OŠ „Sveti Sava” Batočina
Osnovna škola „Sveti Sava“ je jedina škola za osnovnoškolsko obrazovanje i vaspitanje na teritoriji opštine Batočina. Pored matične škole u Batočini u svom sastavu ima i devet izdvojenih odeljenja. Od izdvojenih odeljenja izdvajaju se dva osmorazredna u Brzanu i Badnjevcu i sedam četvororazrednih odeljenja u: Dobrovodici, Kijevu, Crnom Kalu, Žirovnici, Milatovcu, Prnjavoru i Solilu.[1]
| Osnovna škola „Sveti Sava“ Batočina | |
|---|---|
 OŠ „Sveti Sava“ | |
| Tip | osnovna škola |
| Osnovana | 1855. godine |
| Lokacija | Kralja Milana Obrenovića 6 Batočina |
| Država |  Srbija |
| Direktor | Snežana Đorđević |
| Br. učenika | 703 (2021/22) |
| Veb-sajt | Zvanični veb-sajt |
Spajanjem triju škola, se sedištem u Batočini, Brzanu i Badnjevcu, 1. januara 1992. godine, nestala je osnovna škola „Sveti Sava“, sa pomenutim izdvojenim odeljenjima i matičnom školom.
Istorija uredi
Osnivanje škole uredi
U Batočini se škola prvi put pominje 1836. godine, a njen prvi učitenj bio je Dragutin Miladinović koji je okupio osam učenika. Škola je radila do Petrovdana kada je učitelj otišao. Za učitelja 1839. dolazi Srećko Milivojević iz Desimirovaca. On je zbog lošeg plaćanja napustio školu i otišao za sveštenika. Škola u Batočini nije radila sve do 1843. godine kada je ministar prosvete poslao svršenog bogoslova Dimitrija Popovića, ali je i on zbog nerešenog pitanja plaćanja otišao iz Batočine.[2]
Krajem 1844. Batočinci su se organizovali, odredili platu učitelju od 600 groša, školu su smestili u opštinsku zgradu, a za učitelja doveli Aleksandra Dobrića iz Karlovca. Škola je 1846. imala deset đaka, a 1850. godine 11 đaka.[3]
Školska zgrada je svoje mesto dobila 1861. godine kada je knez Mihailo Obrenović ustupio konak nasleđen od oca Miloša Obrenovića. Međutim, problem je nastao kada je u istu zgradu useljena i sudnica što je izazvalo sukob škole i opštine 1871. i 1872. godine, jer su deca morala da gledaju uhapšene i slušaju optužbe. Sa povećanjem dece povećao se i broj učitelja, pa je tako škola 1890. godine dobila četvrtog učitelja. To je stvaralo probleme sa stambenim prostorom, jer je Batočina 1881. godine imala 45 đaka, a već 1898. godine 130 đaka. Zbog toga je 1899. godine konak prepravljan, porušen je jedan zid kako bi se napravila dodatna učionica.
Naročito se povećao broj ženske dece, pa je Ministartsvo prosvete naredilo da se 1894. godine otvori Ženska škola, koja je samostalno radila do 1902. godine, kada se spojila sa postojećom školom. U tom periodu radile su četiri učiteljice: Darinka Veličković (1894-1895), Marija Miloradović (1895-1897), Zorka Rakić (1897-1898) i Marija Todorović (1898-1902).
Česti su bili prekidi nastave u batočinskoj školi. Nastava se prekidala zbog berbe, zbog raznih bolesti (zbog srdobolje, šarlaha i dr.), ali i poplava. Nastavu je prilično ometala stalna pojava izostajanja dece zbog poljskih radova. To je izazivalo česte sukobe sa školskim odborima, koji nisu hteli da izriču kazne roditeljima.
Česti su bili prekidi nastave. Nastava se prekidala zbog berbe, zbog raznih bolesti (zbog srdobolje, šarlaha i dr.) i poplava. Nastavu je dosta ometala stalna pojava izsostajanja dece zbog poljskih radova, pa je to izazivalo česte sukobe sa školskim odborima, koi nisu hteli da izriču kazne roditeljima.
Između dva svetska rata uredi
Posle Prvog svetskog rata došlo je došlo je do podele škole na seosku i varošku, a konačno 1927. godine. Seoska je ostala u konaku, a varoška je dobila novu zgradu. Godine 1929. porušen je konak i na njegovom mestu je sazidana nova škola, ali podeljena na dva dela - na seosku i na varošku školu. Škola je podignuta uz posebno zauzimanje učitenja Gvozdena Stanića i uz pomoć dobrotvora Andrije Tanasijevića. On je za školu dao 40.000 dinara, od 290.000 koliko je trebalo da se napravi škola. Škole su se sjedinile posle Drugog svetskog rata.[4]
Posle Drugog svetskog rata uredi
Škola se nakon Drugog svetskog rata zvala 14. oktobar, a sadašnje ime dobila je 1. oktobra 1992. godine.[5] Pošto je vremenom priraštaj učenika bio sve veći a školski prostor nedovoljan, javila se želja prosvetnih radnika i meštana Batočine za izgradnju nove i savremene škole. Tako je 28. aprila 1970. godine Savet osnovne škole „14. oktobar“, doneo odluku da se u Batočini podigne nova školska zgrada. U leto 1971. godine porušen je veći deo stare i 18. avgusta iste godine otpočeli su radovi na izgradnji nove škole. Nova školska zgrada je završena 1973. godine.[6]
Izdvojena odeljenja uredi
Dobrovodica uredi
Sve do 1870. godine dobrovodička deca su išla u grnčarsku školu. Kada je ona ukinuta deca su prešla uglavnom u batočinsku školu, iako je Dobrovodica bila zvanično pripala botunjskoj školi. Dobrovodičani su u nekoliko mahova pokušavali da dobiju svoji školu. Još 1872. godine sa Kijevcima su dobili dozvolu za otvaranje škole, ali na kraju od svega nije bilo ništa. Već 1874. bio je nov pokušaj. Ponovo od svega nije bilo ništa, jer je inženjer Okružnog načelstva u Kragujevcu ustanovio da zgrada koja je predložena nije za školu. Novi bezuspešni pokušaji su bili 1902. i 1904. godine.[7]
Konačno 1914. kada je sve bilo spremno za otvaranje škole i konačno ostvarenje davnašnje želje, rat se isprečio tome. Tek posle Prvog svetskog rata želja im se ispunila i selo je dobilo školu 1921. godine. Zgrada škole je izgorela 1941. u Drugom svetskom ratu. Od 1947. do 1949. godine u selu se organizuje dobrovoljni rad na zidanju nove školske zgrade. Nova škola je sazidana u podnožju brda Straževica, a za učitelja je postavljen Đura Božović. Od 1958/59. godine pod uticajem reforme, Dobrovodica se pripojila po obrazovanju školi u Batočini i postala je njeno fizički izdvojeno odeljenje. Pošto se škola nalazila u podnožju brda koje je u stvari kamenolom, zbog čestih miniranja i eksploatacije kamena školska zgrada je pucala i bivala oštećena svakim danom sve više i više. Opština Batočina je odlučila 1983. godine da sruši staru zgradu i podigne novi objekat. To se dogodilo u periodu od 1983 - 1985. godine, zgrada je napravljena, školsko dvorište je asfaltirano i obogaćeno terenom za sportove.[8]
Danas u Dobrovodici postoji izdvojeno odeljenje osnovne škole „Sveti Sava“ Batočina. Nakon četvororazrednog školovanja učenici nastavljaju školovanje u Batočini. Škola je četvororazredna i u njoj predaju dva učitelja. U školskoj 2003/04 škola je imala deset učenika, a 2011/12 školu je pohađalo petnaest učenika.
Kijevo uredi
Kao i druga sela i Kijevo je slalo svoje đake u manastiru Grnčaricu. Kijevci su 1891. zatražili posebnu školu i plan zgrade poslali na odobrenje. Protiv ovoga su ustali Dobrovodičani koju su slali decu u školu u Batočinu. Kijevci nisu mogli da podignu zgradu za novu školu, već su kupili kafanu Miladina Milojevića. Nakon popravki komisija je 19. avgusta 1892. dozvolila korišćenje ove zgrade za školu. Škola je počela da radi 1. septembra 1892. godine.[3][2][9]
Nova školska zgrada je podignuta tek 1932. godine. Škola ima dve učionice, sobu za predškolce i stan za učitelja. U školskom dvorištu nalazi se još jedna zgrada u kojoj je kuhinja sa trpezarijom i pomoćne prostorije za odlaganje ogreva. U dvorištu se nalazi oko 320 sadnica sa 30 različitih vrsta drveća. Popločane staze vode do klupa, koje su okružene različitim vrstama baštenskog cveća. Malo dalje je kutak sa klackalicom, toboganom i vrteškom. Iza škole je asfaltno igralište za male sportove.[9]
Danas u Kijevu postoji izdvojeno odeljenje osnovne škole „Sveti Sava“ Batočina. Nakon četvororazrednog školovanja učenici nastavljaju školovanje u Batočini. U školskoj 2019/20. godini, u ovoj školi rade dva učitelja, a nastavu pohađa devetnaest učenika, u četiri razreda.[9]
Crni Kao uredi
Crni Kao je svoje đake slao u batočinsku školu do 1895. godine kada je selo dobilo svoju školu. Dok nije bila gotova škola uzeta je pod kiriju privatna kuća Miloša Markovića koja je imala tri sobe. Zatim je otkupljena kuća Vitomira Milojevića sa tri odeljenja. Ministarstvo prosvete je odobrilo otvaranje škole 1895. godine. Prve godine škola je imala pedeset i dva đaka. Škola kroz svoju istoriju nije radila samo za vreme Prvog svetskog rata.[10][11]
Nova školska zgrada u kojoj škola i danas radi sagrađena je 1985. godine. Škola ima dve učionice, školsku kuhinju sa trpezarijom, nastavničku kancelariju i toalet.
Danas u Crnom Kalu postoji izdvojeno odeljenje osnovne škole „Sveti Sava“ Batočina. Nakon četvororazrednog školovanja učenici nastavljaju školovanje u Batočini. Škola je četvororazredna i u njoj predaju dva učitelja. Od školske 2012/13 radiće samo jedan učitelj. U školskoj 2003/04 škola je imala devetnaest učenika, a 2011/12 školu je pohađalo dvadeset učenika.
Brzan uredi
Na teritoriji današnje opštine Batočina prva škola je bila u selu Brzanu koja je bila jedna od dvanaest škola u Šumadiji koja je radila za vreme Prvog srpskog ustanka. Nakon ustanka škola je prestala da postoji.[12]
Brzan je 1848. godine dobio osnovnu školu. Pošto se vremenom promenila shvatanja o udobnosti škole javila se potreba da se sagradi nova škola. Na novu zgradu škole se sve češće pomišljalo, ali je tek Stojan Novaković, kao ministar prosvete, 1883. godine preduzeo korake da se ovo pitanje reši. Brzanci su odlučili da zidaju novu školu, a stara je trebalo da služi dok nova ne bude gotova. Pozvani su bili i Kijevci, ali oni su odbili, jer su nameravali da podignu svoju školu. Predračun za školu je iznosio 44.359,80 dinara.[13]
Kada je bilo sve spremno za početak zidanja nove zgrade, sve je palo u zaborav. Visoka cena nove školske zgrade uplašila je seljake, jer je trebalo sakupiti toliki novac. Ministarstvo prosvete je preduzelo oštre mere da bi selo nateralo da pristupi izgradnji nove škole, pa je avgusta 1889. godine zatvorilo školu zbog stare zgrade. Tek kada su izvršene popravke obeju zgrada i obezbeđeni stanovi za učitelje, novembra 1890. godine odobrena je obnova nastave. Ministarstvo je još dva puta zatvaralo školu i ponovo je otvaralo.[14]
Šestog oktobra 1901. konačno je osvećen je temelj nove školske zgrade, a već 1. septembra 1902. godine nova školska zgrada je bila gotova. Na otvaranju škole bio je šabački episkop Dimitrije Pavlović, koji će kasnije postati srpski patrijarh. On je 1870. godine bio učitelj u Brzanu. Za novu školu je utrošeno 33.000 dinara što je manje utrošenog novca nego što je bilo planirano 1884. godine.[15]
U toku Prvog svetskog rata zgrada je bila oštećena. Godine 1914. školska zgrada je služila za smeštaj izbeglica iz Mačve, a 1915. godine kao ambulanta naše vojske sve do dolaska neprijatelja koji je pretvorio u konjušnicu. Posle rata, zahvaljujući donaciji samih seljana koja je iznosila 12.000 kruna, škola se obnovila i sa radom počinju 3 odeljenja u koja, pored dece iz Brzana, dolaze i deca iz Kijeva i Dobrovodice.[16]
Ime škole, koje je nekada glasilo „Brzanska škola“, posle Drugog svetskog rata je promenjeno u „Milovan Marković“, po velikom ratnom heroju iz ovog sela. Meštani su se hvalili ovim herojem preko naziva škole sve do 1991. godine, kada škola u Brzanu postaje deo škole u Batočini, pa dobija ime „Sveti Sava“. Školska zgrada koja se danas koristi izgrađena je 1963. godine, a zahvaljujući skorašnjoj obnovi opremljena je po svim savremenim standardima. Nastava se odvija u dve smene, a ukupan broj učenika koji trenutno pohađa ovu školu od 1. do 8. razreda iznosi 106. Ukoliko se osvrnemo na činjenicu da je u Brzanu 1934. godine bilo upisano ukupno 353 učenika, i to samo do 4. razreda, postaje jasno da je nekadašnji problem sa manjkom prostora pretvoren u savremeni problem manjka učenika.[16]
Badnjevac uredi
Osnovna škola u Badnjevcu osnovana je 1844. godine. Inicijator za njeno osnivanje bio je sveštenik Radovan Božić, a za učitelja je došao Jevrem Miljković iz Gložana. Prema podacima za prvo polugođe 1847. godine škola je imala 20 učenika. Učitelj je 1848. godine napustio Badnjevac. Te godine otvorila se škola u manastiru Grnčarica te su badnjevačka deca tamo nastavila školovanje. Neka su deca kasnije išla u školu u Sipiću. Ovakvo stanje je potrajalo sve do 1868. godine kada je badnjevačka opština zamolila Načelstvo sreza lepeničkog da se zauzme kod nadležnih za dozvolu otvaranja škole u Badnjevcu. Dana 20. avgusta Načelstvo je donelo odluku da je za školu pripremljeno sve što treba i da Ministarstvo može da postavi učitelja. Prvi učitelj bio je Milosav Dubonac. Badnjevac je 1892. godine podigao novu školsku zgradu.[17]
Godine 1971. godine škola u Badnjevca je bila pripojena školi u Batočini i dobila je ime „14. oktobar“. Od tada je škola radila kao sastavni deo škole u Batočini. Već školske 1980/81. godine školi se vraća njeno staro ime „Nada Naumović“ i više nije u sastavu škole iz Batočine. Zbog povećanog broja đaka, a samim tim i nedovoljnog školskog prostora, 1987. godine počela je dogradnja sprata na novoj školi. Škola je ponovo 1992. godine pripojena Batočini i promenila je ime u „Sveti Sava“ Učenici koji pohađaju V, VI, VII i VIII razred iz svojih mesta (Žirovnica, Milatovac, Prnjavor) idu u Badnjevac u školu. Imaju obezbeđen autobuski prevoz.[2]
Žirovnica uredi
Žirovnica je do 1870. godine svoju decu slala u grnčaričku osnovnu školu, kada je ona prestala da radi, morali su da šalju decu u Botunje. Zbog daljine Žirovničani su odlučili da otvore svoju školu i 6. marta 1871. su se obratili Ministarstvu prosvete. Okružni načelnik u Kragujevcu izvestio je Ministarstvo prosvete da u Žirovnici nema mnogo đaka i da deca mogu ići u botunjsku školu otvorenu prošle godine. Na isti način je propao i drugi pokušaj Žirovničana da dobiju školu.[7]
Ipak Žirovničani su 8. juna 1893. obavestili ministarstvo prosvete da je za školu u selu napravljena lepa zgrada od tvrdog materijala i zamolili su da se pošalje učitelj. Nakon što je urađena mala popravka koju je tražila komisija škola je bila spremna za školsku 1893/94. godinu. Broj đaka se stalno povećavao, pa je otvorena i druga učionica. Godine 1902. bilo je 85 đaka, a od toga 13 su bili iz Dobrovodice i Prnjavora. Zbog siromaštva sela odlučeno je da se opet radi u jednoj učionici, pa je petnaest đaka koji su bili višak poslato u botunjsku školu.[7]
Mnogo učitelja je prošlo kroz ovu školu. Smenjivale su se generacije i generacije a zgrada škole je ostarela i oronula. Došlo se na ideju da se zgrada škole renovira, tako da je 1991. godine krenulo sa renoviranjem. Renoviranje je trajalo dve godine, a nastava se izvodila u prostorijama sportskog kluba. Školske 1993/94. godine počelo se sa radom u novoj školi. Škola je menjala i svoj naziv. Najpre je bila Osnovna škola „Nada Naumović“ i pripadala matičnoj školi u Badnjevcu, pa zatim „14. oktobar“ sa matičnom školom u Batočini. Danas škola nosi ime Osnovna škola „Sveti Sava“ i radi kao izdvojeno odeljenje Osnovne škole „Sveti Sava“ u Batočini.[18]
Milatovac uredi
Selo Milatovac je sa Resnikom činio istu opštinu pa su deca iz ovog sela počtkom dvadesetog veka išla u školu u Resniku i Cvetojevcu. U Milatovcu je oformljena škola posle Drugog svetskog rata.[19]
Nakon oslobođenja u Drugom svetskom ratu, reorganizacijom, Milatovac je pripao opštini Batočina. Tadašnje rukovodstvo batočinske opštine odlučilo je da se u samom Milatovcu otvori četvororazredna škola. Počeci milatovačka škole vezani su za Dom kulture i davnu 1957. godinu. Učitelj je bio Radojica Matić iz Kragujevca. Škola je bila u sastavu matične škole ,,Nada Naumović” u Badnjevcu.[19]
Današnja školska zgrada sagrađena je 1986. godine. Škola ima dve učionice, kuhinju i kancelariju. Podignuta je uz pomoć opštine Batočina, Mesne kancelarije Milatovac, ali i nesebčnu pomoć samih meštana.[19]
Danas u Milatovcu postoji izdvojeno odeljenje osnovne škole „Sveti Sava“ Batočina. Nakon četvororazrednog školovanja učenici nastavljaju školovanje u Badnjevcu. U školskoj 2019/20. godini, u ovoj školi rade dva učitelja, a nastavu pohađa dvanaest učenika, u četiri razreda.[19]
Prnjavor uredi
Škola u Prnjavoru je bila smeštena u konaku manastira Grnčarica i radila je od 1848. do 1870. godine. Prema podacima za prvo polugodište 1847. godine škola je imala samo 5-6 učenika, a učitelj je bio Atanasije. U školskoj 1855/56. godine je bilo 43 učenika, raspoređenih u tri razreda. Sem dece iz Prnjavora, školu su pohađala i deca iz Žirovnice i Dobrovodice.[20]
Bilo je nekoliko pokušaja da se u Prnjavoru podigne školska zgrada, mimo manastira, ali su svi pokušaji završeni bez uspeha. Zbog toga, Ministarstvo prosvete odlučuje da ukine postojeću školu u Prnjavoru. Deca iz Prnjavora bivaju prinuđena da pohađaju školu u Botunju, gde je izgrađena nova školska zgrada.[20]
U periodu, dok je škola radila u Konaku manastira, radili su sledeći učitelji: Jovan Jovanović (1581-1852), Jovan Savić (1852-1856), Janko Popović (1856 – 1858), Dimitrije Pavlović (1858 -1863), Đorđe Ostojić (1863 – 1867), Živadin Stevanović (1867 – 1869) i Ilija Avramović (1869 – 1870).[20]
Svoju školu Prnjavor je ponovo dobio tek uoči Drugog svetskog rata.[21][2] Škola se 1958. godine pripojila osmorazrednoj školi u Badnjevcu. Od 1992. godine, zajedno sa badnjevačkom školom, pripojena je školi u Batočini.[20]
Danas, škola u Prnjavoru izdvojeno je odeljenje matične Osnovne škole ,,Sveti Sava” u Batočini. Osim dece iz Prnjavora, nju pohađaju i deca iz Nikšića i milatovačkog naselja Osojak. U školskoj 2019/20. godini, u ovoj školi rade dva učitelja, a nastavu pohađa jedanaest učenika, u četiri razreda.[20]
Gradac uredi
Iako je pre više vekova Gradac bio prvo mesto u lepeničkoj župi, posle oslobođenja od Turaka ostao je malo mesto. Deca iz Graca išla su u školu koja je bila smeštena u konaku manastira Grnčarica u selu Prnjavoru. Posle ukidanja grnčarske škole 1870. deca su se školovala u Batočini.[10][22]
Kasnije u izmenjenim političkim i ekonomskim uslovima imeđu dva svetska rata, selo je ekonomski ojačalo, i kada su pristigle brojne generacije za školovanje, meštani su uputili zahtev Ministarstvu prosvete da se odobri osnivanje škole u njihovom mestu, a kao argument su isticali broj dece i teškoće putvanja. Odluka Ministarstva je bila pozitivna i Gradac je 1932. godine dobio svoju školu. Škola je prvo bila smeštena u kući Spasoja Dimitrijevića kao privremeno rešenje, a 1933. je škola prešla u novopodignuti Zadružni dom, sa namenskim prostorijama za školu i stanom za učitelja. Za prvog učitelja u Gracu postavljena je Milica Jovanović iz Kragujevca. Kako je bio veliki broj učenika nastava je organizovana u dva nastavna odeljenja. Tako je bilo sve do školske 1945/46. godine od kada počinje opadanje broja učenika i organizuje se nastava u jednom odeljenju.[10][22]
Zbog malog broja učenika od školske 2008/09 škola je prestala da radi, a deca u Gracu od tada idu u batočinsku školu.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Osnovna škola „Sveti Sava“, Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ a b v g Dr. Dragoljub Milanović, Opština Batočina, Beograd 2006 str. 223.
- ^ a b Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 107.
- ^ Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 110-112.
- ^ Osnovna škola „Sveti Sava“ na www.sobatocina
- ^ Osnovna škola „Sveti Sava“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. mart 2016) na www.ossvetisavaba
- ^ a b v Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 122.
- ^ Osnovna škola „Sveti Sava“ Dobrovodica Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. mart 2016) na www.ossvetisavaba
- ^ a b v „OŠ “Sveti Sava” – Izdvojeno odeljenje u Kijevu”. batocina.info. Pristupljeno 3. 4. 2020.
- ^ a b v Dr. Dragoljub Milanović, Opština Batočina, Beograd 2006 str. 224.
- ^ Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 131.
- ^ Dr. Dragoljub Milanović, Opština Batočina, Beograd 2006 str. 222.
- ^ Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 115-117.
- ^ Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 118.
- ^ Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 118-119.
- ^ a b Osnovna škola „Sveti Sava“ Brzan Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. mart 2016) na www.ossvetisavaba
- ^ Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 104-105.
- ^ Osnovna škola „Sveti Sava“ Žirovnica Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016) na www.ossvetisavaba
- ^ a b v g „OŠ “Sveti Sava” – Izdvojeno odeljenje u Milatovcu”. batocina.info. Pristupljeno 3. 4. 2020.
- ^ a b v g d „OŠ “Sveti Sava” – Izdvojeno odeljenje u Prnjavoru”. batocina.info. Pristupljeno 3. 4. 2020.
- ^ Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 130.
- ^ a b Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 120.
