Stara kuća porodice Žujović
Stara kuća porodice Žujović u Nemenikućama, kod Sopota, je sagrađena 1873. godine. Kuća ima status spomenika kulture od velikog značaja.[1] Kuća se nalazi u neposrednoj blizini nekadašnjeg centra sela, na padini iznad glavnog seoskog puta.
| Stara kuća porodice Žujović | |
|---|---|
 Stara kuća porodice Žujović | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Nemenikuće |
| Opština | Sopot |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1873. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Beograd |
| beogradskonasledje | |
Izgled objekta
urediKuće je pravougaonog oblika, dimenzija deset sa sedam metara, sa podrumom i temeljem koji su u lomljenom kamenu, iznad koga se uzdiže prizemlje sa četiri prostorije. Konstrukcija je bondručna sa ispunom od čatme. Četvoroslivni krov, s funkcijom nadstrešnice je pokriven ćeramidom i ima velike ispuste. Trem se nalazi sa južne strane kuće, koji izdignut na stubovima predstavlja varijantu čardaka. Čardak je pored letnje odaje za ukućane i jedinstven likovni element. Na trem se ulazi preko spoljašnjeg stepeništa. Prozori na kući imaju drvene rešetke i kapke, što deluje izuzetno dekorativno, a ogradu trema čine vertikalno postavljene daske u drvenom ramu. Četvorovodni krov je pokriven ćeramidom, ima ispuste i veliku nadstrešnicu koja se nalazi iznad stepeništa za trem. Unutar kuće prostor je podeljen na četiri jednake prostorije. Tavanice i podovi su sačinjeni od dasaka, osim u odžakliji gde je pod od opeke a tavanice obložene lepom. Sve skupa, materijal, primenjena konstrukcija, organizacija unutrašnjeg prostora, izuzetna plastična ekspresivnost i sklad prirodnih tonova čine ovu kuću izrazito uspelim primerkom narodnog graditeljstva. Ovakav stambeni objekat razvijenog tipa, bio je karakterističan za okolinu Beograda u drugoj polovini XIX veka.[2][3][4]
Dodatni kvalitet predstavlja položaj kuće, koja se nalazi na kosi, sa uzdignutim čardakom sa koga se pruža vidik na kosmajske padine.
Istorija
urediU okviru arhitektonskog nasleđa beogradskog područja, koje se uglavnom sastoji od različitih varijanata balkanskih kuća: šumadijske, kosovske, moravske, kuća porodice Žujoviće se ističe kao eksponat gotovo čistog stila balkanske arhitekture. Od kada je napravljena, 1827. godine, ova kuća je neprekidno u vlasništvu porodice Žujović. Ova Kuća svojom pričom iskazanom oblicima, bojom, predstavlja svedočanstvo o poreklu, životu, potrebama i ukusu prvih generacija srpskih intelektualaca koji su predstavljali vodeću političku snagu obnovljene Srbije. Ova Kuća ima svoj udeo u značaju za razvoj moderne arhitekture, jer predstavlja vredan predložak koji pruža mogućnosti prilagođavanja, preuređivanja i rasta u nove arhitektonske oblike sa savremenim funkcijama. Ovaj objekat je rezultat simbioze različitih tipova, najverovatnije i u svojoj prvoj fazi, jer prema usmenom iskazu starijih vlasnik, kuću su gradili majstori iz Toplice, što ostavlja mogućnost da ni prvobitno nije realizovana kao čista dinarska varijanta. Radovi na rekonstrukciji i sanaciji objekta su potvrdili pretpostavke da je objekat primarno bio trodelan. Skidanjem slojeva poda, kao i kolenika na tavanici utvrđeno je da je postojalo otvoreno ognjište, koje je najverovatnije početkom druge polovine devetnaestog veka bilo zamenjeno poluzatvorenim. Pod u „kući“ je prvobitno bio od nabijene zemlje, što se menja kasnije sa promenom tipa ognjišta, koji je sada popločan ciglom nestandardnog formata.
Posle skidanja krovnog pokrivača, ćeramide, ustanovljeno je da postoji drvena podloga, šindra. Zarezi na elementima krovne konstrukcije, na slemenu, govore o tome da je krov, najverovatnije, bio većeg nagiba i visine, odnosno da je krovna konstrukcija bila prilagođena šindri kao pokrivaču. Stolarija je delimično autentična. Dva prozora na zapadnoj i jedan na istočnoj strani su, najverovatnije, u drugoj polovini devetnaestog veka promenjeni, dok su ulazna vrata kao i vrata na jednoj od soba promenjeni kasnije.[1]
Današnje stanje
urediKuća porodice Žujović, posle rekonstrukcije ima funkciju aktivnog eksponata, a zbog svojih mnogostrukih vrednosti, ova kuća je dobila status kulturnog dobra od velikog značaja za Srbiju.[1][2]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ a b v Kuca_porodice_Zujovic.pdf pristupljeno 26.1.2014god.
- ^ a b zavod/sopot/stara-kuca-porodice-zujovic-u-nemenikucama pristupljeno 26.1.2014god.
- ^ spomenicikulture pristupljeno 26.1.2014god.
- ^ Stara-kuca-porodice-Zujovic-u-Nemenikucama Arhivirano na veb-sajtu Wayback Machine (1. februar 2014) pristupljeno 26.1.2014god.
