Socijaldemokratska partija (Bosna i Hercegovina)
Socijaldemokratska partija (skraćeno SDP) socijaldemokratska je politička stranka u Bosni i Hercegovini. Zvanično je multietnička, iako je izgubila većinu svoje nekadašnje podrške među srpskim i hrvatskim biračima u deceniji nakon parlamentarnih izbora 2000. godine, kada je počela sve više da naginje ka bošnjačkom populizmu,[3] dok sada većinu podrške dobija od Bošnjaka.[4][5][6]
Socijaldemokratska partija | |
|---|---|
.svg) | |
| Skraćenica | SDP |
| Predsednik | Nermin Nikšić |
| Osnivač | Nijaz Duraković |
| Osnovana | 27. decembar 1992. |
| Prethodnik | SK BiH |
| Sedište | Alipašina 41, Sarajevo, Bosna i Hercegovina |
| Broj članova | 43.000 |
| Ideologija | |
| Politička pozicija | levi centar[2] |
| Evropsko članstvo | Partija evropskih socijalista (pridruženi) |
| Međunarodno članstvo | |
| PDPS BiH | 5 / 42
|
| DNPS BiH | 0 / 15
|
| PDP FBiH | 15 / 98
|
| DNP FBiH | 13 / 80
|
| NS RS | 3 / 83
|
| Zastava stranke | |
.svg) | |
| Veb-sajt | |
| sdp | |
Istorija
uredi.jpg)
Nastala je 27. decembra 1992. godine iz tadašnjeg Saveza komunista Bosne i Hercegovine, a na prvim demokratskim izborima je poražena od tzv. nacionalnih stranaka. Prvi predsednik (po raspadu Saveza komunista Jugoslavije) bio je Nijaz Duraković. Trenutni predsednik je Nermin Nikšić.
Zbog građanske orijentacije, kao i zalaganja za BiH kao građansku državu, za vreme rata u Bosni i Hercegovini je podržavala Stranku demokratske akcije (SDA), odnosno zastupala Hrvate i Srbe na područjima pod nadzorom vlade Alije Izetbegovića. Danas SDP ima svoje odbore na području čitave Bosne i Hercegovine.
Nakon rata se nametnula kao jedna od vodećih opozicionih stranaka. Na Drugom kongresu održanom u Sarajevu 6. travnja 1997. godine, za predsednika stranke izabran je Zlatko Lagumdžija. Učestvovala je u vlasti nakon izuzeća nacionalnih stranaka odlukom visokog predstavnika 2001, u koaliciji Demokratska alijansa za promene.
Godine 2006. njen kandidat Željko Komšić izabran je za hrvatskog člana Predsedništva BiH, zahvaljujući propustu u proceduri zbog kojeg Bošnjaci mogu glasati na hrvatskim izbornim listićima ako tako odluče.
SDP se veže za tradiciju Socijaldemokratske stranke BiH, koja je nastala još 1909. godine, a svoje korene ima i u Komunističkoj partiji Jugoslavije.
Ideologija
urediLevičarska je demokratska stranka. Njen program odgovara vrednostima i idejama socijaldemokratije u Zapadnoj Evropi i svetu. Građanska je stranka koja je posebno zainteresovana za poboljšanje društvenog položaja radnika, seoskog stanovništva, studenata, omladine, veterana, žena, penzionera i građana Bosne i Hercegovine u dijaspori.
Predsednici stranke
uredi| # | Ime (rođenje—smrt) |
Portret | Mandat | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Nijaz Duraković (1949—2012) |
 |
27. decembar 1992. | 6. april 1997. |
| 2. | Zlatko Lagumdžija (1955) |
_(cropped).jpg) |
6. april 1997. | 7. decembar 2014. |
| 3. | Nermin Nikšić (1960) |
.jpg) |
7. decembar 2014. | danas |
Izbori
urediParlamentarni izbori
uredi| Godina | # | Glasovi | PDPS | Promena | DNPS | Promena | Vlada |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996. | 4. | 136.203 | 2 / 42
|
|
0 / 15
|
|
Opozicija |
| 1998. | 5. | 159.871 | 4 / 42
|
 2
|
1 / 15
|
1
|
Opozicija |
| 2000. | 1. | 268.270 | 9 / 42
|
5
|
3 / 15
|
2
|
Vlada |
| 2002. | 4. | 134.384 | 5 / 42
|
 4
|
1 / 15
|
2
|
Opozicija |
| 2006. | 4. | 143.272 | 5 / 42
|
|
1 / 15
|
|
Opozicija |
| 2010. | 1. | 284.435 | 8 / 42
|
3
|
4 / 15
|
3
|
Vlada |
| 2014. | 7. | 92.906 | 3 / 42
|
5
|
0 / 15
|
4
|
Opozicija |
| 2018. | 4. | 150.453 | 5 / 42
|
2
|
1 / 15
|
1
|
Opozicija |
Predstavnički izbori
uredi| Godina | # | Kandidat | Glasovi | % | Predstavnik | Izabran |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996. | 4. | Sead Avdić | 21.254 | 2.3% | Bošnjaka | Ne |
| 1998. | 2. | Gradimir Gojer | 113.961 | 31,8% | Hrvata | Ne |
| 2000. | 3. | Alija Behmen | 90.434 | 17,5% | Bošnjaka | Ne |
| 2006. | 1. | Željko Komšić | 116.062 | 40,0% | Hrvata | Da |
| 2010. | 1. | Željko Komšić | 337.065 | 60,6% | Hrvata | Da |
| 2014. | 4. | Bakir Hadžiomerović | 75.369 | 10,0% | Bošnjaka | Ne |
| 2018. | 2. | Denis Bećirović | 194.688 | 33,5% | Bošnjaka | Ne |
Kantonski izbori
uredi| Godina | Skupština kantona | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Unsko-sanski | Posavski | Tuzlanski | Zeničko-dobojski | Bosansko-podrinjski Goražde | Srednjobosanski | Hercegovačko-neretvanski | Zapadnohercegovački | Sarajevo | Kanton 10 | Ukupno | ||||
| 1996. | 1 / 50 |
0 / 20 |
9 / 50 |
4 / 59 |
1 / 31 |
2 / 55 |
1 / 50 |
0 / 31 |
8 / 45 |
0 / 15 |
26 / 406
| |||
| 1998. | 3 / 50 |
1 / 30 |
10 / 50 |
11 / 50 |
5 / 31 |
5 / 50 |
3 / 50 |
0 / 31 |
11 / 45 |
1 / 30 |
50 / 417
| |||
| 2000. | 6 / 30 |
4 / 21 |
16 / 35 |
11 / 35 |
8 / 25 |
6 / 30 |
4 / 30 |
0 / 23 |
14 / 35 |
1 / 25 |
70 / 289
| |||
| 2002. | 4 / 30 |
3 / 21 |
11 / 35 |
6 / 35 |
5 / 25 |
3 / 30 |
3 / 30 |
0 / 23 |
10 / 35 |
1 / 25 |
46 / 289
| |||
| 2006. | 6 / 30 |
2 / 21 |
11 / 35 |
5 / 35 |
6 / 25 |
3 / 30 |
2 / 30 |
0 / 23 |
7 / 35 |
1 / 25 |
43 / 289
| |||
| 2010. | 8 / 30 |
1 / 21 |
13 / 35 |
10 / 35 |
7 / 25 |
6 / 30 |
5 / 30 |
0 / 23 |
10 / 35 |
1 / 25 |
61 / 289
| |||
| 2014. | 4 / 30 |
1 / 21 |
6 / 35 |
4 / 35 |
2 / 25 |
4 / 30 |
3 / 30 |
0 / 23 |
4 / 35 |
1 / 25 |
29 / 289
| |||
| 2018. | 4 / 30 |
1 / 21 |
10 / 35 |
6 / 35 |
2 / 25 |
5 / 30 |
3 / 30 |
0 / 23 |
4 / 35 |
1 / 25 |
36 / 289
| |||
Reference
uredi- ^ Nordsieck, Wolfram (2018). „Bosnia-Herzegovina”. Parties and Elections in Europe. Pristupljeno 11. 10. 2018.
- ^ Nardelli, Alberto; Dzidic, Denis; Jukic, Elvira (8. 10. 2014). „Bosnia and Herzegovina: the world's most complicated system of government?”. The Guardian. Pristupljeno 11. 10. 2018.
- ^ „Key political parties and profiles of the main political parties running in the 2018 general elections in Bosnia and Herzegovina”. balkaninsight.com. BIRN. 24. 9. 2018.
- ^ Woehrel, Steven (24. 1. 2013). „Bosnia and Herzegovina: Current Issues and U.S. Policy” (PDF). Congressional Research Service. Pristupljeno 31. 1. 2015.
- ^ Farrand, Robert William (2011), Reconstruction and Peace Building in the Balkans: The Brčko Experience, Rowman & Littlefield, str. 62
- ^ Bideleux, Robert; Jeffries, Ian (2007), The Balkans: A Post-Communist History, Routledge, str. 376—377