Smolensk
Smolensk (rus. Смоле́нск) je grad u zapadnoj Rusiji i administrativni centar Smolenske oblasti. Nalazi se u gornjem toku Dnjepra, 378 km zapadno-jugozapadno od Moskve. Prema popisu stanovništva iz 2010. u gradu je živelo 326.863 stanovnika.
| Smolensk rus. Смоленск | |
|---|---|
 Železnička stanica | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rusija |
| Oblast | Smolenska oblast |
| Osnovan | 863. |
| Status grada | 863 |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2010. | 326.863 |
| — gustina | 1.897 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 54° 46′ 58″ S; 32° 02′ 50″ I / 54.78277° S; 32.04729° I |
| Vremenska zona | UTC+4 |
| Aps. visina | 242 m |
| Površina | 166,35[1] km2 |
.svg)  Smolensk Smolensk na karti Rusije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Valentina Mihajlovna Olejnikova |
| Poštanski broj | 214XXX |
| Pozivni broj | (+7) 4812 |
| Registarska oznaka | 67 |
| OKATO kod | 66401 |
| Veb-sajt | |
| admcity.smolensk.ru | |
.png)
_(2001).png)
Geografija uredi
Grad se nalazi na obalama gornjeg Dnjepra, koji u predelu grada prolazi kroz Smolensku visoravan. Reka, koja teče u grad u smeru od istoka prema zapadu, ga deli na dva dela: severni, zadnjeprovski i južni centralni.
Klima uredi
Klima u Smolensku je umereno-kontinentalna, ublažena uticajem Atlantskog okeana. U Smolenska vladaju relativno topla leta i umereno hladne zime. Prosečna godišnja temperatura je 5,0 °C. Najhladniji mesec je januar sa prosečnom temperaturom - 7,3 °C, a najtoplije mesec je jul sa prosečno 17,1 °C. Godišnja količina padavina iznosi u proseku 721 milimetara. Prosečno tokom godine u 178 dana preovlađuje oblačno vreme, 103 dana sa maglom i 28 dana sa grmljavinom. Najviše padavina je u letnjem periodu.
| Klima Smolenska | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 9,3 (48,7) |
9,0 (48,2) |
17,5 (63,5) |
26,0 (78,8) |
30,2 (86,4) |
31,2 (88,2) |
33,3 (91,9) |
33,0 (91,4) |
29,5 (85,1) |
24,8 (76,6) |
13,9 (57) |
8,9 (48) |
33,3 (91,9) |
| Srednji maksimum, °C (°F) | −4,6 (23,7) |
−3,5 (25,7) |
1,5 (34,7) |
10,4 (50,7) |
17,6 (63,7) |
21,0 (69,8) |
22,1 (71,8) |
21,1 (70) |
15,1 (59,2) |
8,4 (47,1) |
1,0 (33,8) |
−2,8 (27) |
9,0 (48,2) |
| Prosek, °C (°F) | −9,0 (15,8) |
−6,5 (20,3) |
−1,9 (28,6) |
5,7 (42,3) |
12,2 (54) |
15,9 (60,6) |
17,1 (62,8) |
15,8 (60,4) |
10,5 (50,9) |
4,8 (40,6) |
−1,2 (29,8) |
−5,1 (22,8) |
5,0 (41) |
| Srednji minimum, °C (°F) | −10,3 (13,5) |
−9,8 (14,4) |
−5,3 (22,5) |
1,6 (34,9) |
7,1 (44,8) |
11,1 (52) |
12,4 (54,3) |
11,9 (53,4) |
6,4 (43,5) |
1,6 (34,9) |
−3,5 (25,7) |
−7,7 (18,1) |
1,3 (34,3) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −37,9 (−36,2) |
−36,8 (−34,2) |
−28,1 (−18,6) |
−19,8 (−3,6) |
−5,4 (22,3) |
−0,7 (30,7) |
4,4 (39,9) |
0,3 (32,5) |
−4,4 (24,1) |
−12,8 (9) |
−24,8 (−12,6) |
−35,2 (−31,4) |
−37,9 (−36,2) |
| Količina padavina, mm (in) | 44 (17,3) |
38 (15) |
40 (15,7) |
41 (16,1) |
56 (22) |
88 (34,6) |
100 (39,4) |
69 (27,2) |
77 (30,3) |
58 (22,8) |
56 (22) |
54 (21,3) |
721 (283,9) |
| Izvor: Pogoda i klimat | |||||||||||||
Istorija uredi
Srednjovekovni koreni uredi
Prema ruskoj hronici, knez Oleg je osvojio Smolensk 882. godine. Tada se međutim Smolensk nije nalazio na istom mestu kao današnji. Ovaj grad pominje i vizantijski car Konstantin Porfirogenit u delu De administrando imperio: tu se kaže da je Smolensk važna tvrđava u Rusiji.
Kneževina Smolensk je osnovana 1054. godine. Već krajem 12. veka, kneževina je bila najjača u istočnoj Evorpi. Čak je dinastija iz Smolenska povremeno kontrolisala vlast u Kijevskoj Rusiji. U 12. veku izgrađene su brojne crkve u Smolensku: crkva sv. Petra i Pavla, crkva sv. Jovana Krstitelja. Jedna od najlepših crkava u čitavoj Rusiji, Svirskaja, izgrađena je u Smolensku na samom kraju 12. veka.
Između Rusije, Litvanije i Poljske uredi
Iako Smolensk nije stradao od mongolskog uništenja 1240. godine, ubrzo se našao između Moskovske Rusije i Litvanije. Krajem 14. i početkom 15. veka Smolensk je bio priključen Litvaniji, a neki boljari su pobegli u Moskvu.
U 15. veku Smolensk je bio najveći grad Litvanije. Jedinice iz Smolenska su odlučujuće pomogle da se u bici kod Grunvalda Litvanija odupre Tevtonskim vitezovima. Konačno, 1514. godine, Smolensk je prešao pod vlast Moskovske Rusije. Kako bi obeležio ovaj značajni događaj, car Vasilij III je osnovao Novodevični manastir i poklonio mu ikonu Bogorodice Smolenske.
Kako bi se sprečili budući poljsko-litvanski napadi, car Boris Godunov je utvrdio grad. Smolenski Kremlj izgrađen između 1597. i 1602. od kamena bio je najveći u tadašnjoj Rusiji. Ali, poljsko-litvanske čete su ipak posle dvadesetomesečne opsade uspele 1611. godine da osvoje Smolensk. Moskovska Rusija nije uspela da povrati grad tokom Smolesnkog rata 1632. godine; ipak 1654. grad je prešao pod kontrolu Rusije, što su Poljaci i Litvanci priznali mirom iz Andruzova 1667. godine.
Moderna istorija uredi
Avgusta 1812. francuska i ruska vojska sukobile su se kod Smolenska. Napoleon je uspeo da uđe u grad posle velikih borbi. Posle Oktobarske revolucije, Smolensk je proglašen delom Belorusije, čak je i Beloruska Sovjetska Socijalistička Republika proglašena u Smolensku. Ipak, konačno, grad je pripao Ruskoj Federaciji.
Tokom Drugog svetkog rata, Smolensk je bio poprište jedne velike bitke. Sovjetske trupe su upravo kod Smolenska u avgustu 1941. godine započele svoju prvu kontraofanzivu. U borbama je gotovo čitav grad uništen, a izgorela je stara ikona, za koju se smatralo da ju je naslikao apostol Luka. Smolensk je grad na putu prema Moskvi. Kao takav, našao se na putu nemačkim agresorima. Sovjeti su tamo pripremili organizovanu odbrambenu liniju, i tamo se u leto 1941. godine zbila bitka kod Smolenska.
Nemačke oklopne divizije iz sastava grupe armija Centar su započele napad 10. jula, s ciljem okruživanja sovjetskih trupa u Smolensku i okolini. Sovjetski otpor je bio žilav i žestok, a preduzelo se i nekoliko protivnapada. Sovjeti su čak uspeli privremeno probiti nemački obruč, pri čemu su i uspeli evakuisati jedinice iz okruženja.
Bitka se okončala u prvoj polovini septembra. Žestoke borbe su značajno usporile sveopšti nemački prodor prema Moskvi, tako da su obrambene linije koje su se nalazile istočnije, mogle biti ojačane.
Nazivom grada-heroja odlikovan je, odlukom Prezidijuma Vrhovnog sovjeta Sovjetskog Saveza, 6. maja 1985. godine.
U Smolensku je 10. aprila 2010. došlo do avionske nesreće u kojoj su život izgubili brojni rukovodioci Poljske uključujući i predsednika Leha Kačinjskog.
Stanovništvo uredi
Prema preliminarnim podacima sa popisa, u gradu je 2010. živelo 326.863 stanovnika, 1.726 (0,53%) više nego 2002.
| 1939. | 1959. | 1970. | 1979. | 1989. | 2002. | 2010. |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 156.884 | 147.196 | 210.779 | 276.402 | 341.483 | 325.137[2] | 326.861 |
Partnerski gradovi uredi
Reference uredi
- ^ BD PMO Smolenskoй oblasti. Gorod Smolensk
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
Spoljašnje veze uredi
- Herojski čuvar zapadne granice ruske zemlje
- https://web.archive.org/web/20051120032148/http://admin.smolensk.ru/history/kep/Smolensk/monuments/index.htm
- https://web.archive.org/web/20041011060841/http://admin.smolensk.ru/history/kep/Smolensk/monuments/churches/church.htm
- https://web.archive.org/web/20060407071358/http://www.smolensk.ru/
- Hansebund der Neuzeit