Sava Grujić
Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. Molimo vas da poboljšate ovaj članak tako što ćete dodati još izvora u sam tekst (inlajn referenci). |
Sava Grujić (Kolari, 25. novembar 1840 — Beograd, 3. novembar 1913) bio je srpski general, državnik, vojni pisac i diplomata. Grujić je bio predsednik vlade (ministarskog saveta) pet puta (u sedam mandata), ministar vojni, ministar inostranih dela, poslanik u Atini, Petrogradu i Carigradu, dugogodišnji predsednik Državnog saveta, član Senata, počasni član Srpske kraljevske akademije.[1]
| Sava Grujić | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Sava Grujić | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Datum rođenja | 25. novembar 1840. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mesto rođenja | Kolari, Kneževina Srbija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Datum smrti | 3. novembar 1913. (72 god.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Profesija | vojno lice (General) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Politička stranka | Narodna radikalna stranka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Biografija uredi
Rođen je 25. novembra 1840. godine u selu Kolari, pored Smedereva kao sin Dimitrija Grujića, a unuk vojvode Vula Ilića Kolarca, komandanta Smedereva, odnosno njegovog brata Grujice Ilića.
Vojnu akademiju je upisao u Srbiji 1856. godine i na njoj je boravio do 1861. godine, kada je otišao u Prusku na dalje Vojne studije. Tamo je ostao do 1863. godine. Iz Pruske je 1864. godine otišao u Rusiju gde se opet upisao na vojne studije. Tamo je ostao do 1870. godine.
Grujić je bio među kragujevačkim radikalima-socijalistima i liberalima koji su sa Svetozarem Markovićem osnovali Javnost, druge socijalističke novine u Srbiji.[2] Knezu Milanu se nije dopadalo da aktivni vojnici uređuju opozicione novine, pa je pokušao da ukloni Grujića iz aktivne službe.[3]
Čin pukovnika dobio je 1876. godine, a general je postao 1887. godine. Na položaj vojnog ministra je došao 4. novembra 1876. i na ovoj poziciji je ostao do 1. oktobra 1878. Učestvovao je u Srpsko-turskim ratovima od 1876. do 1878. godine.
Bio je prvi je diplomatski agent Srbije u Bugarskoj od 1879. godine. Poslanik Srbije u Atini postao je 1882, a zatim i poslanik Srbije u Petrogradu 1885. Ponovo je imenovan za ministra vojske od 3. juna do 19. decembra 1887. godine, kada je postao predsednik vlade i na tim dužnostima je ostao do 14. aprila 1888. godine.
Od 23. februara 1889. godine do 11. februara 1891. godine bio je i ministar inostranih dela, ali i predsednik vlade. Bio je zastupnik ministra vojnog od 16. marta 1890. godine do 11. februara 1891, a poslanik Srbije u Carigradu od 1891. do 1893. godine. Posle toga, opet je obavljao više funkcija u isto vreme. Bio je predsednik vlade, ministar vojni i zastupnik ministra inostranih dela od 23. novembra 1893. do 12. januara 1894.
Predsednik Državnog saveta postao je juna 1903. godine, a predsednik vlade od 21. septembra 1903. do 27. novembra 1904. godine. Predsednik vlade i ministar vojni bio je još jednom, od 1. marta do 17. aprila 1906, a predsednik Državnog saveta od 1906. do 1910. godine.
Autor je brojnih rasprava iz istorije ratova i diplomatije.
Preminuo je u Beogradu 21. oktobra/3. novembra 1913. godine.
Nosilac je Obilića medalja.[4]
Dela uredi
- Vojna organizacija Srbije, Kragujevac 1874.
- Osnovi vojnog uređenja kneževine Bugarske, Beograd 1880.
- Grujić, Sava (1897). Kako je postala Bugarska egzarhija: Posvećeno srpsko-bugarskom sporazumu. Beograd.
- Operacije Timočko-moravske vojske, I—IV, beograd 1901—02
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Biografija na sajtu SANU
- ^ Stokes 1990, str. 48.
- ^ Stokes 1990, str. 51.
- ^ Acović, Dragomir (2017). „Šest vekova odlikovanja među Srbima”. Politikin zabavnik. 3438: 14.
Literatura uredi
- Stokes, Gale (1990). Politics as Development: The Emergence of Political Parties in Nineteenth Century Serbia. Duke University Press.
- Živan Živanović: Politička istorija Srbije u drugoj polovini devetnaestog veka, Beograd II—III, 1924 i IV. 1925
- Slobodan Jovanović: Vlada Milana Obrenovića I—II Beograd 1926. i 1927.
- Slobodan Jovanović: Vlada Aleksandra Obrenovića I—II Beograd 1929. i 1931.
Spoljašnje veze uredi
- Biografija na sajtu SANU
- Duško M. Kovačević: Radikalska vlada Save Grujića i Rusija (31.12.1887 - 26.4.1888), Istraživanja, broj 15, 2004. godine
- "Politika", Povodom stogodišnjice rođenja - GENERAL SAVA GRUJIĆ KAO POLITIČAR I DIPLOMATA, 20. i 21. maj 1940
