Radmanići
Radmanići su mjesto na području grada Banje Luke, Republika Srpska, BiH, bez ijednog stalno nastanjenog stanovnika. Ovo naseljeno mjesto pripada mjesnoj zajednici Pavići.
Radmanići | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Grad | Banja Luka |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 0 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 42′ S; 16° 57′ I / 44.70° S; 16.95° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Radmanići Radmanići na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 051 |
Radmanići danas spadaju pod Vojni Poligon Republike Srpske, nema meštana koji borave tu, danas tu možemo zateći stočare i pastire sa svojim stadima, i pojedina lovačka društva u lovu na divljač.
Geografski položaj uredi
Nekadašnje selo Radmanići se nalazi 25 km jugozapadno od Banje Luke i pripada grupi planski raseljenih naselja. Selo se nalazi između niskih planina: Samarina (850 m), Strmeca (688 m), Dukinog Brda (704 m) i Stražbenice (716 m), 7 km sjeveroistočno od regionalnog puta Banja Luka — Čađavica — Mrkonjić Grad. Selo se prostorno razvijalo u visinskom pojasu od 560 m do 640 m nadmorske visine, a seoska teritorija (atar) od 517 m do 850 m.
Ukupna površina naseljenog mjesta Radmanići iznosi 1.331 hektar. Zemljište je bilo u privatnoj svojini starosedelaca, a danas se svrstava u neplodno zemljište. U ataru sela ima više površinskih i podzemnih kraških oblika reljefa: jama Golubača (na lokalitetu Radosavac), bezimena pećina (u narodu „Špilja") na mjestu Mliništa i dr. Mesto obiluje većim brojem izvora, od kojih su najpoznatiji: vrelo Gomionice (Gomjenice), Bijelo vrelo, Crno vrelo, Sekulića vrela, Pošjak, Kojića vrelo, Džambića vrelo, Radmanjsko vrelo, Žica, Trebovsko vrelo, Prljikovac, Pištaline, Trutino vrelo, Banja i dr. Izvori su uglavnom bili u blizini pojedinih rodovskih kuća, osim kuća Petkovića, i bili su korišćeni za vodosnabdevanje stanovništva. Vodu sa izvora, meštani su koristili i za napajanje stoke, u čijoj blizini su bile napravljene „lokve“ — pojila. Po predanju, blato sa izvora Banja je lekovito. Meštani su ga koristili za lečenje reumatskih oboljenja. Na vrelu Gomionice, do 70-ih godina ХХ veka, nalazile su se tri vodenice (u narodu: „mlinovi") — Maričića, Kojića i Radmanjski mlin.
Šume su se nalazile na više lokaliteta u ataru: Strmecu, Vlaščiću, Samarinama, Rovištima i dr.
Livade su bile razmeštene na više mesta: Ledinjku, Mrazovu, Radosavcu, Maloj Rudači, Banji, Golubovcu, itd., oranice u Mekom polju, Štakama i dr., a pašnjaci na lokalitetima: Krst, Dukino brdo, Cigelj, Strmec, Kočin do, Zborište, Rudača i dr. Na lokalitetima Kljunovac i Kočin do, po predanju, meštani su iskopavali sitni kamen i šljunak koji je, uglavnom, služio za lokalne potrebe, a na mjestu Rudača, pronalazili su šljaku i trosku. U narodu postoji predanje da se na mjestu Rudača u prošlosti eksploatisala „nekakva ruda“ i da je po tome ovaj lokalitet dobio ime. Radmanići se dele na Gornje Radmaniće i Donje Radmaniće
Istorija uredi
Većina naziva naselja potiče iz rimskog doba i srednjovekovnih zupskih naziva.neka su se znatno izmenila ili nestala a neka su nastala u turskoj nahiji Zmijanje Od nekadašnjih rimskih naselja i njihovih ostataka u okviru nahije Zmijanje, poznati su kasnoantički refugijum u Racunu kod Kurpe na Vrbasu, a iz srednjeg veka ostaci crkve u Zidinama, Rimsko utvrđenje i ostaci građevine mogli su da se vide u Dobrnji a i za srednjovekovna nekropola i naselja Iz istog doba potiču i utvrđenja na Gradini i u Radmanićima, a nekropola sa stećcima u Radmanićima je iz srednjeg veka Radmanići su kao i susedno Šljivno prisilno raseljeni 60-ih i 70-ih godina ХХ veka, a na mjestu sela nastao je vojni poligon. Stanovništvo se uglavnom iselilo u okolinu Sremske Mitrovice. U Radmanićima postoje dva groblja, jedno se nalazi u Gornjim Radmanićima i ono datira još iz Rimskog doba, drugo se nalazi u donjim Radmanićima drugo.
Stanovništvo uredi
| Nacionalnost[1] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 928 (99,35%) | 976 | ||
| Jugosloveni | 1 (0,10%) | |||
| Muslimani | 1 (0,10%) | |||
| Hrvati | 2 | |||
| ostali i nepoznato | 4 (0,42%) | |||
| Ukupno | 0 | 0 | 934 | 978 |
| Demografija[1] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1953. | 3.504 | |
| 1961. | 978 | |
| 1971. | 934 | |
| 1981. | 0 | |
| 1991. | 0 | |
Radmanići su pripadali razbijenom tipu seoskih naselja, sa podelom na grupe rodovskih kuća. Po predanju, u vrijeme turske vladavine formiraju se porodične zadruge, koje su se održale sve do Drugog svetskog rata, i kasnije. Krajem XIX i početkom HH vijeka najveći broj familija u Radmanićima je živeo u porodičnim zadrugama, koje su meštani nazivali „zajednicama“. One su činile posebne fizionomske celine — zaseoke.
Najbrojnija zajednica sa 42 člana, bila je od familije Petkovića, čiji starešina je bio izvesni Stojko, poznat kao „knez sela“ Radmanića, zatim, zajednice Ilije Maričića (32 člana) i Đurđa Žabića (više od 30 članova). Vremenom, od devet zaselaka, gde je svaki predstavljao grupu srodničkih kuća: Antići, Maričići, Petkovići, Rakovići, Sekulići, Stanivukovići, Trebovci, Žabići i Čardak, naseobinskom transformacijom formirana su tri zaseoka: Gornji Radmanići, Petkovići i Vukići, da bi kasnije, u vrijeme planskog raseljavanja stanovništva, Radmanići prostorno povezivali i objedinjavali dve glavne fizionomske celine, sa 18 grupa rodovskih kuća: Gornje Radmaniće (Stanivukovići, Pejakovići, Džambići, Kekići, Grgići, Maričići, Malbašići i Race), i Donje Radmaniće (Petkovići, Trebovci, Kočići, Sekulići, Antići, Vukići, Rakovići, Čalakići, Žabići i Marjanovići).
Fauna uredi
Stari meštani su uglavnom živeli od stočarstva i zemljoradnje, od stoke su imali ovce, goveda, koze, konje, svinje, kokoške. Bogatije zajednice poput Petkovića su imale po 300 ovaca,10 bikova ,15-20 krava što im je omugućavalo pristojan život i rad na njivama
Od Faune u Radmanićima ima više vrsta ptica(orao, jastreb, golub, vrane, slavuj, sove)vukovi, lisice, divlje svinje, medvedi, raznorazna divljač, zečevi, otrovne zmije poput (poskok, Šarka (zmija))
Crkva uredi
Kod groblja u Gornjim Radmanićima postoje ostaci stare Crkve koja datira još iz srednjeg veka, stari meštani koji su iseljeni 20. veka su pored groblja napravili novu manju crkvu.
Reference uredi
Izvori uredi
- Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- MIKIĆ, ĐORĐE (17. 05. 2019). „Reč o knjizi dr Stanka Nišića (Stanko Nišić, Timar u Republici Srpskoj, Institut za istoriju, Banjaluka 2018, str. 489)”. GLASNIK UDRUŽENjA ARHIVSKIH RADNIKA REPUBLIKE SRPSKE. 3 (10). ISSN 1840-4626. doi:10.7251/guars1810461m.
- „društvo zmijanje”. Arhivirano iz originala 19. 10. 2019. g.</ref>
