Opština Prnjavor

Prnjavor;
; Grb	; Zastava
Osnovni podaci
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Republika Srpska
Sjedište	Prnjavor
Stanovništvo
Stanovništvo	; 33.531; 34.357; 36.353 (2017; 2013; 1996)
Geografske karakteristike
Površina	631 km2
	;
Ostali podaci
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Načelnik opštine	Darko Tomaš (SNSD)
Pozivni broj	51
Veb-sajt	www.opstinaprnjavor.net

Opština Prnjavor je opština u Republici Srpskoj, BiH. Sjedište opštine je naseljeno mjesto Prnjavor. Po popisu stanovništva 2013. u Bosni i Hercegovini, a prema konačnim podacima za Republiku Srpsku koje je izdao Republički zavod za statistiku, u opštini Prnjavor je živjelo 34.357 lica.^[4]

Geografija uredi

Pogled na Prnjavor i okolinu sa Orlovskog Visa na Ljubiću

Opština Prnjavor nalazi se u slivu rijeke Ukrine. Grad se nalazi na nadmorskoj visini od 185 metara. Površina opštine je oko 631 km², a sam grad Prnjavor se prostire na površini od oko 5,5 km². U blizini grada Prnjavora se nalazi banja Kulaši, poznata po svom ljekovitom, prirodnom vrelu mineralne vode. Na području opštine se nalaze planina Vučijak i jezero Drenova.

Naseljena mjesta uredi

Mapa naseljenih mesta opštine Prnjavor

Područje opštine Prnjavor čine naseljena mjesta: Babanovci, Brezik, Velika Ilova, Vršani, Gajevi, Galjipovci, Gornja Ilova, Gornja Mravica, Gornji Vijačani (dio), Gornji Galjipovci, Gornji Palačkovci, Gornji Smrtići, Gornji Štrpci, Grabik Ilova, Gusak, Doline, Donja Ilova, Donja Mravica, Donji Vijačani, Donji Galjipovci, Donji Palačkovci, Donji Smrtići, Donji Štrpci, Drenova, Jadovica, Jasik, Kokori, Konjuhovci, Karać, Kremna, Kulaši, Lišnja, Lužani, Maćino Brdo, Mravica, Mračaj, Mujinci, Naseobina Babanovci, Naseobina Lišnja, Naseobina Hrvaćani, Novo Selo, Okolica, Orašje, Otpočivaljka, Paramije, Pečeneg Ilova, Popovići, Potočani, Prnjavor, Prosjek, Puraći, Ralutinac, Ratkovac, Skakavci, Srpovci, Hrvaćani, Crkvena, Čivčije, Čorle, Šarinci, Šereg Ilova, Šibovska i Štivor.^[5]

Prijeratna opština Prnjavor u cjelini je u sastavu Republike Srpske od njenog nastanka.

Istorija uredi

Nekoliko arheoloških lokaliteta koji se nalaze na teritoriji opštine Prnjavor svedoče da je ova oblast bila naseljena još u praistoriji. U blizini sela Kulaši, na brežuljku Luščić nalaze se ostaci naselja iz vremena krapinskog čoveka, a u selima Gornji i Donji Štrpci i Popovići su pronađeni artefekti koji pokazuju prisustvo Homo sapiensa.^[6]

Prvi put se Prnjavor pominje 1834. godine, kada se u šematizmu Eparhije banjalučke ovim imenom označava postojeća crkvena parohija. Austrougarska je 1878. godine okupirala Bosnu i Hercegovinu. Zahvaljujući politici Austrougarske krajem XIX veka u grad se doseljava veliki broj pripadnika različitih nacija: Italijana, Ukrajinaca, Čeha, Slovaka, Nemaca, Mađara, Jevreja, Roma i drugih naroda što je do većeg privrednog razvoja grada. Krajem XIX i početkom XX veka u Prnjavoru je živelo 19 različitih nacija, pa je ovaj kraj po tome dobio naziv „Mala Evropa”.^[6]

Nakon Prvog svetskog rata Prnjavor ulazi u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, a kasnije Kraljevine Jugoslavije. Kada su formirane banovine 1929. godine Prnjavor je postao deo Vrbaske banovine. Ovaj period karakteriše privredni i urbani razvoj, a Prnjavor postaje središte sreza i administrativno, kulturno i obrazovno središte ovog kraja. Nakon Drugog svetskog rata ulazi u sastav socijalističke federativne republike Jugoslavije, a Prnjavor dobija funkciju opštinskog administrativnog centra.^[6]

Kultura uredi

Na području opštine u mjestu Gornji Vijačani se nalazi Manastir Stuplje.

Kulturna društva uredi

SPKD "Prosvjeta"
GKUD "Pronija"
Gradski hor Doma kulture

Sport uredi

Fudbal: Ljubić
Košarka: Mladost '76 i OKK Prnjavor
Rukomet: RK Sloga
Odbojka: OK Ukrina
Tenis: TK Bonito

Političko uređenje uredi

Sastav Skupštine Opštine Prnjavor prema rezultatima izbora 2020.

11

9

3

2

1

11 9 3 2 1 1 1 1

Od ukupno 29 mandata na pojedine partije otpada:

SNSD: 11

SDS: 9

DNS: 3

NDP: 2

SRS: 1

DEMOS: 1

SP: 1

Manjine-Grupa građana: 1

Opštinska administracija uredi

Načelnik opštine predstavlja i zastupa opštinu i vrši izvršnu funkciju u Prnjavoru. Izbor načelnika se vrši u skladu sa izbornim Zakonom Republike Srpske i izbornim Zakonom BiH. Opštinsku administraciju, pored načelnika, čini i skupština opštine. Institucionalni centar opštine Prnjavor je naselje Prnjavor, gdje su smješteni svi opštinski organi.

Načelnik opštine Prnjavor je Darko Tomaš ispred SNSD, koji je na tu funkciju stupio nakon lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini 2020. godine. Predsjednik Skupštine opštine je Mirko Bukvić koji je mandat dobio isped NDP-a, a predvodi skupštinsku većinu u kojoj su još 9 odbornika SDS-a, 3 iz DNS-a, 1 iz SRS, 1 iz DEMOS-a i odbornik nacionalnih manjina. Sastav skupštine opštine Prnjavor je prikazan u tabeli.^[7]

Stanovništvo uredi

Po službenom popisu stanovništva iz 1991. godine, opština Prnjavor je imala 47.055 stanovnika, raspoređenih u 63 naseljena mesta.

Po popisu stanovništva 2013. u Bosni i Hercegovini, a prema konačnim podacima za Republiku Srpsku koje je izdao Republički zavod za statistiku, u opštini Prnjavor je živjelo 34.357 lica.^[4]

Nacionalnost^[8]	2013.^[4]	1991.	1981.	1971.
Srbi	29.478 (85,80%)	33.508 (71,21%)	34.699 (70,87%)	35.177 (75,27%)
Muslimani ^[a]	2.749 (8,00%)	7.143 (15,18%)	6.618 (13,51%)	6.143 (13,14%)
Hrvati	423 (1,23%)	1.721 (3,65%)	2.060 (4,20%)	2.148 (4,59%)
Jugosloveni	—	1.757 (3,73%)	2.291 (4,67%)	96 (0,20%)
ostali i nepoznato	1.707 (4,97%)	2.926 (6,21%)	3.288 (6,71%)	3.170 (6,78%)
Ukupno	34.357	47.055	48.956	46.734

Prikaz kretanja broja stanovnika po naseljenim mjestima između dva popisa. Rezultati po naseljima za 2013. godinu su konačni podaci za Republiku Srpsku koje je izdao Republički zavod za statistiku.^[9]

	Naselje.	1991. g.	2013. g.
1	Babanovci	398	188
2	Brezik	304	125
3	Velika Ilova	1041	699
4	Vršani	722	372
5	Gajevi	191	148
6	Galjipovci	400	186
7	Gornja Ilova	1391	754
8	Gornja Mravica	782	578
9	Gornji Vijačani	1074	621
10	Gornji Galjipovci	339	250
11	Gornji Palačkovci	1235	821
12	Gornji Smrtići	1443	1084
13	Gornji Štrpci	1356	1157
14	Grabik Ilova	839	530
15	Gusak	237	179
16	Doline	193	167
17	Donja Ilova	817	511
18	Donji Vijačani	1700	1195
19	Donji Galjipovci	426	433
20	Donji Palačkovci	568	359
21	Donji Smrtići	672	452
22	Donji Štrpci	1516	1061
23	Drenova	864	446
24	Jadovica	93	63
25	Jasik	227	282
26	Karać	96	111
27	Kokori	606	358
28	Konjuhovci	1451	1029
29	Kremna	1155	847
30	Kulaši	1234	477
31	Lišnja	1847	891
32	Lužani	179	209
33	Maćino Brdo	170	231
34	Mravica	548	288
35	Mračaj	219	135
36	Mujinci	260	181
37	Naseobina Babanovci	506	673
38	Naseobina Lišnja	477	277
39	Naseobina Hrvaćani	140	73
40	Novo Selo	168	88
41	Okolica	529	824
42	Orašje	363	169
43	Otpočivaljka	229	124
44	Paramije	289	175
45	Pečeneg Ilova	1287	841
46	Popovići	951	548
47	Potočani	597	842
48	Prnjavor	8104	7651
49	Prosjek	476	302
50	Puraći	426	269
51	Ralutinac	94	48
52	Ratkovac	349	598
53	Skakavci	365	227
54	Srpovci	305	161
55	Hrvaćani	670	405
56	Crkvena	721	468
57	Čivčije	374	228
58	Čorle	632	395
59	Šarinci	862	510
60	Šereg Ilova	449	306
61	Šibovska	249	232
62	Štivor	402	119

Poznate ličnosti uredi

Vidi još uredi

Prnjavor

Napomene uredi

^ Muslimani su se na popisu 2013. izjasnili kao Bošnjaci.

Reference uredi

^ „Procjena broja stanovnika 2017.”
^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA”
^ „Procjena broja stanovnika 1996.”
^ ^a ^b ^v Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA
^ Opština Prnjavor: Statut^{[mrtva veza]} (jezik: srpski)
^ ^a ^b ^v „Istorijat na sajtu opštine”. Arhivirano iz originala 16. 09. 2016. g. Pristupljeno 20. 07. 2016.
^ „Prnjavor”. izbori.ba. Pristupljeno 27. 6. 2021.
^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
^ Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI PO NASELjENIM MJESTIMA

Spoljašnje veze uredi

Zvanična strana opštine Prnjavor (jezik: srpski)
Radio Prnjavor (jezik: srpski)
Turistička organizacija opštine Prnjavor (jezik: srpski)
Prnjavorski informativni portal - www.prnjavor.info (jezik: srpski)
Knjiga: „Nacionalni sastav stanovništva — Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.", statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.

[9] Muslimani su se na popisu 2013. izjasnili kao Bošnjaci.

[a-1] „Procjena broja stanovnika 2017.”

[b-2] „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA”

[c-3] „Procjena broja stanovnika 1996.”

[а-4] v Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA

[Статут_Општине_Прњавор-5] Opština Prnjavor: Statut^{[mrtva veza]} (jezik: srpski)

[opštinaprnjavor-6] v „Istorijat na sajtu opštine”. Arhivirano iz originala 16. 09. 2016. g. Pristupljeno 20. 07. 2016.

[7] „Prnjavor”. izbori.ba. Pristupljeno 27. 6. 2021.

[Савезни_завод_за_статистику_СФРЈ-8] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.

[б-10] Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI PO NASELjENIM MJESTIMA

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]