Svračkovci
Svračkovci su naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 462 stanovnika. Udaljeno je 5 km od Gornjeg Milanovca, Ibarskom magistralom u pravcu ka Beogradu. Nalazi se na južnim padinama planine Rudnik, na nadmorskoj visini od 360 do 500 m i na površini od 1.451 ha.[1]
Svračkovci | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Moravički |
| Opština | Gornji Milanovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  462 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 04′ 00″ S; 20° 32′ 00″ I / 44.066666° S; 20.533333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 517 m |
.svg)  Svračkovci Svračkovci na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 032 |
| Registarska oznaka | GM |
O selu uredi
Selo je dobilo ime po ptici svračak, kojih je bilo mnogo na području sela. Vreme nastanka imena nije utvrđeno. Međutim, zna se da je ovo selo nazvano Bastah u turskom popisu 1476. godine. Tada je imalo 8 domova. Jedan lokalitet sela i danas se zove Bastaja.[1] Pred najezdom Turaka starosedelačko stanovništvo sela se iselilo. U 18. veku selo je nanovo naseljeno od strane doseljenika iz Starog Vlaha i Crne Gore.[1]
Svračkovci se nalaze između Gornjeg Milanovca i Rudnika, a kroz njega prolazi Ibarska magistrala. Selo je veoma raštrkano i pojedini zaseoci su dosta udaljeni među sobom. Selo se deli na Gornji kraj i Donji kraj, takođe i na više malih zaselaka. Svega u selu ima 134 domaćinstva.
Seoska porta je kod jedne lipe u Uroševića Potoku, a škola i zadruga su u Polju, pored druma. Zapisa u selu ima deset, a litija se nosi na Beli četvrtak.
U selu postoji izvor lekovite vode.
U Svračkovcima rođen je Jovan Lazić - Kozeljac, junak iz Prvog i Drugog srpskog ustanka i knez na 12 sela Rudničke nahije, koja je nazivana Lazićeva knežina. Umro je 1831. godine u 68. godini života. U selu i danas žive predanja iz istorijske prošlosti sela i borbe za oslobođenje i opstanak.[1]
Ovde se nalaze Stari spomenici na seoskom groblju u Svračkovcima (opština Gornji Milanovac), Krajputaš Miloradu Laziću u Svračkovcima, Krajputaš Ranku Iliću u Svračkovcima, Krajputaš Pavlu Ž. Laziću u Svračkovcima, Krajputaš Živojinu Iliću u Svračkovcima.
U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 145 ratnika. Poginulo ih je 79 a 66 je preživelo.[1]
Demografija uredi
U popisima selo je 1910. godine imalo 672 stanovnika, 1921. godine 588, a 2002. godine taj broj je spao na 493.[1]
U naselju Svračkovci živi 393 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,5 godina (41,1 kod muškaraca i 41,9 kod žena). U naselju ima 165 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,98.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 0 | ||
| 80+ | 4 | 6 | ||
| 75—79 | 5 | 3 | ||
| 70—74 | 14 | 8 | ||
| 65—69 | 19 | 20 | ||
| 60—64 | 28 | 24 | ||
| 55—59 | 15 | 17 | ||
| 50—54 | 10 | 19 | ||
| 45—49 | 13 | 17 | ||
| 40—44 | 20 | 13 | ||
| 35—39 | 26 | 20 | ||
| 30—34 | 16 | 17 | ||
| 25—29 | 13 | 15 | ||
| 20—24 | 11 | 12 | ||
| 15—19 | 18 | 12 | ||
| 10—14 | 15 | 17 | ||
| 5—9 | 14 | 10 | ||
| 0—4 | 11 | 9 | ||
| Prosek : | 41,1 | 41,9 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 212 | 57 | 139 | 12 | 4 | 0 |
| Ženski | 203 | 30 | 137 | 28 | 6 | 2 |
| UKUPNO | 415 | 87 | 276 | 40 | 10 | 2 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 115 | 28 | 0 | 1 | 47 |
| Ženski | 83 | 17 | 0 | 0 | 47 |
| UKUPNO | 198 | 45 | 0 | 1 | 94 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 3 | 5 | 7 | 2 | 13 |
| Ženski | 0 | 1 | 5 | 4 | 0 |
| UKUPNO | 3 | 6 | 12 | 6 | 13 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 1 | 0 | 2 | 2 | 1 |
| Ženski | 0 | 0 | 1 | 5 | 3 |
| UKUPNO | 1 | 0 | 3 | 7 | 4 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 2 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 1 | 0 | 0 | 2 | |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v g d đ Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 371.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura uredi
- Milenko S. Filipović: Takovo, Srpski etnografski zbornik, 1960.
