je zbog neefikasnog korišćenja sredstava koja im šalje SSSR, pa je finansiranje vlade u Addis Abebi uskoro prestalo, kako je vlast sovjeta slabila.
Postepenim raspadom Sovjetskog Saveza tokom 1991. godine etiopska vlada više nije imala mogućnosti za efikasnu odbranu od jedinica Etiopskog narodnog revolucionarnog demokratskog fronta i njihovog vođe Melesa Zenavija. Mengistu, njegova porodica i neki članovi Derga su po ulasku trupa ENRDF-a u Adis Abebu napustili Etiopiju u maju 1991. godine, a predsednik Robert Mugabe dopustio im je azil u Zimbabveu.
Funkcioneri NDR Etiopije uredi
- Predsednici
- Mengistu Hajle Marijam (10. septembar 1987. — 21. maj 1991.)
- Tesfaje Gebre Kidan (v.d.; 21. maj 1991. — 28. maj 1991.)
- Premijeri
- Fikre Selasije Vogderes (10. septembar 1987. — 8. novembar 1989.)
- Hajlu Jimenu (v.d.; 8. novembar 1989. — 26. april 1991.)
- Tesfaje Dinka (v.d.; 26. april 1991. — 6. jun 1991.)
Spoljašnje veze uredi
- A Country Study: Ethiopia (US Library of Congress)