Википедија

Simbol vjere

Simbol vjere je izjava o zajedničkim vjerovanjima jedne vjerske zajednice u obliku fiksne formule koja sažima osnovna načela.

Ikona prikazuje cara Konstantina (u sredini) i očeve Prvog Nikejskog sabora (325) kao nosilaca Nikejsko-carigradskog simvola vere iz 381.

Jedan od najčešće korišćenih simbola vjere u hrišćanstvu je Nikejski simbol vjere, priznat 325. godine na Prvom vaseljenskom saboru. Dao je osnovu hrišćanskom shvatanju jevanđelja, kao i ostalih knjiga Novog zavjeta i u manjoj mjeri Starog zavjeta. Potvrđivanjem ovog simbola vjere, koji opisuje Svetu Trojicu, opšte prihvaćen kao osnovno učenje ortodoksije za većinu hrišćanskih denominacija.[1] Apostolski simbol vjere, rani simbol vjere, široko je rasprostanjem među crkavama zapadne tradicije. Neki hrišćanske denominacije i druge grupe su odbacili autoritet tih simbola vjere. Najraniji poznati simbol vera u hrišćanstvu, „Isus je Gospod“, potiče iz spisa apostola Pavla.[2] Jedan od najčešće korišćenih hrišćanskih simbola vere je Nikejski simbol vere, prvi put formulisan 325. godine nove ere na Prvom saboru u Nikeji. Zasnovao se na hrišćanskom shvatanju kanonskih jevanđelja, novozavetnih spisa i, u manjoj meri, Starog zaveta. Afirmacija ovog simbola vere, koja opisuje Trojstvo, generalno se uzima kao fundamentalni test ortodoksije za većinu hrišćanskih denominacija, i istorijski je bila usmerena protiv arijanstva.[3] Kraća verzija simbola vere, nazvana Apostolski simbol vere, danas je najčešće korišćena verzija u hrišćanskim službama.

Muslimani su proglasili šehadet, ili svjedočenje: „Svjedočim da nema boga osim Alaha, i svjedočim da je Muhamed božji poslanik”.[4]

Pitanje mnogih polemika je to da li judaizam ima simbol vjere. Dok neki kažu da judaizam ima takvu prirodu kojoj je simbol vjere nepotreban, drugi kažu da prihvata jedan simbol vjere, Šema Izrael, koji počinje riječima: „Čuj, Izraele: Gospod Bog naš, Gospod je jedan”.[5]

Jevrejska vera uredi

Da li je judaizam versko simbolski po karakteru ili ne, izazvalo je kontroverze. Rabin Milton Stajnberg je napisao da je „Judaizam po svojoj prirodi nesklon formalnim veroispovestima koje nužno ograničavaju i sputavaju misao“[6] i tvrdio je u svojoj knjizi „Osnovni judaizam“ (1947) da „judaizam nikada nije došao do verskog simbola“.[6] Platforma stogodišnjice Centralne konferencije američkih rabina iz 1976. godine, organizacije reformističkih rabina, slaže se da „judaizam naglašava akciju, a ne verski simbol kao primarni izraz religioznog života.“[7]

Drugi, međutim, karakterišu Šema Izrael[8] kao veroispovestnu izjavu u strogom monoteizmu oličenu u jednoj molitvi: „Čuj Izraele, Gospod je Bog naš, Gospod je jedan“ (hebr. שמע ישראל אדני אלהינו אדני אחד transliterovano Shema Yisrael Adonai Eloheinu Adonai Echad).

Značajnu izjavu o jevrejskim principima vere sačinio je Majmonid kao svojih 13 principa vere.[9]

Hrišćanstvo uredi

Prvo priznanje vere ustanovljeno u hrišćanstvu bio je Nikejski simvol vere od strane rane crkve 325.[10] Uspostavljen je da sumira osnove hrišćanske vere i da zaštiti vernike od lažnih doktrina. Razne hrišćanske denominacije iz protestantizma i evangeličkog hrišćanstva objavile su ispovedanje vere kao osnovu za zajedništvo među crkvama iste denominacije.[11][12]

Mnoge hrišćanske denominacije nisu se trudile da budu previše iscrpne u svom ispovedanju vere i na taj način dopuštaju različita mišljenja o nekim sporednim temama.[13] Pored toga, neke crkve su otvorene da revidiraju svoje ispovedanje vere kada je to potrebno. Štaviše, baptistička „ispovedanja vere“ često imaju klauzulu poput ove iz Prvog londonskog baptističkog ispovedanja (revidirano izdanje, 1646):[14]

Takođe priznajemo da sada znamo samo delimično i da smo u neznanju o mnogim stvarima koje želimo i nastojimo da saznamo; i ako nam neko učini tu prijateljsku čast da nam pokaže iz Reči Božije da ne vidimo, imaćemo razloga da budemo zahvalni Bogu i njima.

Izopštenje uredi

Izopštenje je praksa Biblije da isključi članove koji ne poštuju ispovedanje vere crkve i ne žele da se pokaju.[15] To praktikuju sve hrišćanske denominacije i ima za cilj da zaštite od posledica učenja jeretika i apostasije.[16]

Hrišćani bez simbola vere uredi

Neke hrišćanske denominacije ne ispovedaju simbol vere. Ovaj stav se često naziva „nekredalizmom“. Versko društvo prijatelja, poznato i kao kvekeri, smatra da nemaju potrebu za veroispovesnim formulacijama vere. Crkva braće i druge crkve dankera takođe ne zastupaju nikakvu veroispovest, pozivajući se na Novi zavet kao svoje „pravilo vere i prakse“.[17] Jehovini svedoci upoređuju „pamćenje ili ponavljanje veroispovesti“ sa glumom da se „čini ono što je Isus rekao”.[18] Unitaristički univerzalisti nemaju zajedničke simbole vere.[19]

Slične rezervacije u pogledu upotrebe veroispovesti mogu se naći u Pokretu restauracije i njegovim potomcima, Hrišćanskoj crkvi (Hristovi učenici), Hristovim crkvama i Hrišćanskim crkvama i crkvama Hristovim. Restauratoristi ispovedaju da „nema vere osim Hrista“.[20]

Hrišćanska ispovedanja vere uredi

Protestantske denominacije se obično povezuju sa ispovestima vere, koje su slične veroispovestima, ali su obično duže.

Kontroverze uredi

U švajcarskim reformisanim crkvama sredinom 19. veka došlo je do svađe oko apostolskog simbola vere. Kao rezultat toga, većina kantonskih reformisanih crkava prestala je da propisuje bilo koji posebni simbol vere.[27]

Godine 2005, biskup Džon Šelbi Spong, penzionisani episkopalni biskup Njuarka, napisao je da su dogme i simboli vere samo „etapa u našem razvoju“ i „deo našeg religioznog detinjstva“. U svojoj knjizi Gresi Svetog pisma Spong je napisao da „izgleda da je Isus razumeo da niko konačno ne može da uklopi svetog Boga u svoje simbole vere ili doktrine. To je idolopoklonstvo.“[28]

Islamska vera uredi

U islamskoj teologiji, termin koji najviše odgovara „simbolu vere“ je akidah (عقيدة). Prva takva vera je napisana kao „kratak odgovor na hitne jeresi tog vremena“ poznata je kao Al-Fikh Al-Akbar i pripisana je Abu Hanifi.[29][30] Dve dobro poznate veroispovesti bile su Fikh Akbar II[31] „predstavnik” al-Ašarija i Fikh Akbar III, „predstavnik” Eš-Šafija.[29]

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ Johnson, Phillip R. "The Nicene Creed." Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. mart 2009) Accessed 17 May 2009
  2. ^ Harn, Roger van (2004). Exploring and Proclaiming the Apostles' Creed (na jeziku: engleski). A&C Black. str. 58. ISBN 9780819281166. 
  3. ^ Johnson, Phillip R. "The Nicene Creed." Arhivirano 2009-03-14 na sajtu Wayback Machine Accessed 17 May 2009
  4. ^ "Proclaiming the Shahada is the First Step Into Islam." Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. mart 2009) Islamic Learning Materials. Accessed: 17 May 2009. See also "The Shahada, or Shahāda / kalimatu-sh-shahādah / kelime-i şehadet." A. Ismail Mohr. Accessed: 28 May 2012
  5. ^ „Deuteronomy Chapter 6”. Arhivirano iz originala 16. 06. 2010. g. Pristupljeno 13. 08. 2015. 
  6. ^ a b Steinberg, Milton; World, Harcourt, Brace & (1947). Basic Judaism (na jeziku: engleski). Houghton Mifflin Harcourt. str. 35. ISBN 978-0-15-610698-6. 
  7. ^ „The Tenets of Reform Judaism”. www.jewishvirtuallibrary.org. Pristupljeno 2020-11-19. 
  8. ^ [Deut. 6:4]
  9. ^ "Maimonides' Principles: The Fundamentals of Jewish Faith", in The Aryeh Kaplan Anthology, Volume I, Mesorah Publications, 1994
  10. ^ Everett Ferguson, Encyclopedia of Early Christianity, Routledge, USA, 2013, p. 418
  11. ^ J. Gordon Melton, Encyclopedia of Protestantism, Infobase Publishing, USA, 2005, p. 170
  12. ^ Walter A. Elwell, Evangelical Dictionary of Theology, Baker Academic, USA, 2001, p. 286-289
  13. ^ Walter A. Elwell, Evangelical Dictionary of Theology, Baker Academic, USA, 2001, p. 289
  14. ^ Barrington Raymond White, Pilgrim Pathways: Essays in Baptist History, Mercer University Press, USA, 1999, p. 275
  15. ^ Ronald F. Youngblood, Nelson's Illustrated Bible Dictionary: New and Enhanced Edition, Thomas Nelson Inc, USA, 2014, p. 378
  16. ^ Chad Brand, Eric Mitchell, Holman Illustrated Bible Dictionary, B&H Publishing Group, USA, 2015, p. 521-522
  17. ^ Martin, Harold S.: "Forward" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. avgust 2014), "Basic Beliefs Within the Church of the Brethren".
  18. ^ "Creeds—Any Place in True Worship?", Awake!, October 8, 1985, ©Watch Tower, page 23, "The opening words of a creed invariably are, “I believe” or, “We believe.” This expression is translated from the Latin word “credo,” from which comes the word “creed.” ...What do we learn from Jesus’ words? That it is valueless in God’s eyes for one merely to repeat what one claims to believe. ...Thus, rather than memorizing or repeating creeds, we must do what Jesus said"
  19. ^ Maxwell, Bill. "Leading the Unitarian Universalist Association, a faith without a creed." St. Petersburg Times. Apr 11, 2008
  20. ^ Scott, Harp. „George A. Klingman”. Restoration History. Buford Church of Christ. Pristupljeno 2015-09-19. 
  21. ^ „The Belgic Confession”. Reformed.org. Arhivirano iz originala 9. 11. 2020. g. Pristupljeno 2013-01-23. 
  22. ^ „Guido de Bres”. Prca.org. 2000-04-20. Arhivirano iz originala 6. 10. 2020. g. Pristupljeno 2013-01-23. 
  23. ^ Ford, Alan (2007). James Ussher: Theology, History, and Politics in Early-Modern Ireland and England. Oxford University. ISBN 9780199274444. Pristupljeno 19. 11. 2020. 
  24. ^ „The Savoy Declaration 1658 – Contents”. Reformed.org. Arhivirano iz originala 26. 5. 2020. g. Pristupljeno 2013-01-23. 
  25. ^ a b Chute, Anthony L.; Finn, Nathan A.; Haykin, Michael A. G. (2015). The Baptist Story: From English Sect to Global Movement (na jeziku: engleski). B&H Publishing Group. ISBN 978-1-4336-8316-9. 
  26. ^ „Confession of Faith of the Calvinistic Methodists or Presbyterians of Wales”. Arhivirano iz originala 2018-07-06. g. Pristupljeno 2013-07-18. 
  27. ^ Rudolf Gebhard: Apostolikumsstreit na njemačkom, francuskom i italijanskom na onlajn Istorijskom rječniku Švajcarske, 2011-01-27.
  28. ^ John Shelby Spong, The Sins of Scripture: Exposing the Bible's Texts of Hate to Reveal the God of Love, Harper Collins, USA, 2005, p. 227
  29. ^ a b Glasse, Cyril (2001). New Encyclopedia of Islam (Revised ed.). Rowman & Littlefield Publishers. p. 105.
  30. ^ Abu Hanifah An-Nu^man. „Al- Fiqh Al-Akbar” (PDF). aicp.org. Pristupljeno 14. 3. 2014. 
  31. ^ „Al-Fiqh Al-Akbar II With Commentary by Al-Ninowy”. Arhivirano iz originala 2014-03-15. g. Pristupljeno 2017-09-08. 

Literatura uredi

  • Christian Confessions: a Historical Introduction, [by] Ted A. Campbell. First ed. xxi, 336 p. Louisville, Ky.: Westminster/John Knox Press, 1996. ISBN 0-664-25650-3
  • Creeds and Confessions of Faith in the Christian Tradition. Edited by Jaroslav Pelikan and Valerie Hotchkiss. Yale University Press 2003.
  • Creeds in the Making: a Short Introduction to the History of Christian Doctrine, [by] Alan Richardson. Reissued. London: S.C.M. Press, 1979, cop. 1935. 128 p. ISBN 0-334-00264-8
  • Ecumenical Creeds and Reformed Confessions. Grand Rapids, Mich.: C.R.C. [i.e. Christian Reformed Church] Publications, 1987. 148 p. ISBN 0-930265-34-3
  • The Three Forms of Unity (Heidelberg Catechism, Belgic Confession, [and the] Canons of Dordrecht), and the Ecumenical Creeds (the Apostles' Creed, the Athanasian Creed, [and the] Creed of Chalcedon). Reprinted [ed.]. Mission Committee of the Protestant Reformed Churches in America, 1991. 58 p. Without ISBN
  • Blech, Benjamin Understanding Judaism: The Basics of Deed and Creed Jason Aronson; 1992, ISBN 0-87668-291-3.
  • Bleich, J. David (ed.), With Perfect Faith: The Foundations of Jewish Belief, Ktav Publishing House, Inc.; 1983. ISBN 0-87068-452-3
  • Boteach, Shmuel, Wisdom, Understanding, and Knowledge: Basic Concepts of Hasidic Thought Jason Aronson; 1995. Paperback. ISBN 0-87668-557-2
  • Dorff, Elliot N. and Louis E. Newman (eds.) Contemporary Jewish Theology: A Reader, Oxford University Press; 1998. ISBN 0-19-511467-1.
  • Dorff, Elliot N. Conservative Judaism: Our Ancestors to Our Descendants (Revised edition) United Synagogue of Conservative Judaism, 1996
  • Platform on Reconstructionism, FRC Newsletter, Sept. 1986
  • Fox, Marvin Interpreting Maimonides, Univ. of Chicago Press. 1990
  • Robert Gordis (Ed.) Emet Ve-Emunah: Statement of Principles of Conservative Judaism JTS, Rabbinical Assembly, and the United Synagogue of Conservative Judaism, 1988
  • Julius Guttmann, Philosophies of Judaism, Translated by David Silverman, JPS, 1964
  • Jacobs, Louis, Principles of the Jewish Faith: An Analytical Study, 1964.
  • Maimonides' Principles: The Fundamentals of Jewish Faith, in "The Aryeh Kaplan Anthology, Volume I", Mesorah Publications 1994
  • Kaplan, Mordecai M., Judaism as a Civilization, Reconstructionist Press, New York. 1935. Jewish Publication Society; 1994
  • Kellner, Menachem, Dogma in Medieval Jewish Thought, Oxford University Press, 1986.
  • Maslin, Simeon J., Melvin Merians and Alexander M. Schindler, What We Believe...What We Do...: A Pocket Guide for Reform Jews, UAHC Press, 1998
  • Shapiro, Marc B., "Maimonides Thirteen Principles: The Last Word in Jewish Theology?" in The Torah U-Maddah Journal, Vol. 4, 1993, Yeshiva University.
  • Shapiro, Marc B., The Limits of Orthodox Theology: Maimonides' Thirteen Principles Reappraised, The Littman Library of Jewish Civilization; 2004, ISBN 1-874774-90-0.
  • Kelly, John N. D. (2006) [1972]. Early Christian Creeds (3rd izd.). London-New York: Continuum. ISBN 9780826492166. 
  • Ritter, Adolf Martin (1965). Das Konzil von Konstantinopel und sein Symbol: Studien zur Geschichte und Theologie des II. Ökumenischen Konzils. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht. ISBN 9783666551185. 
  • DeJong, Peter (1968). „The Opinions of the Remonstrants (1618)”. Crisis in the Reformed Churches: Essays in Commemoration of the Great Synod of Dordt, 1618-1619 (PDF) (na jeziku: engleski). Grand Rapids: Reformed Fellowship. 

Spoljašnje veze uredi

 
Simbol vjere na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Симбол_вјере&oldid=27672823”