Panta Jovanović
Panta Jovanović (Beograd, 1828 — Beograd, 24. decembar 1885/5. januar 1886) bio je srpski pravnik i političar. Bio je ministar finansija (3. jul 1868—24. avgust 1873), ministar prosvete i član Državnog saveta.
| Panta Jovanović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1828. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 5. januar 1886. (57/58 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Zanimanje | političar i pravnik |
Biografija uredi
Pantin otac bio je Rista Jovanović, trgovac iz Beograda i za vreme kneza Miloša predsednik beogradske opštine.[1] Pantina majka bila je Đurđija zvana Baba Duda, a Dudin otac je bio trgovac iz Prištine, Karabiberović, koji je na vreme saznao da će izbiti Prvi srpski ustanak, pa se sa porodicom pre ustanka preselio u Beograd.[1]
Panta je imao 5 sestara, koje je njegova majka baba Duda poudavala u značajne beogradske porodice, pa je ta porodica Babadudića dala mnogo ministara: Pantu Jovanovića, Jovana Belimarkovića, Kostu Jovanovića, Alimpija Vasiljevića, Jovana Avakumovića, Pavla Denića i generala Branka Jovanovića.[1] Panta je nakon završenog Pravnog fakulteta bio poslan kao državni pitomac na studije ekonomskih nauka u Nemačkoj.[1] Nakon povratka u Srbiju radio je na raznim poslovima finansijske struke.[1]
Politički je pripadao liberalima, koji su imali istaknutu ulogu za vreme Svetoandrejske skupštine 1858. i smene dinastija. Bio je 1859. sekretar Državnog saveta.[2] Izabran je jula 1859. za sekretara odbora Svetoandrejske skupštine, čiji zadatak je bio da spremi predloge za Malogospojinsku skupštinu.[2]
U vreme druge vlade kneza Miloša 1859. bio je načelnik ministarstva finansija.[3] Izabran je septembra 1859. za sekretara Malogospojinske skupštine.[3] Zajedno sa Jovanom Belimarkovićem pripadao je moćnom klanu Baba-Dudići.[4] Panta Jovanović je bio ministar finansija od 3. jula 1868. do 24. avgusta 1873. godine u vladama Đorđa Cenića, Radivoja Milojkovića, Milivoja Petrovića Blaznavca i Jovana Ristića. Bio je vršilac dužnosti ministra prosvete i crkvenih dela od 3. jula do 5. oktobra 1868. godine. Bio je i nekoliko dana zastupnik ministra građevina od 5. do 14. aprila 1873. Poslednja vlada u kojoj je bio bila je vlada Jovana Ristića, na koga se Panta žalio da ne može više da podnosi Ristićeva ponižavanja.[4]
Panta Jovanović je zaslužan za Zakon o trošarini (1869), Zakon o seoskim dućanima (1870), Zakon o trgovačko-zanatlijskom odboru (1870), Zakon o uređenju zemljodelsko-šumarske škole (1870), Zakon o penzionom fondu (1871), Zakon o povećanju carine na izvoz drva i građe (1871), Zakon o kaldrmiji (1872), kao i Zakon o štedionicama.[5] Pored toga napisao je projekt zakona o srpskom parobrodarskom društvu.[5] Izmenio je 1871. godine uvozne carinske tarife, smanjio je carinu na izvoz rogate stoke, a ukinuo je carinu na knjige i ostale proizvode nauka i umetnosti.[5] Prvi je pokušao da sklopi trgovačke ugovore sa Austrougarskom, Rumunijom i Rusijom.[5]
Izradio je nacrt zakona o radnjama i 1872. Zakon o merama.[5] Ustanovio je 1869. trošarinu na šećer, kafu, špirit, rum, tj. uglavnom na luksuz varošana.[4] Tom trošarinom povećan je donekle porez, a da ga seljaci nisu ni osetili.[4] Za vreme Pantinog mandata budžeti nikad nisu imali manjak.[4] Postavljen je 1873. za člana Državnog saveta.[4] Napisao je brošuru Naši đumručki odnošaji (1867).[5]
Bio je član Društva srpske slovesnosti od januara 1850. godine i sekretar DSS 1853, 1854 i 1855. godine. Počasni je član Srpskog učenog društva naimenovan 29. jula 1864. godine.[6]
Preminuo je 24. decembra 1885/5. januara 1886. godine u Beogradu.[7][8]
Reference uredi
- ^ a b v g d Avakumović 2008.
- ^ a b Živanović 1923.
- ^ a b Hristić 2006.
- ^ a b v g d đ Slobodan 1933.
- ^ a b v g d đ Glasnik SUD (1889) Izvodi 57-58 digitalna.nb.rs
- ^ Panta Jovanović, pravnik i političar SANU 24. 8. 2023
- ^ Srpske novine 31. decembar 1885, str. 1[mrtva veza] digitalna.nb.rs
- ^ S. Jovanović, Vlada Milana Obrenovića, knjiga 1 Izdavačko i knjižarsko preduzeće Geca Kon, Beograd, 1933. digitalna.nb.rs
Literatura uredi
- Jovanović, Slobodan (1933). Vlada Milana Obrenovića knjiga 1. Beograd: Izdavačko i knjižarsko preduzeće Geca Kon.
- Avakumović, Jovan Đ. (2008). Memoari. Sremski Karlovci i Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića.
- Hristić, Nikola (2006). Memoari 1840-1862,. Valjevo: Prosveta.
- Živanović, Živan (1923). Politička istorija Srbije u drugoj polovini devetnaestog veka Knjiga prva 1858-1878,. Beograd: Izdavačko i knjižarsko preduzeće Geca Kon.
- Milićević, M. Đ (1896). Ilija M. Kolarac. Beograd.
