Prizrensko-prištinska biskupija
Prizrensko-prištinska biskupija (lat. Dioecesis Prisrianensis-Pristinensis) je biskupija Rimokatoličke crkve u Srbiji, koja obuhvata područje Kosova i Metohije. Središte biskupije nalazi se u Prizrenu i Prištini. Uspostavljena je 2018. godine i neposredno je potčinjena Vatikanu.[1]
Prizrenska apostolska administratura uredi
Sve do 2000. godine, područje današnje Prizrensko-prištinske biskupije nalazilo se u sastavu rimokatoličke Skopsko-prizrenske biskupije. Odlukom Vatikana od 24. maja 2000. godine, pomenuta biskupija je podeljena na Skopsku biskupiju (za područje Republike Makedonije) i Prizrensku apostolsku administraturu (za područje Kosova i Metohije).[2] Prilikom osnivanja, Prizrenska apostolska administratura (lat. Apostolica Administratio Prisrianensis) je stavljena pod neposrednu upravu Vatikana. U isto vreme, za prvog apostolskog administratora u Prizrenu imenovan je Mark Sopi (Mark Sopi), titularni biskup ćelerine, koji je bio etnički Albanac rodom sa Kosova i Metohije.[3] Nakon njegove smrti početkom 2006. godine za novog apostolskog administratora u Prizrenu imenovan je Dode Đerđi (Dodë Gjergji), titularni biskup sapski, koji je takođe etnički Albanac rodom sa Kosova i Metohije.[4]
Prizrenska apostolska dministratura je od svog osnivanja bila članica rimokatoličke Međunarodne biskupske konferencije Sv. Ćirila i Metodija, koja obuhvata sve rimokatoličke ustanove na području Srbije, Crne Gore i Republike Makedonije.
Prizrensko-prištinska biskupija uredi
Odlukom Vatikana od 5. septembra 2018. godine, dotadašnja Prizrenska apostolska administratura uzdignuta je na stepen biskupije, sa zvaničnim nazivom: Prizrensko-prištinska biskupija.[1] U isto vreme, dotadašnji apostolski administrator Dode Đerđi imenovan je za prvog prizrensko-prištinskog biskupa.[4] Ovim odlukama, ispunjeni su raniji zahtevi kosovsko-metohijskih rimokatolika, koji su počevši od 2000. godine u nekoliko navrata upućivali molbe Vatikanu radi pretvaranja apostolske administrature u redovnu biskupiju. Odluka o uspostavljanju biskupije dobila je i posebnu političku dimenziju.[5]
Pored ranijeg središta pri staroj rimokatoličkoj katedrali Gospe od Neprestane Pomoći u Prizrenu, Prizrensko-prištinska biskupija ima i novo upravno središte u Prištini, gde je izgrađena rimokatolička katedrala Svete Tereze. Među kosovsko-metohijskim rimokatolicima koji su u nadležnosti Prizrensko-prištinske biskupije, veliku većinu čine etnički Albanci, a manji deo Janjevci.
Biskupi uredi
- Petar Katić, 1619. godine je kao prizrenski biskup i administrator Beogradske biskupije obišao katolike u Despot Brodu.[6]
- Ivan Mihajlović, sin trgovca Mateja Mihajlovića iz Požege, 17. vek. Otac ga je kao prizrenskog biskupa izdržavao prihodima od nekretnina u blizini Požege.[7]
- Fulgencije Carev. Ivan Jastrebov u svojoj knjizi Stara Srbija i Albanija u poglavlju o Prizrenu piše: Latinska crkva je bez ikakvog stila podugačka, od sige, sa svodom u dužinu. Latinski episkop Glučencije je Sloven iz Bara.[8]
- Mark Sopi (2000.-2005)
- Dode Đerđi (2006.-)
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b „Diocese of Prizren-Prishtina”.
- ^ „Apostolic Administration of Prizren”.
- ^ „Bishop Marko Sopi”.
- ^ a b „Bishop Dodë Gjergji”.
- ^ Danas (2018): Zahvalnost papi
- ^ Skenderović, Robert (2012). Najstarija matična knjiga brodske župe Presvetog Trojstva (1701.-1735). Slavonski Brod: Hrvatski institut za povijest, podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje. str. 35, 36. ISBN 978-953-6659-60-9.
- ^ Moačanin, Nenad (2001). Slavonija i Srijem u razdoblju osmanske vladavine. Slavonski Brod: Hrvatski institut za povijest, podružnica za povijest Slavonije, Srijema i Baranje. str. 93. ISBN 953-6659-08-5.
- ^ Jastrebov, Ivan (2018). Stara Srbija i Albanija, pp. 128. Beograd: Službeni glasnik.
Literatura uredi
- Dimić, Ljubodrag; Žutić, Nikola (1992). Rimokatolički klerikalizam u Kraljevini Jugoslaviji 1918-1941: Prilozi za istoriju. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar.
- Radić, Radmila (2014). „Jugoslavija i Vatikan 1918-1992. godine” (PDF). Annales: Anali za istrske in mediteranske študije. 24 (4): 691—702.
- Radonić, Jovan (1950). Rimska kurija i južnoslovenske zemlje od XVI do XIX veka. Beograd: Naučna knjiga.
