Petrislav Vojislavljević
Petrislav (lat. Petrislavus) je ličnost iz Letopisa popa Dukljanina, o kome nema pomena u drugim istorijskim izvorima. Prema slovu Letopisa, bio je jedan od četvorice sinova dukljanskog kneza i srpskog kralja Mihaila I iz dinastije Vojislavljevića i njegove druge supruge, neimenovane vizantijske princeze. Isti Letopis beleži da je Mihailo postavio Petrislava za namesnika u oblasti Raške, a potom se u nastavku izlaganja pominje ratovanje Mihailovih starijih sinova protiv Vizantije u oblastima Bugarske, nakon čega je Petrislavov brat Bodin proglašen za cara. Pošto se Bodinovo proglašenje za cara Bugarske, prema vizantijskim izvorima, dogodilo tokom 1072. godine u Prizrenu, za vreme velikog slovenskog ustanka, kazivanje Letopisa o prethodnom postavljanju Petrislava za Mihailovog namesnika u oblasti Raške okvirno se stavlja u prethodnu 1071. godinu. U istom Letopisu pominje se da je Petrislav imao potomstvo, ali tekst izvornika je na tom mestu bio oštećen pre priređivanja prvih izdanja, tako su imena njegovih potomaka ostala nepoznata.[1][2][3][4]
Pretpostavke
uredi.png)
Pomenuti podaci o Petrislavu iz Letopisa popa Dukljanina različito su tumačeni i vrednovani u istoriografiji, prvenstveno u kontekstu hronologije širenja države Vojislavljevića prema oblastima u unutrašnjosti tokom 11. veka, ali bez opšte saglasnosti o istoričnosti samog Petrislava, koga neki istraživači smatraju stvarnom istorijskom ličnošću, dok drugi izražavaju oprez, usled odsustva potvrde u drugim izvorima.[5][6][7] Prema Džonu Fajnu, Mihailo je svoju vlast prema oblastima u unutrašnjosti proširio između 1060. i 1074. godine, postavivši Petrislava za namesnika u oblasti Raške.[8] Prema Tiboru Živkoviću, Mihailovi sinovi su osvojili Rašku tokom 1067. ili 1068. godine, nakon čega je za namesnika u toj oblasti postavljen Petrislav.[6] Pojedini istoričari su takođe pretpostavljali da su župani Vukan i Marko, kojima je Bodin kasnije poverio upravu u oblasti Raške, mogli biti sinovi Petrislava, ali to srodstvo se u Letopisu ne pominje.[9]
Neki stariji istraživači su pokušali da poistovete Petrislava sa Mihailovim i Bodinovim vojvodom Petrilom, koji je bio učesnik slovenskog ustanka protiv vizantijske vlasti (1072).[10][11]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Mošin 1950, str. 94-95.
- ^ Radojčić 1966, str. 177-186.
- ^ Mijušković 1988, str. 94-95.
- ^ Kunčer 2009.
- ^ Banašević 1971, str. 250-252.
- ^ a b Živković 2006, str. 110.
- ^ Živković 2009.
- ^ Fine 1991, str. 213, 223.
- ^ Fine 1991, str. 222-223.
- ^ Radojčić 1927, str. 1-13.
- ^ Kovačević 1967, str. 299, 392.
Izvori i literatura
urediIzvori
uredi- Živković, Tibor (2009). Gesta Regum Sclavorum. 2. Beograd-Nikšić: Istorijski institut, Manastir Ostrog.
- Kunčer, Dragana (2009). Gesta Regum Sclavorum. 1. Beograd-Nikšić: Istorijski institut, Manastir Ostrog.
- Mijušković, Slavko, ur. (1988) [1967]. Ljetopis popa Dukljanina (2. izd.). Beograd: Prosveta & Srpska književna zadruga.
- Mošin, Vladimir, ur. (1950). Ljetopis popa Dukljanina. Zagreb: Matica hrvatska.
- Orbini, Mauro (1601). Il Regno de gli Slavi hoggi corrottamente detti Schiavoni. Pesaro: Apresso Girolamo Concordia.
- Orbin, Mavro (1968). Kraljevstvo Slovena. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Radojčić, Borislav (1966). „Skiličin Nastavljač”. Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 3. Beograd: Vizantološki institut. str. 173—187.
- Šišić, Ferdo, ur. (1928). Letopis Popa Dukljanina. Beograd-Zagreb: Srpska kraljevska akademija.
Literatura
uredi- Banašević, Nikola (1971). Letopis Popa Dukljanina i narodna predanja. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Živković, Tibor (2000). Sloveni i Romeji: Slavizacija na prostoru Srbije od VII do XI veka (PDF). Beograd: Istorijski institut.
- Živković, Tibor (2006). Portreti srpskih vladara (IX-XII vek) (PDF). Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
- Kalić, Jovanka (1981). „Srpski veliki župani u borbi s Vizantijom”. Istorija srpskog naroda. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 197—211.
- Kovačević, Jovan (1967). „Od dolaska Slovena do kraja XII vijeka” (PDF). Istorija Crne Gore. 1. Titograd: Redakcija za istoriju Crne Gore. str. 279—444.
- Radojković, Borislav M. (1959). „Razmatranja o deonom vladanju i deonim kneževinama”. Istoriski časopis. 8 (1958): 1—25.
- Radojčić, Nikola (1927). „Kako su nazivali Srbe i Hrvate vizantinski istorici XI i XII veka Jovan Skilica, Nikifor Vrienije i Jovan Zonara?” (PDF). Glasnik Skopskog naučnog društva. 2 (1926): 1—13.
- Ćirković, Sima (1981). „Osamostaljivanje i uspon dukljanske države”. Istorija srpskog naroda. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 180—196.
- Fine, John Van Antwerp Jr. (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
