Svetozar Ranković Toza
Svetozar Ranković Toza (Junkovac, 1880 — Užice, novembar ili decembar 1914) bio je srpski četnik i vojvoda tokom borbi za Makedoniju, Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata.[1] Bio je ključni četnički komandant u borbama za oslobođenje Balkanskog poluostrva od otomanske i hazburške okupacije.[2][3][4]
| Svetozar Ranković | |
|---|---|
 Portret Rankovića | |
| Lični podaci | |
| Nadimak | Toza |
| Datum rođenja | 1880. |
| Mesto rođenja | Junkovac,  Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 1914. (33/34 god.) |
| Mesto smrti | Užice,  Kraljevina Srbija |
| Vojna karijera | |
| Učešće u ratovima | Borba za Makedoniju Kumanovska bitka Drugi balkanski rat Kolubarska bitka |
Biografija uredi
Ranković je rođen 1880. godine u Junkovcu kod Topole. Nakon što je završio srednju školu upisao se 1900. godine u 33. klasu Vojne akademije u Beogradu, ali je napustio i završio vojno školovanje u Carskoj Rusiji. Nakon povratka u domovinu stupio je u srpsku vojsku. Delovao je tokom borbi za Makedoniju i Staru Srbiju od 1904. godine. Godine 1907. Ranković je postao vojvoda.[3][4][2]
Pre Prvog balkanskog rata 1912. godine bio je načelnik planinskog štaba na planini Kozjak kod Kumanova. Pre Kumanovske bitke podstakao je meštane Kratova i Krive Palanke da ustanu protiv osmanske vlasti.[5] Predvodio je 200 četnika protiv Turaka u Kumanovskoj bici, gde je ranjen.[6] Komandovao je četnicima i u Drugom balkanskom ratu.
U Kolubarskoj bici u Prvom svetskom ratu bio je komandant Brigade Gornjačkog četničkog odreda. Na položaju Trešnjica kod Užica na Drini granata mu je probila obe noge nakon čega je izvršio samoubistvo kako ne bi bio uhvaćen živ. Njegova smrt ovekovečena je u Srbijanskom vencu Milosava Jelića.[7]
Ulica u Beogradu nosila je ime po Jankoviću, pod nazivom „Ulica vojvode Toze”, da bi 2018. godine promenila ime u Ulicu Janusa Janulisa.[8]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Stojčev, Vanče (22. 9. 2004). Military history of Macedonia. Military Academy "General Mihailo Apostolski". ISBN 9789989134050 — preko Google Books.
- ^ a b „www.glas-javnosti.co.yu”. arhiva.glas-javnosti.rs.
- ^ a b Spomenica muške gimnazije u Kragujevcu 1833 – 1933. Kragujevac: Odbor za proslavu stogodišnjice. 1934. str. 399.
- ^ a b Đorđević, Dragoslav P (1932). Šumadija u prošlosti i sadašnjosti. Beograd. str. 230.
- ^ Jovanović, Jovan; Stanojević, Stanoje (22. 9. 1935). „Srpski narod u XIX veku”. Izdavačko i knjižarsko preduzeće G. Kon a.d. — preko Google Books.
- ^ Rudić, Srđan; Milkić, Miljan (1. 6. 2013). Balkanski ratovi 1912–1913 : Nova viđenja i tumačenja: = The Balkan Wars 1912/1913 : New Views and Interpretations. Istorijski institut & Institut za strategijska istrazivanja. ISBN 9788677431037 — preko Google Books.
- ^ Đorđević, Svetozar, A (1967). Kroz ratne vihore. Prvi svetski rat i srpska avijatika. Beograd. str. 42.
- ^ „Junak iz balkanskih i Prvog svetskog rata ostao bez ulice”. Naslovi.net.
