Orden rada
Orden rada (mkd. Орден на трудот; sloven. Red dela) je bio odlikovanje Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u tri stepena, koje se dodeljivalo od 1945. do 1992. godine.
| ORDEN RADA | |
|---|---|
 Orden rada, prvog reda | |
Dodeljuje  SFR Jugoslavija | |
| Status | ne dodeljuje se više |
| Ustanovljen | 1. maj 1945. |
| Prvo odlikovanje | jul 1945. |
| Važnosni red odlikovanja | |
| Sledeće (više) | Orden narodne armije |
| Sledeće (niže) | Orden za vojne zasluge |
Orden je ustanovilo Predsedništvo Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) 1. maja 1945. godine u tri stepena. Odlukom Prezidijuma i Veća naroda Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije od 28. novembra 1947. godine, pored Ordena ustanovljena je i Medalja rada. Orden se dodeljivalo — pojedincima, organizacijama udruženog rada, drugim organizacijama i jedinicama oružanih snaga SFRJ koje postignu naročite uspehe u privredi i za rad od posebnog značaja za napredak zemlje u ostalim društvenim delatnostima. Orden se nosio na desnoj strani grudi.[1][2]
Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o odlikovanjima FNR Jugoslavije od 1. marta 1961. godine izvršena je izmena naziva Ordena, pa je od tada imao sledeće redove:[3]
- Orden rada sa crvenom zastavom (ranije Orden rada I reda) — 15 u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
- Orden rada sa zlatnim vencem (ranije Orden rada II reda) — 25 u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
- Orden rada sa srebrnim vencem (ranije Orden rada III reda) — 33 u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
Dodeljivanje Ordena rada počelo je u julu 1945. godine. Od ustanovljenja do kraja 31. decembra 1985. godine, dodeljeno je 7.096 Ordena rada sa crvenom zastavom (I reda), 36.000 Ordena rada sa zlatnim vencem (II reda), 182.910 Ordena rada sa srebrnim vencem (III reda) i 133.233 Medalje rada. Do 1971. godine, Ordenom rada sva tri reda odlikovano je 1.546 omladinskih radnih brigada.[3]
Autor Ordena rada i Medalje rada bio je jugoslovenski vajar Antun Augustinčić. Prvi stepen odlikovanja, odnosno Orden rada sa crvenom zastavom, vizuelno je drugačiji od druga dva stepena odlikovanja, koja su indentičnog oblika, a razlikuje ih samo materijal izrade.[3]
Nakon raspada SFR Jugoslavije, 1992. godine odlikovanje je prestalo da se dodeljuje, a prilikom donošenja Zakona o odlikovanjima SRJ, 4. decembra 1998. godine, po ugledu na ovaj Orden ustanovljen je novi Orden rada u jednom stepenu. Novi orden, koji se dodeljivao u Saveznoj Republici Jugoslaviji, a kasnije i Državnoj zajednici Srbije i Crne Gore. Bio je drugačijeg izgleda.
| Izgled i trake odlikovanja | |||
|---|---|---|---|
| Orden rada sa crvenom zastavom | Orden rada sa zlatnim vencem | Orden rada sa srebrnim vencem | Medalja rada |
.jpg) |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Reference uredi
- ^ Istorijski arhiv 2015, str. 27.
- ^ Vojni leksikon 1981, str. 369.
- ^ a b v Istorijski arhiv 2015, str. 28.
Literatura uredi
- Vojna enciklopedija tom VI. Beograd: Redakcija Vojne enciklopedije. 1973. ISBN.
- Opća enciklopedija Jugoslavenskog leksikografskog zavoda tom VI. Beograd: Jugoslavenskog leksikografskog zavoda. 1980. ISBN.
- Vojni leksikon. Beograd: Vojno izdavački zavod. 1981. ISBN.
- Sjaj ordena — Odlikovanja Savezne Republike Jugoslavije. Beograd: Vojni informator. 2001. ISBN.
- Katalog izložbe: Odlikovanja iz legata Istorijskog arhiva Beograda (PDF). Beograd: Istorijski arhiv Beograda. 2015. ISBN.
- Malinar, Veljko (1982). „Orden i medalja rada”. Numizmatičke vijesti. Zagreb: Hrvatsko numizmatičko društvo (36): 36—43. COBISS.SR 103662599
